Na wojnie z Rosją. Polska „wielkim przyjacielem” Ukrainy

Temat wojny w Ukrainie przewijał się w trakcie Forum Ekonomicznego w Karpaczu na każdym kroku. Inwazję Rosji oraz jest konsekwencje analizowano z różnych perspektyw. Eksperci dyskutowali o kwestiach związanych z bezpieczeństwem naszego wschodniego sąsiada, a także Polski, regionu i całego świata. 

Specjaliści podchodzili do zagadnienia kompleksowo – nie skupiali się wyłącznie na kwestiach związanych z tradycyjnymi działaniami wojennymi, ale również aspektach „cyber” trwającego konfliktu. 

Sytuacja za naszą wschodnią granicą pokazuje, że we współczesnym świecie nie można prowadzić operacji militarnych bez elementu cyfrowego. 

Ukraina mówi „dziękuję”

Słowo do uczestników Forum Ekonomicznego skierował wicepremier Ukrainy Mychajło Fedorow. Występując w formie zdalnej (online) podkreślił jednoznacznie, że wojna wywołana przez politykę Putina rozgrywa się również w cyberprzestrzeni. 

„Skutecznie przeciwstawiamy się wrogim działaniom. Pokazujemy światu, że Rosja nie jest cyberpotęgą tak jak to się wielu wydawało” – zaznaczył przedstawiciel ukraińskiego rządu. 

Podkreślił jednak, że jego kraj potrzebuje najlepszych ekspertów i narzędzi, aby móc wzmacniać swoją cyberodporność. Jej znaczenie w czasie wojny jest niezwykle ważne. 

„Cyfrowe rozwiązania są potrzebne do przetrwania państwa. Nowoczesne czasy potrzebują nowoczesnych rozwiązań” – stwierdził Mychajło Fedorow. 

Wicepremier podziękował również Polakom i rządowi. Przede wszystkim za to, że nasze władze zgodziły się pomóc i m.in. uratować ukraińskie rejestry państwowe. 

„Dziękuję Polsce za bycie tak wielkim przyjacielem Ukrainy” – zwrócił się do uczestników forum przedstawiciel rządu w Kijowie.

„Ukraińcy wygrają wojnę”

Do przemówienia przedstawiciela ukraińskiego rządu bezpośrednio odniósł się Paweł Lewandowski, podsekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (KPRM). Jak stwierdził, słowa Mychajło Fedorowa pokazują, że niebawem Rosja przegra wojnę.

„Kiedy widzę takie przemówienie ze strony ukraińskiego wicepremiera, podziwiam jego poczucie humoru pomimo kryzysu. To pokazuje wysokie morale. Wkrótce Ukraińcy wygrają wojnę a Ukraina będzie jednym z liderów demokracji w Europie” – zaznaczył. 

Aby tak się jednak stało, potrzebne jest wsparcie Kijowa w walce.

Realna pomoc

Polska znajduje się w czołówce państw, które niosą pomoc Ukrainie – i to w różnych aspektach. Paweł Lewandowski wskazał na m.in. przekazanie sprzętu wojskowego, ale również cyfrowych rozwiązań. Mowa o np. Starlinkach, radiostacjach czy wyposażenia dla centrów danych. 

„Zachęcamy biznes, NGOsy i inne podmioty, aby niosły Ukrainie pomoc” – podkreślił reprezentant KPRM.

Ponadto, polski rząd stworzył imigrantom z pogrążonego wojną kraju możliwość uzyskania numeru PESEL, a także otoczył ich opieką zdrowotną i stworzył możliwość edukacji. 

Zaangażowano się również w walkę z rosyjską dezinformacją poprzez m.in. działalność NASK-u a przedstawiciele obu krajów – minister Cieszyński i wicepremier Fedorow – podpisali porozumienie o wzajemnej współpracy, co zacieśnia istniejące więzy. 

Anne Neuberger, zastępczyni doradcy prezydenta USA Joe Bidena ds. cyberbezpieczeństwa i nowych technologii, przemawiając do uczestników w formie zdalnej zwróciła także uwagę na bardziej bezpośrednią pomoc Ukrainie w walce z agresorem.

„Musimy pomagać jej w ochronie infrastruktury cyfrowej poprzez przygotowanie odpowiednich narzędzi przeciwko rosyjskim cyberatakom. Musimy także dysponować zdolnościami do ich skutecznego wykrywania” – zaapelowała.    

Wojna dotyczy Polski

Należy mieć na uwadze, że wojna w Ukrainie wpływa także na inne kraje. Polska nie jest tu wyjątkiem. Wystarczy wspomnieć o wzroście liczby cyberataków po dniu rosyjskiej inwazji.

„Do 24 lutego br. identyfikowaliśmy incydentalne ataki, lecz od tego czasu się to zmieniło. Mówimy o częstszych kampaniach phishingowych, atakach na aplikacje webowe, DDoS itd. Koincydencja nie jest tu przypadkowa” – przekazał w trakcie Forum Ekonomicznego Rafał Zgorzelski, członek zarządu PKP S.A. 

W trakcie swojej wypowiedzi zwrócił szczególną uwagę na aktywność grupy  Killnet. Jej członkowie po inwazji Rosji oficjalnie opowiedzieli się po stronie Kremla, a z czasem poinformowali o rozpoczęciu „wojny” z m.in. Polską. 

„Jako PKP S.A. staramy się być gotowym na cyberzagrożenia i reagować po wystąpieniu incydentu. Dlatego powołaliśmy np. ISAC-Kolej, CERT czy SOC. Współpracujemy również z m.in. Deutsche Bahn” – podkreślił reprezentant spółki. 

Do cyberodporności przez współpracę

Wydarzenia za naszą wschodnią granicą oddziałują również na to, co dzieje się na rynkach. Zmiany widoczne są w m.in. branży cyfrowej. Pytanie jednak, co robić, aby pokonać powstałe trudności i wyzwania?

„Współpraca pod każdym względem” – wskazał Michał Kanownik, prezes Związku Cyfrowa Polska. 

Ekspert odniósł się tutaj do przykładu kooperacji na najwyższym poziomie. Zwrócił uwagę, że tak naprawdę wybuch wojny pokazał, iż współdziałanie na poziomie regionalnym i transatlantyckim jest kluczowe dla naszego bezpieczeństwa i stabilności. 

Z takim stwierdzeniem zgodził się Paweł Lewandowski. Zaznaczył jednak, że współpraca ma opierać się na ścisłym podziale obowiązków. 

„Myślę, że w UE i NATO robimy to dobrze. W ramach naszego transatlantyckiego regionu wyznajemy takie same wartości, które zauważalne były w czasie pojawienia się kryzysu wojennego” – ocenił.

Anne Neuberger miała takie samo zdanie jak inni paneliści. Podkreśliła jednoznacznie, że musimy umacniać partnerstwa, aby budować cyberodporność. 

„Współpraca jest ważna. Dzielimy się wiedzą, doświadczeniami, metodami itd., aby nasi sojusznicy mogli lepiej i szybciej reagować na cyberataki” – zaznaczyła.

Według Anne Neuberger oznacza to w praktyce np. możliwości natychmiastowego zażegania incydentu, przywrócenia sprawności infrastruktury, identyfikacji sprawy i pociągnięcia go do odpowiedzialności. 

Trzeba inwestować

Pieniądze. One także pozwalają pokonać wiele wyzwań i problemów. 

„Musimy więcej inwestować w wiedzę i technologie na każdym szczeblu” – uważa Michał Kanownik.

Prezes Związku Cyfrowa Polska mówił wprost, że bezwzględnie należy wspierać sektor cyberbezpieczeństwa w naszym kraju. Według niego władze powinny postawić na dedykowaną politykę oraz wspierać firmy oferujące rozwiązania przeznaczone do np. ochrony przed cyberzagrożeniami.

„Doświadczenia z wojny pokazały polskim firmom, że muszą inwestować w pełni bezpieczne centra danych. Do tej pory mieliśmy z tym problemy. Przykładowo, musieliśmy tłumaczyć czym są usługi chmurowe” – podkreślił Michał Kanownik. 

Paweł Lewandowski z KPRM zwrócił jednak uwagę, że to m.in. polskie podmioty niosły pomoc Ukrainie w przenoszeniu jej baz danych do tworzonych za granicą centrów.

Specjaliści ze wschodu

Wojna za naszą wschodnią granicą sprawiła, że do Polski masowo zaczęły napływać osoby z Ukrainy. Nie zapominajmy, że wśród nich znajdują się też specjaliści z branży IT, co stanowi dużą wartość, jeśli tylko będziemy potrafili ich umiejętnie zaangażować.

„Należy je wspierać w obszarze edukacyjnym. Musimy pomóc im w znajdowaniu prac, miejsc do życia itd. To pozwoli zbudować pomost współpracy między Polską a Ukrainą po wojnie” – uważa Michał Kanownik.

Dyskusję moderował Krzysztof Silicki, zastępca dyrektora oraz dyrektor ds. cyberbezpieczeństwa i innowacji w NASK.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na: [email protected].