Wnioski OBWE ws. wyborów w Polsce. Jest wątek NASK-u

Po niedzielnej II turze wyborów prezydenckich trwają podsumowania kampanii wyborczej oraz samego głosowania. Dwa tygodnie temu przewidywano, że jednym z największych wyzwań będzie dezinformacja. Na naszych łamach opisywaliśmy, jak dzień wyborczy wyglądał pod względem korzystania z mObywatela, a także pod kątem fałszywych przekazów.

Misja OBWE zauważyła sprawę reklam

Procesowi wyborczemu przyglądało się także Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR) OBWE, które wysłało do Polski swoją misję. W opublikowanych przez organizację wstępnych wnioskach znalazły się uwagi dotyczące zarówno głosowania, jak i dwóch tygodni dodatkowej kampanii wyborczej.

W swoich pierwszych ustaleniach, misja OBWE zwróciła uwagę na problem reklam politycznych, które wykupiły na Facebooku profile Stół Dorosłych i Wiesz Jak Nie Jest. Było ich w sumie 136, zaś łączna kwota wydatków wyniosła ok. 500 tys. zł, przy 288 tys. zł w przypadku Karola Nawrockiego. Dane dotyczą okresu od 16 kwietnia do 14 maja 2025 roku.

Organizacja wskazała, że NASK reklamy zidentyfikował i przekazał Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Była jednak druga strona medalu – wielu rozmówców misji określało reakcję Instytutu jako „opóźnioną” i „nieskuteczną”. Zauważono również wykupywanie reklam o wartości 388 tys. zł przez profil Wybierzmy Przyszłość.

„(Została – red.) opłacona przez organizację społeczną, która rzekomo korzystała z zagranicznych źródeł finansowania” – czytamy w dokumencie.

Opóźnione i niespójne informowanie opinii publicznej oraz brak przejrzystości co do ustaleń i podjętych działań rodziły pytania o charakter i terminowość reakcji oraz wiązały się z ryzykiem obniżenia zaufania społecznego do zaangażowanych instytucji.
Oświadczenie ODIHR OBWE o Wstępnych Ustaleniach i Wnioskach ws. II tury wyborów prezydenckich w Polsce

Reakcja PKW na finansowanie

Co ciekawe, wstępne ustalenia poruszyły też kwestię reakcji Państwowej Komisji Wyborczej na doniesienia medialne. O ile jest to organ odpowiedzialny za nadzór nad finansowaniem kampanii, tak nie może podjąć działań, jeżeli pojawią się podejrzenia. Nie był to jedyny problem.

„Choć brak nadzoru w trakcie kampanii podważa skuteczność przepisów, PKW wyraziła opinię, że egzekwowanie ich przed dniem głosowania mogłoby zostać odebrane jako niespójne i motywowane politycznie” – zauważyła OBWE.

Zgłoszenia do X często bez odpowiedzi

Obserwatorzy przyjrzeli się również innym kwestiom związanym z infosferą. Zauważono, że Koordynator ds. usług cyfrowych został wyznaczony. Moment wprowadzenia zmiany – tuż przed pierwszą turą – sprawił jednak, że nie przyniósł wymiernych wpływów na mechanizmy walki z dezinformacją. Z drugiej strony, funkcjonujący system szybkiego reagowania na treści zagrażające integralności wyborów został oceniony pozytywnie przez rozmówców Misji OBWE.

W dokumencie wskazano także na kontynuację współpracy instytucji oraz organizacji społeczeństwa obywatelskiego z dużymi platformami internetowymi. Sygnalizowano zarówno treści nieautentyczne jak i dezinformację, jednak zdaniem Organizacji to ten drugi przypadek okazał się większym wyzwaniem dla moderatorów.

Zgłoszenia przekazywane wyznaczonymi uprzednio kanałami spotykały się jednak z różnymi reakcjami. Najwięcej powiadomień dotyczyło treści na Facebooku, zaś najmniej – X (dawnego Twittera), gdzie również odsetek reakcji był najniższy.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na:[email protected].