#CyberMagazyn: Nie ma wojska bez cyber. Jak zbudować przewagę na polu walki?

Tegoroczna edycja Cyber24Day obfitowała w wiele ważnych dyskusji wśród ekspertów z dziedziny cyberbezpieczeństwa. W panelu pt. „Nie ma wojska bez #cyber. Jak zbudować przewagę na polu walki?” uczestniczyli: gen. dyw. Karol Molenda (DKWOC), płk Przemysław Przybylak (NATO), Grzegorz Latosiński (Palo Alto Networks), dr Scott Mongeau (Google) oraz gen. bryg. rez. Włodzimierz Nowak (WAT). Debata pozwoliła na zapoznanie się z wieloma punktami widzenia, popartymi latami doświadczenia.

Wyzwania Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni

Zagrożenia w cyberprzestrzeni nieustannie ewoluują. Dowódca Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni, gen. dyw. Karol Molenda, stwierdził: „Wyzwań jest kilka. Kluczowe to posiadanie odpowiedniego personelu, wiedzy czy talentu – to się składa na bycie przed przeciwnikiem.” Generał podkreślił również, że bardzo ważną rolę odgrywają odpowiednie narzędzia oraz kreatywne myślenie.

Współpraca wewnątrz NATO

Płk Przemysław Przybylak podkreślił, że NATO to sojusz polityczno-wojskowy. „Współpracę Polski z NATO trzeba rozpatrywać z trzech perspektyw: politycznie, militarnie i technicznie” – stwierdził.

Starszy doradca wojskowy ds. cyberbezpieczeństwa podkreślił również to, że wojna na Ukrainie znacząco zmieniła podejście do wymiany informacjami pomiędzy krajami członkowskimi NATO. „Bardzo duży nacisk w Sojuszu jest położony na poprawę mechanizmów wymiany informacji” – dodał. Płk Przybylak wspomniał również o tym, że ćwiczenia pełnią kluczową rolę w budowaniu relacji zaufania, co pozwala na odpowiednią wymianę wrażliwych informacji – np. o TTP (taktyki, techniki, procedury).

Współpraca międzysektorowa oraz rola AI dla cyberbezpieczeństwa

Grzegorz Latosiński (Palo Alto Networks) podkreślił znaczenie współpracy i wymiany informacji między organizacjami z rożnych sektorów. „Dzisiejsza techonologia może być wykorzystywana w różny sposób, a dostęp do tej technologii to przede wszystkim wymiana wiedzy” – dodał. Zaakcentował również rolę edukowania o zagrożeniach.

Dr Scott Mongeau (Google) wspomniał m.in. o stworzeniu przez Google modelu językowego, który zajmuje się analizą zagrożeń w cyberprzestrzeni, takich jak złośliwe oprogramowanie czy exploity.

Łączność na polu walki

Gen. bryg. rez. Włodzimierz Nowak podkreślił rolę łączności i szybkiej wymiany informacji na dzisiejszym polu walki. „Dowództwa i sztaby muszą mieć podstawę do podejmowania decyzji. Dostęp do informacji muszą mieć również wojska walczące.” – dodał.

Generał podkreślił również, że w sieciach strategicznych informacje przetwarzane są z prędkością dziesiątek bądź setek gigabitów, zaś na poziomie taktycznym informacje wymieniane są na poziomie kilobitów. Wspomniał również, że nadal ważną rolę odgrywa łączność radiowa.

„Nie można dopuścić do tego, aby środki artyleryjskie dostały koordynaty z przekłamaniem” – skwitował gen. Nowak.

„Technologia zmienia naszą rzeczywistość”

Generał Molenda wykazał, że rozwój technologii niesie ze sobą nieuniknione zmiany w prowadzeniu konfliktów zbrojnych. „Filozofia budowania rozwiązań łącznościowych zakłada procedurę PACE - primary, alternate, contingency and emergency (pierwszorzędny, alternatywny, zapasowy i awaryjny – przyp. red.), czyli wielowarstwowość rozwiązań.” – dodał generał.

Dowódca WOC zaznaczył, że dzisiejsze samoloty czy czołgi są wyposażone w komputery. Dodał również, że AI może podpowiadać dowódcom podczas procesu decyzyjnego, co wymaga również pewnych zmian kulturowych.

Różnice wśród krajów NATO

Zapytaliśmy pułkownika Przybylaka o to, jakie są zauważalne różnice w zakresie cyberbezpieczeństwa wśród krajów Sojuszu Północnoatlantyckiego. Przedstawiciel Polski przy NATO omówił polski model instytucji cyberbezpieczeństwa, który polega m.in. na przydzieleniu danych kompetencji do odpowiednich podmiotów (cywilnych, wojskowych, politycznych) na podstawie Ustawy o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa. Podał również przykład niektórych krajów bałtyckich, gdzie za cyberbezpieczeństwo odpowiada sfera wojskowa.

„Bezpieczeństwo informacji od zawsze było obszarem zainteresować służb specjalnych” – dodał płk Przybylak.

Rola cyberbezpieczeństwa

Skierowaliśmy pytanie do generała Nowaka o to, jak wzrosła rola cyberbezpieczeństwa na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat. Nie będzie zaskoczeniem, że były dyrektor Departamentu Cyberbezpieczeństwa w Ministerstwie Cyfryzacji określił to jako„dramatyczny skok na plus.”*

Gen. Włodzmierz Nowak podkreślił, że z racji na m.in. klauzule tajności informacje muszą być przetwarzane w różnych sieciach. Zaznaczył również rolę bezpieczeństwa dostaw. „Wyobraźmy sobie sytuację, gdzie switche i routery dostarczane do wojska mają mikroładunki pod procesorami. (…) To nie jest nierealna rzecz.” – skwitował generał, odwołując się do wybuchających pagerów Hezbollahu.

Podsumowując, gen. Włodziemierz Nowak zaznaczył, że do cyberbezpieczeństwa trzeba podchodzić holistycznie. „Musimy dokładnie zabezpieczyć każdy element” – dodał.

Podsumowanie

Dzisiejsze działania zbrojne są nierozerwalnie związane z rozwojem najnowszych technologii.* Cyberprzestrzeń odgrywa coraz ważniejszą rolę dla sytuacji na polu walki. Serdecznie dziękujemy panelistom za podzielenie się swoją wiedzą ze słuchaczami.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na: [email protected].