Kolejne zmiany w prawach autorskich? Branża chce reformy

Problem związany z wynagrodzeniami dla twórców był przedmiotem dyskusji w zeszłym roku. Na łamach CyberDefence24 przedstawialiśmy sprawę nowelizacji ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, która wdrażała dyrektywy unijne DSM i SATCAB II. Zapisy noweli zakładały „odpowiednie i godziwe wynagrodzenie” gdy twórcy udzielają licencji bądź przenoszą swoje prawa do eksploatacji lub wykonania ich utworów.

Potrzeba zmian w systemie

Uchwalenie ustawy w zeszłym roku nie zamknęło jednak sprawy. Teraz siedem podmiotów z branży cyfrowej i telekomunikacyjnej przygotowało propozycję mapy drogowej w sprawie zmian w systemie zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Skąd taka decyzja?

Według Bogdana Łagi, Prezesa Polskiej Izby Komunikacji Elektronicznej (PIKE), obecny system ani nie jest uczciwy ani nie działa w sposób zrównoważony.

„To niepokojące, gdy w organizacjach pobierających opłaty w imieniu twórców rosną przychody i jednocześnie wzrastają sumy niewypłaconych środków prze-znaczonych dla uprawnionych oraz koszty operacyjne. Liczne nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizacji zbiorowego zarządu, wywołują liczne pytania o sposób zarządzania finansami” – powiedział szef PIKE.

Według udostępnionego w marcu raportu, łączne wpływy organizacji zbiorowego zarządu (OZZ) w latach 2019-2023 przekroczyły poziom 4 mld zł, wzrastając o ok. 35 proc., zaś przychody sektorów mediów i rozrywki zmalały o 4 proc. Stąd postulat pilnych zmian – i sama propozycja reformy.

Naliczenia mają wynikać z realnych przychodów

W projekcie założono, że zasady naliczania wynagrodzeń powinny ograniczać ich wysokość. Ma to doprowadzić do eliminacji podwójnego naliczania za te same usługi. Obecnie funkcjonujący model pozwalający na ustalanie opłat na podstawie całkowitych przychodów firm zawyża wysokość opłat – niezależnie od ich związku z eksploatacją utworów. 

Reforma zakłada model opierający naliczanie na rzeczywistych przychodach, które pochodzą z eksploatacji konkretnych utworów audiowizualnych. Jednocześnie powinien promować inwestycje w rozwój rynku, obejmujące m.in. budowę infrastruktury technologicznej.

Ustalanie wysokości opłat na nowo

Innym przedstawionym rozwiązaniem są też zmiany w ustalaniu wysokości opłat. Zdaniem autorów, zmiany stawek OZZ powinny być w pełni transparentne, zaś reguły tychże - jasne i określone w ustawach.

„Nie może być tak, że (stawki – red.) są narzucane odgórnie przez same OZZ-y lub rosną one w oderwaniu od jakichkolwiek obiektywnych przesłanek” – wskazał Prezes Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji Andrzej Dulka.

Oprócz mapy drogowej przygotowano także apel dotyczący gwarancji przejrzystości w zarządzaniu środkami. W propozycji wskazano, że użytkownicy powinni mieć dostęp do informacji w sprawie dzielenia pieniędzy pobieranych przez OZZ-y, a także szczegóły dotyczące ich wypłacania.

„Niedopuszczalne jest, aby organizacja pobierała wynagrodzenie z tytułu korzystania z utworów z pełną świadomością, że nie zostanie ono przekazane ich autorom” – zauważają autorzy.

Organizacje zamierzają teraz przedstawić swoje propozycje przedstawicielom OZZ. Ma to się stać podczas Ogólnopolskiej Konferencji Operatorów Komunikacji Elektronicznej w Sopocie.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na:[email protected].