Wojsko Polskie będzie skuteczniejsze w boju. Technologia, która da przewagę

Postęp technologiczny dokonuje się bardzo szybkim tempie i w znaczący sposób wpływa na wojny i konflikty, które znamy. Pojawienie się przełomowych rozwiązań, w tym sztucznej inteligencji, sprawia, że wojsko musi być iść z duchem czasu, aby być po prostu skuteczne. „Kto stoi w miejscu, ten się cofa” – to powiedzenie idealnie pasuje do tego, z czym dzisiaj mamy do czynienia. Pokazuje to chociażby wojna za naszą wschodnią granicą. 

Coraz większy wpływ AI na pole walki

W ramach Sił Zbrojnych RP podejmowane są działania na rzecz rozwijania i wdrażania innowacyjnych rozwiązań. Mowa chociażby o implementacji technologii przełomowych do nowoczesnych systemów uzbrojenia. Na pierwszy plan wysuwa się sztuczna inteligencja. 

„Z roku na rok technologia AI będzie miała coraz większy wpływ na pole walki, dlatego pytaniem nie jest »czy<<, tylko >>jak<< i >>w jakim tempie« należy ją wdrażać w SZ RP” – podkreślił  podczas 6. edycji CyberDAY płk Piotr Hanasz, główny specjalista Departamentu Cyberbezpieczeństwa Ministerstwa Obrony Narodowej.

Przedstawiciel resortu przekazał, że sztuczna inteligencja w Wojsku Polskim ma być implementowana w sposób, który da przewagę nad adwersarzami, bo to przełoży się zarówno na zdolności obronne naszego kraju, jak i zapewni efekt odstraszania.

Wojsko Polskie potrzebowało specjalistycznej jednostki

Odzwierciedleniem tych dążeń jest powstanie Centrum Implementacji Sztucznej Inteligencji (CISI) jako jednostki działającej pod skrzydłami Dowództwa Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni (DKWOC). Jej powołanie ogłoszono w pierwszej części roku a celem było zintegrowanie podejmowanych w ramach sił zbrojnych wysiłków na rzecz innowacji oraz kapitału intelektualnego w jednym miejscu. 

„W CISI są ludzie, którzy znają inżynierię od podstaw. To nie są tylko analitycy, lecz osoby na co dzień pracujący z AI, znający wymagania związane ze środowiskiem wykonawczym. Wiedzą, czego potrzebują, aby modele były dobrej jakości. Taki zespół pozwala np. ocenić wartość określonych narzędzi oferowanych przez sektor prywatny czy sojuszników. Dzięki temu wiemy, co warto kupić, a co należy zrobić samemu” – podkreślił w trakcie wydarzenia gen. bryg. Mariusz Chmielewski, Zastępca Dowódcy DKWOC.

Jak przekazał, udało się zbudować partnerstwa z przemysłem i ośrodkami naukowo-akademicki, które mają gwarantować dodatkowe wsparcie w zakresie np. zastosowania najnowszych modeli AI w polskiej armii. 

W CISI każdego dnia realizowane są zadania związane z oceną, analizą i potrzebami stosowania technologii sztucznej inteligencji jako narzędzia rozwiązywania problemów, wsparcia dowodzenia i kierowania walką, a także rozpoznania, targetingu oraz budowania świadomości sytuacyjnej. 

Amerykanie i Brytyjczycy poprosili Polaków o współpracę

Generał zaznaczył, że dzięki sprawnej i szybkiej analizie ogromnych zbiorów danych, narzędzia AI mają upraszczać pracę żołnierzy i dowódców. Technologia sprawia, że nie muszą spędzać wielu godzin, aby wypracować jakąś decyzję – są w stanie zrobić to w kilka minut.

Jako przykład przedstawiciel DKWOC przywołał jedno z natowskich ćwiczeń (nie zdradził ich nazwy). „3 tys. targeterów wykonywało pewne zadanie. Później do tego samego zadania wykorzystano AI. Efekt? Dzięki wsparciu specjalnego narzędzia te same działania mogło wykonywać 30 targeterów” – opisywał gen. bryg. Mariusz Chmielewski.

AI nie tylko buduje mnożnik siły militarnej, potencjał technologiczny armii. Ma przyspieszać procesy.
Gen. bryg. Mariusz Chmielewski, Zastępca Dowódcy DKWOC, podczas 6. edycji Cyber24 DAY

Zapytaliśmy generała o polskie narzędzia AI dla wojska, które są w pełni stworzone przez ekspertów SZ RP i już znajdują się w użyciu. Przedstawiciel Dowództwa w odpowiedzi wskazał na BMS Legion. „Od początku budujemy go wojskowymi rękoma i intelektem” – podkreślił.

Dodał, że rozwiązania tworzone przez DKWOC są doceniane za granicą. „Po ich pokazaniu sojusznikom; pokazaniu, gdzie jako Polska jesteśmy, Amerykanie i Brytyjczycy poprosili nas o współpracę i skonfrontowanie naszych wyników w zakresie stosowania mobilnych aplikacji w obszarze sterowania dronami” – przekazał podczas Cyber24 DAY gen. bryg. Mariusz Chmielewski.

Inteligentna ochrona polskiej granicy

Technologia AI daje ogromne możliwości siłom zbrojnym. Perspektywa jej wykorzystania na potrzeby obronności intryguje. Wystarczy tutaj wspomnieć o wsparciu zdolności do wykrywania i neutralizacji wrogich dronów. 

Zastępca dowódcy DKWOC zwrócił uwagę, że od 5 lat inwestujemy w inteligentne sieci sensoryczne. Dzięki zastosowaniu sztucznej inteligencji, jesteśmy w stanie zautomatyzować proces rozpoznania i identyfikacji obiektów. 

„Jeśli chodzi o ścianę wschodnią (wschodnie granice Polski – red.), doszliśmy do momentu, gdzie każdy BTS jest narzędziem analizującym przestrzeń elektromagnetyczną. Oznacza to, że każdy BTS z odpowiednim algorytmem staje się naszymi oczami” – wyjaśnił wojskowy.

Czy zatem Polska jest w stanie zbudować system – bazujący na AI i sieciach sensorycznych wzdłuż granicy – który pozwoli widzieć np. wlatujące rosyjskie drony?

Generał wskazał, że kluczowy warunek stanowi zapewnienie odpowiedniego monitoringu i rozpoznania. Następnie – jeśli zaczniemy widzieć wszystko, co wleci w naszą przestrzeń – pojawia się temat przeprowadzenia targetingu i wybrania narzędzia rażenia (kinetycznego/niekinetycznego). Tak właśnie może w przyszłości wyglądać system ochrony polskich granic, dzięki AI. 

Sztuczna inteligencja może być pięknym umysłem, który może pokazywać coś, czego my nie dostrzegamy.
Gen. bryg. Mariusz Chmielewski, Zastępca Dowódcy DKWOC, podczas 6. edycji Cyber24 DAY

Więcej na ten temat w filmie:

Wojsko potrzebuje Fabryk AI

Kierunki rozwoju AI w SZ RP zdefiniowano w „Resortowej strategii sztucznej inteligencji do roku 2039”. Dokument został udostępniony przez MON rok temu i ma na celu „stworzenie warunków do odpowiedzialnego rozwoju, wdrożenia i wykorzystania AI, co będzie wymagało szeregu zmian w kulturze organizacyjnej i zasadach funkcjonowania RON, zbudowania i utrzymania wymaganych kompetencji, dokonania niezbędnych inwestycji w infrastrukturę teleinformatyczną oraz odpowiedniej stymulacji prac badawczych, rozwojowych i wdrożeniowych”. 

Jednak, jak zwrócił uwagę płk Piotr Hanasz, aby realizować założenia strategii, rozwijać i wdrażać AI w Wojsku Polskim, konieczne jest zbudowanie odpowiednich kompetencji oraz infrastruktury w armii. 

MON jest wprawdzie organem nadrzędnym Instytutu Badawczego IDEAS (razem z Ministerstwem Cyfryzacji, posiada CISI, jednak SZ RP potrzebują swoich Fabryk Sztucznej Inteligencji z zapewnionymi m.in. odpowiednimi mocami obliczeniowymi, aby móc skutecznie pracować nad przełomowymi technologiami. 

Co interesuje żołnierzy?

W przypadku AI nie można zapominać o kluczowej kwestii: kto ma z niej korzystać. 

„Każda domena potrzebuje innego rodzaju AI. Innych rozwiązań potrzebują piloci, inni planiści, inni logistycy itd. Podobnie każdy szczebel: inne zapotrzebowanie występuje na poziomie taktycznym, operacyjnym, strategicznym” – zaznaczył płk Piotr Hanasz podczas wydarzenia.

Zgodził się z nim Andrzej Borzenda, analityk Zespołu Sztucznej Inteligencji w Grupie WB. „My patrzymy na rozwój AI z perspektywy potrzeb pojedynczego żołnierza, bo na każdym poziomie i w każdym obszarze są one inne” – wskazał przedstawiciel polskiego przedsiębiorstwa zbrojeniowego. 

Jego zdaniem, na współczesne siły zbrojne należy spoglądać z perspektywy najniższego użytkownika. Pracując nad rozwiązaniami dla wojska warto zadać sobie pytanie, co interesuje żołnierza, który będzie się nim posługiwał. 

„Tak naprawdę żołnierza nie interesuje algorytm wdrożony w danym narzędziu, jak on działa, według jakiego klucza itd. Jemu zależy na tym, co instrument, który otrzymał, wnosi do jego służby; co mu daje” – zwrócił uwagę analityk Grupy WB. 

Rozwój wojska i zbrojeniówki musi iść w ścisłej korelacji z rozwojem wielodziedzinowym.
Andrzej Borzenda, analityk Zespołu Sztucznej Inteligencji w Grupie WB

Andrzej Borzęda jest zdania, że polski przemysł zbrojeniowy jest gotowy na zmiany technologiczne, jakie już teraz obserwujemy na polu walki, ale i nadchodzące wyzwania. Mowa o np. robotyzacji czy rosnącej automatyzacji. 

Cenne wsparcie biznesu

W rozwoju zdolności SZ RP ważną rolę odgrywa biznes. To właśnie sektor prywatny pomaga armii rozwijać innowacyjne rozwiązania, w tym omawiane narzędzia AI. 

Jak zaznaczył w trakcie dyskusji Aleksander Klessa (Account Executive Manager w Red Hat), firmy z branży posiadają duże doświadczenie w tworzeniu rozwiązań bazujących na technologiach przełomowych, dlatego warto z nimi współpracować. 

RedHat podchodzi do tych relacji w sposób szczególny – wspólnie z klientem buduje rozwiązanie, aby posiadał pełne zdolności operacyjne i możliwość samodzielnego utrzymania narzędzia na polu walki. 

NATO pracuje nad sztuczną inteligencją

Sztuczna inteligencja znajduje się w centrum zainteresowania nie tylko Wojska Polskiego. NATO jako organizacja międzynarodowa także zwraca szczególną uwagę na rozwój AI. Do doświadczeń i praktyk Sojuszu odniósł się płk Przemysław Przybylak z DKWOC. 

W trakcie Cyber24 DAY zaznaczył, że na gruncie politycznym NATO już kilka lat temu dostrzegło, że adwersarze wykorzystują technologię sztucznej inteligencji. W związku z tym opracowano dokumenty i wytyczne dotyczące wrogiego użycia AI w celu oddziaływania na kraje członkowskie i ich bezpieczeństwo. 

Z perspektywy organizacyjno-technicznej pułkownik przekazał, że Kwatera Główna tworzy usieciowione środowisko pracy, skupiające kilkadziesiąt tysięcy użytkowników oraz całą masę dokumentów o różnej klauzuli tajności. Sojusz pracuje nad narzędziami wykorzystującymi algorytmy do np. usprawnienia procesu pracy na plikach, również w zakresie informacji niejawnych.

To z kolei pozwoli skrócić proces planistyczny i decyzyjny, przy równoczesnym dobrze najbardziej odpowiedniego do danej sytuacji rozwiązania.