Wybory w Niemczech. Algorytmy wpłyną na wynik?

W niedzielę 23 lutego br. w Niemczech odbędą się przedterminowe wybory parlamentarne, które zostały zarządzone przez prezydenta Franka-Waltera Steinmeiera w grudniu 2024 po rozpadzie koalicji rządzącej. Jak opisywaliśmy na łamach CyberDefence24, trwająca kampania budzi spore obawy o wpływy na proces wyborczy – już w listopadzie minister spraw wewnętrznych Nancy Faeser ostrzegała przed atakami hakerskimi, dezinformacją czy manipulacją, które to miały pochodzić głównie z Rosji.

Grudzień przyniósł z kolei aktywność Elona Muska. Tuż przed świętami Bożego Narodzenia napisał na X (dawnym Twitterze, którego jest właścicielem), że „tylko Alternatywa dla Niemiec jest nadzieją dla kraju”. Niedługo później w swoim artykule w Die Welt tłumaczył, że AfD nie jest prawicowo-ekstremistyczną partią. Wzbudziło to krytykę z innych stron sceny politycznej, włącznie z samym rządem, który określił jego działania „próbą wpłynięcia na wybory”.

Odchylenie algorytmów w social mediach

Analizę mediów społecznościowych pod kątem treści proponowanych przez algorytmy przeprowadziła organizacja Global Witness. Według opublikowanego przez nią raportu na portalu LinkedIn, badanie polegało na założeniu z terenu Niemiec dziewięciu kont na X, TikToku oraz Instagramie (po 3 na każdą platformę), polubieniu profili CDU, SPD, AfD oraz Zielonych i ich liderów, a także kilkunastominutowa aktywność na karcie „Dla ciebie”, proponującej zawartość według algorytmów.

Wyniki pokazują duże odchylenie TikToka oraz X w prawą stronę sceny politycznej. Kod proponujący treści dla użytkowników wybierał zawartość związaną z niemiecką prawicą w odpowiednio 74 oraz 72 proc. przypadków. Nieco inaczej wyglądała sytuacja na Instagramie, gdzie było to jedynie 59 proc. przypadków.

Global Witness zwraca również uwagę, że na portalach Muska oraz Mety algorytm, mając do wyboru treści czterech „polubionych” partii niemieckich, proponował najczęściej posty AfD. Z kolei TikTok tylko w 8 proc. pokazywał zawartość dodaną przez obserwowane profile, z czego treści AfD i SPD ukazywały się w równych ilościach. 

Zupełnie inaczej sytuacja wyglądała w przypadku treści z profili, które nie były obserwowane podczas testu. Algorytm TikToka prezentował bowiem w 78 proc. przypadków zawartość związaną z AfD, zaś w przypadku X było to 64 proc. postów. Z kolei Instagram pokazał tylko jeden post pochodzący z nieobserwowanego konta, popierający SPD.

Aktywność uzależniona od systemów?

Autorzy odnieśli się również do możliwego argumentu, że Alternatywa dla Niemiec jest po prostu bardziej aktywna w mediach społecznościowych i algorytm bierze to pod uwagę. O ile w przypadku X niemiecka partia prawicowa faktycznie dodawała najwięcej treści od początku roku, tak na TikToku pod tym względem prowadzi CDU, zaś AfD znajduje się na trzecim miejscu. 

„Częstotliwość dodawania postów nie mówi wiele o priorytetach algorytmów. Z drugiej strony, popularność konta nie może być rozdzielona od efektów systemów rekomendacji platform” – wyjaśnia Global Witness. Dodano również, że metody działania algorytmów są nieznane, ale to serwisy odpowiadają za nienaruszanie przez nie integralności wyborów.

Według autorów, Komisja Europejska powinna zbadać sprawę możliwych preferencji politycznych algorytmów na X oraz TikToku. Przypomniano jednocześnie, że już toczą się postępowania wobec obu serwisów. W przypadku platformy Muska objęło to również zmiany w kodzie rekomendacji, zaś chińska aplikacja jest badana pod kątem wyborów w Rumunii i związanych z tym manipulacji w algorytmach.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na:[email protected].