Metody nawigacji w lotnictwie. Co mogą zrobić piloci w razie zakłóceń sygnału GPS?

Jak już opisywaliśmy, w grudniu zeszłego roku zaczęły się problemy z sygnałem GPS nad terytorium północno – wschodniej Polski. Zakłócenia swoim zasięgiem objęły również Morze Bałtyckie w pobliżu wybrzeża Federacji Rosyjskiej oraz są odczuwalne nad Krajami Bałtyckimi, Finlandią, Szwecją i Norwegią.

Od punktu do punktu

Najbardziej problemy z systemami nawigacji odczuły dwie gałęzie transportu: morska i lotnicza. W obu przypadkach zapewniono, że ich funkcjonowanie pozostaje bezpieczne. Na co mogli liczyć piloci, którzy znajdowali się w powietrzu na obszarze zakłóceń sygnału GPS?

Prawie każdy samolot eksploatowany przez linie lotnicze posiada komputer pokładowy. W jego pamięci znajdują się wszystkie punkty nawigacyjne na świecie, określone kilkuliterowymi nazwami oraz współrzędnymi GPS. Jak można łatwo się domyślić, GNSS (Global Navigation Satellite System) umożliwia wyliczenie trasy między tymi punktami przez komputer i podążanie nią bez względu na panujące warunki czy ukształtowanie terenu.

Według kompasu i radia

Poza lotem z wykorzystaniem GNSS, piloci mają do dyspozycji także m.in. kompas umożliwiający lot po kursie magnetycznym (heading, HDG), który ze względu na podatność na wiatr nie zawsze będzie stały. Możliwe jest również wykorzystanie nawigacji radiowej za pomocą radiolatarni VOR, która nadaje na określonej częstotliwości, a lot do niej odbywa się po kącie drogi (course, CRS). Zasięg emitowanego przez nią sygnału jest jednak ograniczony.

Co się stanie, jeżeli dojdzie do zakłócenia sygnału satelitarnego? Przede wszystkim samolot nie zacznie spadać na ziemię, bowiem wysokościomierz nie jest zależny od systemów satelitarnych. Mogą jednak nastąpić problemy z określeniem właściwego położenia samolotu przez komputer pokładowy.

W takiej sytuacji piloci powiadamiają kontrolerów lotu o zaistniałej sytuacji i mogą poprosić o zmianę metody nawigacji. ATC wydaje im wtedy odpowiednie polecenia, jak np. lotu po konkretnym kursie magnetycznym – i na tym problemy się kończą. Jeżeli lot odbywa się według zasad IFR (przepisów wykonywania lotów wg przyrządów), to piloci nie mogą dokonać zmiany metody nawigacji bez konsultacji z kontrolą lotów. 

Procedury postępowania w przypadku pojawiających się zakłóceń systemu GPS są więc określone, i gwarantują bezpieczny przebieg lotu - tym bardziej, że piloci wiedzą o możliwości wystąpienia tego rodzaju problemów, szczególnie w pobliżu Federacji Rosyjskiej. Jak na razie nie wymyślono bowiem sposobu by wyegzekwować wobec Rosjan postępowanie zgodnie z prawem międzynarodowym, a więc nie zakłócanie działania międzynarodowego transportu powietrznego i morskiego.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na: [email protected].