Polska celuje w nowoczesne technologie. Ministerstwo opublikowało politykę półprzewodnikową

Polityka dla sektora półprzewodników 2025+ to dokument, który w swoich założeniach dąży do wykorzystania potencjału oraz zwiększenia roli polski w w tej dziedzinie.

Diagnoza stanu polskiego sektora półprzewodników

W dokumencie podkreślono, że do obszarów w których specjalizuje sie Polska, należą m.in „projektowanie układów scalonych i logika cyfrowa, półprzewodniki szerokoprzerwowe, fotonika scalona”. Dodatkowo, Polska posiada rozwinięte kompetencje w zakresie projektowania i badania, a „polskie podmioty działające w tych dziedzinach są obecne i rozpoznawalne na rynku międzynarodowym”.

Szeroko rozwinięte zaplecze naukowe skupia się w takich ośrodkach jak m. in Łukasiewicz - Instytut Mikroelektroniki i Fotoniki, Instytut Wysokich Ciśnień PAN - UNIPRESS, CEZAMAT Politechniki Warszawskiej, a wśród nich znajdują się również uczelnie wyższe w Warszawie, Wrocławiu, Krakowie, Gdańsku i Poznaniu. Jak zawarto w tej analizie, ośrodki te współpracują ze sobą, ale bez jasnej polityki i planu rozwoju sektora ich potencjał jest niewykorzystany.

Polska posiada ograniczone kompetencje z zakresu produkcji półprzewodników, a mianowicie w frontendzie oraz procesach backendowych.

„Polska nie posiada obecnie infrastruktury umożliwiającej produkcję płytek i struktur krzemowych w nowoczesnych procesach produkcyjnych” - czytamy w dokumencie.

Brak własnej produkcji zmusza Polskę do importu komponentów elektronicznych. Według danych przedstawionych w dokumencie w 2023 roku wartość importu układów scalonych to około 3,9 mld euro. Skutkuje to ujemnym bilansem handlowym, ze względu na to, że eksport tego elementu to ledwo 0,4 mld euro.

„Eksport dotyczy przede wszystkim gotowych produktów zawierających komponenty elektroniczne - takich jak sprzęt AGD, urządzenia telekomunikacyjne czy wyposażenie motoryzacyjne - natomiast bezpośrednia wysyłka półprzewodników ogranicza się głównie do re-eksportu lub niszowych produktów” - napisano w Polityce.

Siedem filarów nowej strategii

Polityka dla polskiego sektora półprzewodników składa się z siedmiu filarów. Będą one określały kluczowe kierunki polskiego rozwoju.

Pierwszym z nich jest „Infrastruktura”. W tym filarze najważniejsze będą:

• rozbudowa infrastruktury badawczej i centrów kompetencji,
• zwiększenie dostępności narzędzi projektowania,
• uruchomienie krajowej infrastruktury pilotażowych i małoskalowych linii produkcyjnych,
• wsparcie dla udziału w europejskich liniach pilotażowych,
• utworzenie parku technologicznego dedykowanego sektorowi półprzewodników.

Kolejną istotną kwestią regulowaną przez nową Politykę, będzie rola państwa w całym procesie. „Impuls państwa” jako drugi filar proponuje m.in. powołanie Koordynatora ds. Polityki Półprzewodnikowej, który „pełniłby funkcję centralnego punktu kontaktowego oraz nadzorował realizację działań strategicznych w tym obszarze, a także zapowiada powstanie platformy, która ma ułatwić kojarzenie podaży i popytu.

Faza pilotażowa ma ruszyć do II kwartału 2026 roku. Ponadto państwo planuje podjąć działania w celu wsparcia polskich firm poza granicami UE.

„Współpraca regionalna i międzynarodowa” to aspekt, który będzie miał silny wpływ na rozwój sektora półprzewodników. Jedną z podstawowych relacji, według dokumentu, będzie relacja Polska-Czechy-Niemcy. Dokument zakłada podpisanie memorandum z tymi państwami do IV kwartału br., a współpraca ma wykorzystać potencjał trzech państw w celu stworzenia „mikroregionu technologicznego”.  Polska planuje podjąć kooperację z Holandią, Litwą i Belgią w zakresie fotoniki podczerwieni, laserów impulsowych oraz integracji optoelektroniki z systemami sztucznej inteligencji.

Polska chce również wziąć aktywny udział w ewaluacji europejskiego Aktu w sprawie czipów, dlatego udział w co najmniej dwóch inicjatywach unijnych w sektorze półprzewodników będzie istotna w tym aspekcie i podkreślono, że powinno być to zrealizowane do końca 2026 roku. Takimi działaniami możemy uzyskać realny wpływ na kierunki polityki w tym sektorze na poziomie Unii Europejskiej.

Czwarty filar strategii dotyczy inwestycji oraz finansowania. Planowane jest „przedłużenie oraz zwiększenie elastyczności zasad przyznawania pomocy” jednego z głównych instrumentów wsparcia tego sektora. W latach 2024-2026 obejmował budżet 1,5 mld euro. Planowane jest zwiększenie jego dostępności dla innych firm, obniżając próg wejścia dla projektów i tym samym zwiększyć szanse na ich rozwój.

Ważną kwestią jest również zabezpieczenie aktywów polskich firm. Jeśli rynek będzie się rozwijał, może dochodzić do licznych przejęć i fuzji. W dokumencie zauważono potrzebę wypracowania odpowiednich mechanizmów, które pozwolą zachować kontrolę.

W rozwoju sektora półprzewodników, tak samo jak inwestycje, ważne są również kadry. W ramach filaru piątego, Polska planuje zwiększenie jakości i skali kształcenia technicznego. Postawimy na więcej zajęć praktycznych i projektów interdyscyplinarnych, a także na „wykorzystanie europejskich narzędzi dydaktycznych w zakresie fotoniki i półprzewodników”. Inwestycje i zmiany programowe będą dotyczyć nie tylko szkół średnich, ale również szkolnictwa wyższego.

W dokumencie podkreślono istotę programów, które mają przeciwdziałać odpływowi młodych specjalistów. Chodzi m.in. o „systemy gwarancji zatrudnienia, stabilne warunki płacowe dla młodych inżynierów oraz mechanizmy wsparcia osób powracających na rynek pracy”.

W produkcji półprzewodników wykorzystuje się ogromne ilości energii, dlatego konieczne jest zapewnienie stabilności dostaw, przewidywalnych cen oraz niskoemisyjności. Wysokie koszty energii stanowią istotną przeszkodę dla rozwoju sektora w Polsce. Szósty filar Polityki stanowi głównie o transformacji energetycznej. W rezultacie w Polsce powstaną warunki bardziej sprzyjające inwestycjom.

„Inwestycje w morską energetykę wiatrową, zwiększenie udziału źródeł lądowych oraz budowa elektrowni jądrowej mogą stanowić podstawę regionalnych przewag konkurencyjnych,także w kontekście dostępności energii dla sektora półprzewodników” - zaznaczono w dokumencie.

Ostatni filar dotyczy dostępu do surowców i chemikaliów. W produkcji półprzewodników niezbędne są specjalistyczne surowce chemiczne. Do tego grona należą m.in. PFAS, które charakteryzują się wysoką toksycznością; to z kolei wiąże się z rosnącymi ograniczeniami prawnymi.

Nowa Polityka określa, że Polska powinna opowiadać się za stosowaniem tej grupy chemikaliów, a przynajmniej do momentu, kiedy nie zostanie opracowany zamiennik. Jednocześnie podkreślono rolę prowadzenia testów substancji zastępczych i oceny ich możliwości.

Rozwój segmentu chemikaliów i surowców nie powinien ograniczać się do samych materiałów, ale obejmować cały łańcuch wartości - od badań podstawowych, przez wdrożenia przemysłowe, po testowanie i certyfikację. Należy rozwijać infrastrukturę otwartą dla MŚP oraz sektora nauki, wspierać tworzenie wyspecjalizowanych laboratoriów i przyspieszać adaptację nowych technologii zgodnych z zasadami bezpieczeństwa, efektywności i odporności regulacyjnej.
Polityka dla sektora półprzewodników 2025+

Ważne będzie również dywersyfikowanie dostaw z wykorzystaniem umów oraz partnerstw z dostawcami takich surowców, jak krzem, związki GaN/SiC, metale ziem rzadkich.

Ogłoszona po licznych konsultacjach

Ministerstwo Cyfryzacji informuje, że dokument był szeroko konsultowany z 38 podmiotami, a wśród nich były „firm, instytucji publicznych, organizacji branżowych i przedstawicieli nauki”. Zgłosili oni poprawki w kwestiach technicznych infrastrukturalnych, prawnych i redakcyjnych i było ich aż 356.

/MK

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na:[email protected].