Fala hejtu wobec społeczności LGBTI w Polsce. W roli głównej platforma Muska

Problem mowy nienawiści na portalu X (dawnym Twitterze) rozpalił się tuż po zakupie platformy przez założyciela SpaceX Elona Muska w październiku 2022 roku. Na łamach naszego portalu wskazywaliśmy wielokrotnie na kontrowersyjne kwestie z nim związane, jak np. doniesienia o uczynieniu z portalu „kuźni propagandy”, odejściu reklamodawców czy promowaniu teorii spiskowych.

X przystanią hejtu przeciwko LGBTI

Jednemu z wątków przyjrzała się Amnesty International. W nowym raporcie „A Thousand Cuts. Technology-facilitated gender-based violence against Poland’s LGBTI community on X” organizacja zwróciła uwagę na rolę platformy w rozprzestrzenianiu nienawiści wobec społeczności LGBTI w naszym kraju. 

Dokument przekazuje jasny wniosek: platforma została zalana treściami podżegającymi do przemocy i dyskryminacji wobec środowisk LGBTI. Według Amnesty, miało to stanowić przemoc ze względu na płeć ułatwioną przez technologię (TfGBV) i naruszało prawa człowieka. Bezpośrednią przyczyną było ograniczenie moderacji po przejęciu platformy przez Muska.

Problemy były jeszcze przed Muskiem

Pierwsze potyczki serwisu z nienawistnymi treściami, jeszcze za czasów funkcjonowania jako Twitter, sięgają 2018 roku. Wówczas Amnesty International stwierdziła, że platforma nie chroni praw kobiet z powodu nieodpowiedniej moderacji postów. 

„Badania wykazały, że nawet wówczas poziom szkodliwych treści na X był wyższy niż na innych platformach” – zaznaczyła organizacja. Twitter miał również problemy z przejrzystością, m.in. nie podawał danych dotyczących skali szkodliwych treści w serwisie.

Okoliczności pomogły mowie nienawiści

Przejęcie platformy przez Elona Muska zaznaczyło się zmianami w podejściu do moderacji treści. Znajdujący się w Wytycznych Społeczności zapis o „polityce zero tolerancji wobec mowy nienawiści” zastąpiono tekstem o „możliwości usunięcia lub ograniczenia jej widoczności”. Z kolei spośród zgłoszonych do moderacji 300 postów zawierających nienawistne treści w ramach badania, tylko 14% z nich zostało usuniętych z serwisu, zaś 3 konta autorów treści zostały zablokowane.

Takie okoliczności zbiegły się w czasie z napiętą sytuacją społeczności LGBTI w Polsce, gdy w części samorządów powstawały „strefy bez LGBT” a wypowiedzi krytyczne wobec tych osób kierowało wielu polityków zarówno rządzącego wówczas Prawa i Sprawiedliwości, jak i opozycyjnej Konfederacji. W połączeniu z faktem, że wśród moderatorów X w listopadzie 2023 była tylko jedna osoba mówiąca po polsku, hejt skierowany do członków LGBTI mógł rozkwitnąć. 

Amnesty International zauważyło w raporcie, że dodatkowym katalizatorem była pozycja, na której znajduje się X w Polsce. Platformę uznaje się za ważne źródło informacji, miejsce wymiany poglądów, rozmów z politykami.

„Pomimo dobrze udokumentowanych ataków na społeczność LGBTI ze strony wysokich rangą polityków w Polsce, firma X nie podjęła odpowiednich działań w celu ograniczenia ryzyka naruszenia praw człowieka w związku ze swoją działalnością w tym kraju” – czytamy w dokumencie.

Niewłaściwa staranność ze strony X w odniesieniu do rozpowszechniania treści podżegających do przemocy, dyskryminacji i nienawiści w Polsce oraz nieodpowiednie działania w zakresie moderacji treści przyczyniły się do naruszenia szeregu praw człowieka, w tym prawa do wolności wypowiedzi, prawa do równości i niedyskryminacji oraz prawa do zdrowia.
Amnesty International, „A Thousand Cuts. Technology-facilitated gender-based violence against Poland's LGBTI community on X"

Co powinien poprawić X? Są zalecenia dla Polski

Obecna sytuacja nie jest jednak bez wyjścia. Amnesty International wskazała kroki, które powinien podjąć X w stosunku do mowy nienawiści. Wśród punktów dotyczących polskiej części platformy znalazły się:

• Zadośćuczynienie dla społeczności LGBTI poprzez przeprosiny i zmianę zasad moderacji;
• Reforma programu „Trusted Flagger" w Polsce;
• Rozszerzenie zdolności moderacji polskojęzycznej zawartości na platformie, poprzez m.in. zatrudnienie większej ilości moderatorów znających język polski.

Serwis powinien również przeanalizować staranne podejście do kwestii praw człowieka na X, wdrożyć alternatywny, mniej szkodliwy model biznesowy, czy zapewnić ograniczenie treści stanowiących przemoc ze względu na płeć ułatwioną przez technologię, zgodnie z międzynarodowymi standardami ochrony praw człowieka.

Amnesty International wskazało również dwa punkty zaleceń skierowane do polskich władz. Składają się na nie pełne wdrożenie Aktu o usługach cyfrowych poprzez wyznaczenie Koordynatora usług cyfrowych oraz zapewnienie odpowiednich zasobów w zakresie wiedzy specjalistycznej, możliwości i finansowania.