ETPCz zbada sprawę Pegasusa. Czy wybory parlamentarne były uczciwe?

Sprawa budzi ogromne kontrowersje i rzuca cień na uczciwość wyborów parlamentarnych z 2019 roku. Skargę złożyło ośmioro polityków Platformy Obywatelskiej: Jacek Karnowski, Krzysztof Brejza, Ryszard Brejza, Hanna Zdanowska, Zygmunt Frankiewicz, Małgorzata Kidawa-Błońska, Barbara Nowacka, Rafał Trzaskowski oraz prawniczka Dorota Brejza. O sprawie poinformowała mecenas Sylwia Gregorczyk-Abram w portalu X. Komunikat wystosowała także grupa Wolne Sądy.

Pełnomocniczkami skarżących są mecenas Sylwia Gregorczyk-Abram oraz adwokat dr Katarzyna Wiśniewska. Krzysztofa Brejzę reprezentuje także jego żona, Dorota Brejza.

Zarzuty

W sprawie skierowanej do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka skarżący zarzucają państwu polskiemu naruszenie artykułów 8 i 13 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Artykuł 8 gwarantuje prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, zaś artykuł 13 zapewnia prawo do skutecznego środka odwoławczego. Skarżący wskazują, że nie mieli możliwości skutecznego odwołania się od działań inwigilacyjnych, co naruszało ich prawa do sprawiedliwego procesu.

1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji. 2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa, z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób.
Art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego)

Każdy, kogo prawa i wolności zawarte w niniejszej Konwencji zostały naruszone, ma prawo do skutecznego środka odwoławczego do właściwego organu państwowego także wówczas, gdy naruszenia dokonały osoby wykonujące swoje funkcje urzędowe.
Art. 13 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (Prawo do skutecznego środka odwoławczego)

Kampania wyborcza pod lupą

Jednym z głównych zarzutów jest twierdzenie, że użycie Pegasusa podczas kampanii wyborczej w 2019 roku miało wpływ na wyniki wyborów parlamentarnych.

Na podstawie art. 18 Konwencji w związku z art. 8 - skarżący argumentują, że inwigilacja nie była motywowana uzasadnionym interesem, a politycznie i miała na celu zdyskredytowanie opozycji. W związku z tym piśmie pojawia się zarzut, że „wybory parlamentarne w 2019 roku odbyły się w warunkach sprzecznych z prawem do wolnych wyborów wyrażonych art. 3 Protokołu nr 1 do Konwencji”.

Raporty i dowody

Zarzuty skarżących opierają się na licznych raportach i doniesieniach medialnych. Już w 2019 roku pojawiły się pierwsze informacje o działaniach inwigilacyjnych w Polsce z wykorzystaniem Pegasusa. W lipcu 2021 roku zaczęto publikować raporty ujawniające, że Pegasus był używany przez różne rządy na całym świecie, w tym przez polskie władze - wobec dziennikarzy, prawników, polityków i aktywistów.

W grudniu 2021 roku Citizen Lab z Uniwersytetu w Toronto poinformował, że Pegasus był używany w Polsce przeciwko osobom publicznym krytycznym wobec rządu, w tym wobec Krzysztofa Brejzy. Ustalenia te zostały potwierdzone przez Amnesty International w styczniu 2022 roku. W kolejnym roku dziennikarze Gazety Wyborczej ujawnili, że Jacek Karnowski był również inwigilowany przy użyciu Pegasusa podczas kampanii wyborczej.

Ustalenia dziennikarzy i organizacji pozarządowych potwierdziła Komisja śledcza Parlamentu Europejskiego, Komisja śledcza powołana przez Senat RP oraz Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy, które w rezolucji z 11 października 2023 roku uznało, że wybory parlamentarne w Polsce w 2019 roku nie były uczciwe w związku ze stosowaniem Pegasusa.

Co dalej?

Teraz polski rząd oraz pełnomocnicy skarżących muszą odpowiedzieć na postawione przez ETPCz pytania:

1. Czy skarżący wyczerpali krajowe środki odwoławcze zgodnie z wymaganiami artykułu 35 Konwencji?
2. Czy skarżący mieli dostęp do skutecznych środków prawnych w celu ochrony swoich praw zgodnie z artykułem 13 Konwencji?
3. Czy inwigilacja była uzasadniona i proporcjonalna w świetle artykułu 8 Konwencji?
4. Czy działania rządu były zgodne z przepisami prawa krajowego i międzynarodowego, w tym artykułu 18 Konwencji, który zabrania nadużywania praw człowieka do innych celów niż te przewidziane w Konwencji?

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na: [email protected].