#CyberMagazyn: Rug Pull. Jak nie dać się wciągnąć w oszustwo?

W ekosystemie kryptowalut „Rug Pull” jest niczym innym jak formą oszustwa, opierającą się na nagłym porzuceniu projektu kryptowalutowego przez jego twórców, którzy tym samym wycofują własne środki, ograniczając płynność na rynku. W efekcie wartość tokena gwałtownie spada, co prowadzi do strat inwestorów i upadku całego projektu.

Określenie „Rug Pull” stanowi więc metaforę sytuacji, w której inwestorzy zostają nagle i bez ostrzeżenia pozbawieni stabilnego gruntu pod nogami (wyciągnięcie spod nich dywanu).

Jak wygląda typowy schemat takiej praktyki?

1. Utworzenie projektu / tokena

Oszuści inicjują nowy projekt kryptowalutowy (najczęściej wykorzystując blockchainy, umożliwiające łatwe tworzenie własnych tokenów, takie jak Ethereum czy Binance Smart Chain).

2. Hype i promocja

Twórcy odpowiedzialni za projekt budują jego zainteresowanie, chwytając się rożnych praktyk promocyjnych, np.: intensywna promocja w mediach społecznościowych, forach czy grupach (Discord/Telegram). 

Nierzadko obiecują szybkie zyski i przedstawiają projekt jako swego rodzaju „rewolucję”, coś bardzo przyszłościowego, ukazując sfabrykowane plany rozwoju, który tak naprawdę nie jest nawet w planach.

3. Wzrost ceny tokena

Dzięki aktywnej promocji oraz składaniu masywnych obietnic, coraz to większa grupa odbiorców decyduje się na kupno/inwestycję własnych środków w projekt. Wynikiem tego jest szybki wzrost na jego wartości.

4. Ucieczka z dotychczas zgromadzonymi funduszami

W momencie, kiedy wartość tokena osiąga poziom, który twórcy uznają za opłacalny i warty wycofania się z projektu, zaczynają wyprzedawać swoje udziały lub zamykają pulę płynności (liquidity pool). Powoduje to nagły i drastyczny spadek ceny, pozostawiając inwestorów z tak naprawdę bezwartościowymi już tokenami, podczas gdy oszuści znikają ze zgromadzonym zyskiem.

5. Zniknięcie

Po dokonaniu oszustwa twórcy najczęściej całkowicie znikają z sieci: usuwają oficjalne strony internetowe, kasują profile w mediach społecznościowych i porzucają projekt bez jakichkolwiek dalszych informacji czy aktualizacji. Tak jakby marka i jej promocja nigdy nie miały miejsca.

W jaki sposób zidentyfikować potencjalny Rug Pull?

Tajemniczy zespół w cieniu

Jeśli twórcy projektu ukrywają swoją tożsamość, nie mają żadnych profili na LinkedIn ani śladu doświadczenia w branży, to wyraźny sygnał ostrzegawczy. Transparentność to podstawa. Brak jakichkolwiek informacji może oznaczać próbę ukrycia nieczystych intencji.

Brak niezależnego audytu

Renomowane projekty dbają o bezpieczeństwo swoich inwestorów, poddając swoje smart kontrakty audytom przez zewnętrzne firmy, takie jak CertiK czy ConsenSys. Jeśli projekt tego unika, może mieć coś do ukrycia.

Obietnice szybkiego wzbogacenia

Hasła w stylu „Gwarantujemy 1000% zysku w tydzień!” powinny natychmiast zapalić czerwoną lampkę. Rynek kryptowalut bywa dynamiczny, ale stabilne zyski nie biorą się znikąd. Prawdziwy sukces wymaga solidnych fundamentów, a nie jedynie pustych obietnic.

Zamknięty kod źródłowy

Brak dostępu do kodu smart contractu uniemożliwia niezależnym ekspertom ocenę jego bezpieczeństwa. Transparentność w tej kwestii to klucz do zaufania. Gdy kod jest tajny, może kryć w sobie pewne luki, a nawet mechanizmy pozwalające na manipulacje.

Niska płynność na rynku

Jeśli token ma ograniczoną ilość w obiegu i niską płynność na giełdach zdecentralizowanych (DEX), łatwo manipulować jego ceną. Niewielka ilość dostępnych tokenów sprawia, że nawet drobne ruchy mogą znacząco wpłynąć na cenę.

Nachalny marketing i nakładanie presji czasu

Projekty, które bombardują media społecznościowe agresywnymi reklamami, często z udziałem influencerów, mogą celowo wywoływać FOMO, czyli w tym wypadku strach przed przegapieniem okazji. Pamiętaj, że prawdziwa wartość projektu broni się sama, bez potrzeby sztucznego szumu.

Jak można uchronić się przed zostaniem jedną z ofiar oszustwa?

1. DYOR (Do Your Own Research) – zawsze na ile to możliwe sprawdzaj wiarygodność zespołu stojącego za projektem, zwracaj uwagę na opinie pojawiające się pośród członków społeczności oraz na to, czy projekt przeszedł audyt kodu.
2. Weryfikuj płynność – sprawdź, czy w puli płynności (np. na Uniswap, PancakeSwap) jest zablokowany kapitał, a jeśli tak, to na jak długo.
3. Rozsądna dywersyfikacja inwestycji – unikaj lokowania dużych kwot w projekty, o których masz ograniczoną wiedzę.
4. Zachowuj krytyczne nastawienie względem „super okazji" – jeśli coś brzmi zbyt dobrze, by mogło być prawdziwe, najczęściej takie nie jest.
5. Niekiedy najprostsze i najbardziej oczywiste rozwiązanie jest najlepsze – gdy nie jesteś pewien, nie inwestuj!

Twoje oszczędności Ci podziękują

W świecie kryptowalut łatwo dać się zwieść błyszczącym obietnicom. Dlatego zanim zainwestujesz swoje pieniądze, przyjrzyj się dokładnie projektowi. Zadawaj pytania, sprawdzaj zespół, szukaj dowodów przejrzystości. Lepiej być ostrożnym niż żałować straconych oszczędności. Twój kapitał zasługuje na przemyślane inwestycje.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na:[email protected].