Technologie kwantowe: szansa i wyzwanie dla Polski

Podczas konferencji Cyber24 Day eksperci zgodnie przyznali: technologie kwantowe nie są jeszcze powszechnie dostępne, ale ich potencjał jest ogromny. Kluczowe obszary rozwoju to m.in. komputery kwantowe, kryptografia kwantowa oraz komunikacja kwantowa. Zastosowania obejmują tak różne dziedziny jak obronność, przemysł kosmiczny, diagnostyka medyczna czy przetwarzanie danych.

Komputery kwantowe, choć nie zastąpią klasycznych maszyn, są w stanie rozwiązywać bardzo konkretne problemy znacznie szybciej. Stworzone są do specjalistycznych zadań, takich jak symulacje molekularne, optymalizacja złożonych procesów czy łamanie niektórych form szyfrowania.
gen. bryg. rez. Włodzimierz Nowak – Ekspert NGL Advisory

Jednocześnie technologia ta wciąż mierzy się z wyzwaniami, nie tylko natury fizycznej, ale też organizacyjnej i administracyjnej. Dostępność komponentów, ograniczona liczba dostawców oraz problem suwerenności technologicznej stają się palącymi kwestiami, które wymagają przemyślanej strategii.

Polska rozwija technologie kwantowe

Choć Polska nie znajduje się dziś w gronie liderów komputerów kwantowych, to nie znaczy, że nie posiadamy w tej dziedzinie potencjału. Na poziomie badań naukowych pojawiają się innowacyjne projekty, szczególnie w zakresie komunikacji kwantowej i sensorów kwantowych. Polskie zespoły osiągają wysokie poziomy zaawansowania technologicznego, jednak brakuje im możliwości długofalowego finansowania i systemowego wsparcia, które pozwoliłyby doprowadzić prototypy do fazy komercyjnej.

Prace badawcze opierają się głównie na grantach trwających 2–3 lata. Po ich zakończeniu brakuje ciągłości, co skutkuje rozproszeniem zespołów badawczych i utratą kompetencji. To uniemożliwia budowanie trwałego know-how. Potrzebny jest „pomost” między nauką a przemysłem, miejsce, gdzie wyniki badań mogą być dalej rozwijane we współpracy z biznesem i sektorem publicznym.
dr hab. Piotr Kolenderski, prof. UMK

Potrzebna współpraca i nowy sposób myślenia

Eksperci podkreślają, że rozwój technologii kwantowych nie będzie możliwy bez pogłębionej współpracy między środowiskiem naukowym, przemysłem i administracją publiczną. W Polsce brakuje jednak jeszcze spójnego „ekosystemu kwantowego”, wspólnego forum, centrów technologicznych, zintegrowanych projektów i działań o charakterze strategicznym.

Istnieje potrzeba tworzenia centrów technologii kwantowych, które łączyłyby kompetencje różnych uczelni, laboratoriów i firm, przy jednoczesnym otwarciu na rynek i biznes. Takie podejście umożliwia nie tylko szybszy rozwój technologii, ale również jej praktyczne zastosowanie w Polsce, a nie wyłącznie na licencji zagranicznych firm.
Mariusz Wielec, Dyrektor CEZAMAT PW

Wojsko jako katalizator innowacji

Technologie kwantowe mają ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa narodowego. Wojsko nie tylko jest naturalnym beneficjentem takich innowacji, ale może również pełnić rolę katalizatora ich rozwoju. Kwantowa kryptografia i komunikacja, odporna na podsłuch czy manipulację, staje się kluczowa w kontekście cyberbezpieczeństwa i nowoczesnych operacji informacyjnych.

Wojsko potrzebuje jednak sprawdzonych, certyfikowanych rozwiązań, co oznacza konieczność przejścia długiego cyklu badań, testów i weryfikacji. Obecnie brakuje w Polsce dedykowanego modelu współpracy, który umożliwiłby płynne przejście od badań do produktów gotowych do wdrożenia w sektorze obronnym.
płk dr Marcin Dawiec, Dowództwo Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni

Największy problem? Brak wiedzy i świadomości

Pomimo rosnącego znaczenia technologii kwantowych, temat ten wciąż pozostaje niszowy w polskiej debacie publicznej. Wynika to częściowo z trudnej, specjalistycznej natury samej technologii, ale też z braku skutecznej komunikacji ze strony środowisk naukowych i biznesowych. Technologie kwantowe wymagają nowego sposobu myślenia, odejścia od klasycznej logiki binarnej i zrozumienia zjawisk, które wykraczają poza codzienne doświadczenie.

Dlatego niezbędne jest edukowanie decydentów, liderów opinii, ale też społeczeństwa, czym tak naprawdę są technologie kwantowe, gdzie mogą znaleźć zastosowanie i dlaczego warto w nie inwestować dziś, a nie dopiero wtedy, gdy będą powszechnie dostępne.
Maciej Grabowski, Senior Accelerated Computing Architect w Hewlett Packard Enterprise

W czym jesteśmy dobrzy

Polska nie ma szans konkurować w produkcji sprzętu na poziomie globalnych gigantów. To jednak nie oznacza, że nie mamy przewagi w innych dziedzinach.

Naszą mocną stroną może być oprogramowanie kwantowe, czyli tworzenie algorytmów, interfejsów i narzędzi wykorzystujących możliwości obliczeniowe komputerów kwantowych. Również technologie wspierające, takie jak optoelektronika, systemy łączności czy komponenty do sensorów kwantowych, to obszary, w których polskie firmy i instytucje badawcze mogą odegrać istotną rolę.
Dr Michał Parniak, kierownik Laboratorium Kwantowych Urządzeń Optycznych na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego