Zapytaliśmy polskie organy o walkę z internetową pedofilią. To niestety znany problem

O problemie nakłaniania dzieci do wysyłania przez internet intymnych zdjęć i nagrań wideo pisaliśmy na łamach naszego serwisu w tym tekście . Z badań brytyjskiej organizacji pozarządowej zajmującej się przeciwdziałaniem nadużyciom wobec dzieci w internecie wynika, że pandemia koronawirusa i związane z nią lockdowny znacząco przyczyniły się do pogorszenia sytuacji nieletnich narażonych na tego rodzaju przestępczość.

Jak wygląda sytuacja w Polsce?

Zapytania w tej sprawie wysłaliśmy do Biura Rzecznika Praw Dziecka, NASK PIB oraz Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości Komendy Głównej Policji. Odpowiedzi na nasze pytania otrzymaliśmy do tej pory jedynie z dwóch pierwszych instytucji.

Aktywność Biura Rzecznika Praw Dziecka

Jeśli chodzi o Biuro Rzecznika Praw Dziecka, przekazano nam, iż „RDP Mikołaj Pawlak od początku kadencji jako jeden z priorytetów swojej działalności uważa walkę o zapewnienie maksymalnego poziomu bezpieczeństwa dzieci i młodzieży w internecie".

Jak poinformowało jego biuro prasowe, w tym celu RPD „podejmuje różne działania w ramach swojego urzędu, a także współpracuje z innymi instytucjami i organizacjami – w tym z europejską siecią rzeczników praw dziecka ENOC" na rzecz pracy nad rozwiązaniami prawnymi i administracyjnymi.

Co Rzecznik Praw Dziecka robi, kiedy otrzyma zgłoszenie o czynach o charakterze pedofilskim w internecie? Jak się dowiedzieliśmy, przede wszystkim składa zawiadomienie o przestępstwie do właściwej jednostki prokuratury i organów ścigania, a następnie monitoruje każdą sprawę do jej merytorycznego zakończenia.

Biuro prasowe RPD poinformowało nas, że problem internetowej pedofilii i drapieżców nakłaniających dzieci do wysyłania do sieci intymnych zdjęć był również przedmiotem prac zespołu, w którym Rzecznik brał udział. Został on powołany w 2021 r. przez resort sprawiedliwości, a efektem jego prac było stworzenie "Krajowego planu przeciwdziałania przestępczości przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę osób małoletnich na lata 2023-2026".

„W ramach prac zespołu zostały wypracowane mechanizmy i działania instytucjonalne, mające na celu ochronę małoletnich między innymi przed zjawiskiem ryzykownych zachowań seksualnych w cyberprzestrzeni" – przekazało nam biuro prasowe Rzecznika Praw Dziecka.

Wśród innych aktywności związanych z przeciwdziałaniem zjawisku internetowej pornografii dziecięcej i pedofilii, w których udział bierze Mikołaj Pawlak, wymieniono prace sejmowej podkomisji stałej ds. zdrowia psychicznego w zakresie ochrony dzieci przed negatywnymi skutkami pornografii, a także prowadzenie przez specjalistów Biura Rzecznika Praw Dziecka warsztatów w szkołach. Ich celem jest uświadomienie młodzieży o zagrożeniach związanych z ryzykownymi zachowaniami seksualnymi oraz przestępczością seksualną w internecie.

Rzecznik ponadto ma popierać rozwój prowadzonego przez NASK serwisu Dyżurnet (dyzurnet.pl), a także rozwijanie działalności Dziecięcego Telefonu Zaufania Rzecznika Praw Dziecka (800 12 12 12).

Jak dowiedział się serwis CyberDefence24.pl, telefon ten pracuje obecnie całodobowo, a na linii dyżurują specjaliści, którzy mają pomagać dzieciom i młodzieży w rozwiązywaniu problemów, w tym – te dotyczące przestępstw związanych z pornografią dziecięcą.

Według danych biura prasowego RPD, w 2022 roku eksperci darmowego Dziecięcego Telefonu Zaufania odebrali prawie 45 tys. połączeń telefonicznych i przeprowadzili ok. 11 tys. rozmów na czacie.

Działania NASK PIB

NASK przekazał nam, że obecnie pracuje nad badaniami akt spraw karnych związanych z seksualnym wykorzystaniem dzieci, jednak na prezentację wyników będzie trzeba jeszcze zaczekać.

W opinii kierowniczki Działu Reagowania na Nielegalne Treści w Internecie Dyżurnet.pl Martyny Różyckiej, widoczne jest jednak, że z roku na rok tego rodzaju materiałów jest w internecie coraz więcej. „Coraz więcej zdjęć czy filmów jest robionych przez dzieci i to coraz młodsze" – przekazała nam przedstawicielka NASK.

„W poprzednich latach, w 2019 r. z 2157 zgłoszeń CSAM, czyli treści pokazujących seksualne wykorzystanie dziecka, 9 proc. było materiałami intymnymi wytworzonymi samodzielnie przez osobę małoletnią. W 2020 r. z 2517 zgłoszeń, 14 proc. było materiałami wytworzonymi samodzielnie, a w 2021 r. z 2069 zgłoszeń – 8 proc." – mówi Różycka. Jej zdaniem nie zawsze można stwierdzić, czy materiał został wytworzony samodzielnie, „ponieważ tylko ujęcia >>z ręki<< w lustrze dają taką pewność".

Jak przeciwdziałać?

Różycka przekazała nam, że aby skutecznie przeciwdziałać powstawaniu pornografii dziecięcej przez nakłonienie osób nieletnich do samodzielnego wytwarzania takich materiałów, należy poznać przede wszystkim przyczynę i okoliczności ich powstawania. „Zupełnie inaczej wygląda sprawa z materiałami, które wymieniają nastolatki w romantycznej relacji, a zupełnie inaczej, jeśli jest to materiał, który powstał w wyniku szantażu, krótkotrwałej znajomości internetowej, przy nadużyciu zaufania dziecka" – zwraca uwagę ekspertka.

„Jeśli można to sprowadzić do wspólnego mianownika, to potrzebujemy więcej świadomości zarówno o zagrożeniach, jak i ryzykownych zachowaniach. Powinniśmy wiedzieć więcej o technologii i lepiej rozumieć mechanizmy, które za tym stoi" – ocenia.

Jej zdaniem bardzo istotne jest, aby dzieci uczyć asertywności, proszenia o pomoc. Opiekunowie powinni budować w nich poczucie bezpieczeństwa i zaufania, ponieważ – jak podkreśla Różycka – bez tego dzieci nie będą chciały w sytuacjach kryzysowych dzielić się informacjami o swoich problemach.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na: [email protected].