Niejawna łączność Wojska Polskiego. „Łamiemy stereotyp”

Materiał sponsorowany

Aby wojsko mogło zapewnić obywatelom i państwu bezpieczeństwo, musi posiadać chronione i niezawodne kanały wymiany poufnych informacji. Utajnione dane nigdy nie mogą dostać się w niepowołane ręce lub zostać udostępnione szerszej widowni. Żeby tak się nie stało, w siłach zbrojnych służą specjaliści, czuwający nad komunikacją i łącznością w armii. 

W naszym kraju odpowiedzialność za ten obszar ponosi Dowództwo Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni (DKWOC), a w przydzielonym zakresie Regionalne Centrum Informatyki Wrocław. Jego żołnierze każdego dnia pracują, aby Wojsko Polskie i instytucje/firmy mogły w bezpieczny sposób przekazywać istotne informacje. 

Jak od środka wygląda służba w takiej jednostce? Swoimi doświadczeniami podzieli się z nami ppłk Zbigniew Janiak, szef wydziału sieci teleinformatycznych RCI Wrocław oraz ppor. Dariusz Majchrzak, inżynier, sekcja sieci informatycznych.

Szymon Palczewski, CyberDefence24.pl: Panów służba ma bardzo ważne znaczenie dla całego Wojska Polskiego i tym samym bezpieczeństwa naszego kraju. Jak w praktyce wygląda praca w jednostce?

Ppłk Zbigniew Janiak: To połączenie dwóch obszarów – działalności typowej dla żołnierza: szkolenie wojskowe, służby, strzelanie, szkolenie fizyczne itd. oraz realizacja zadań inżyniera – głównie w obszarze informatyki i łączności. Sposób realizacji tych ostatnich często nie różni się w zakresie wykorzystywanych technologii i rozwiązań od rynku cywilnego.

Ppor. Dariusz Majchrzak: Każdy dzień jest inny, ale zwykle rozpoczynamy go od omówienia zadań i problemów jakie pojawiły się w międzyczasie. Następnie przystępujemy do ich rozwiązania. Czasami są to naprawdę trudne przedsięwzięcia, jednak dzięki dobrej atmosferze pracy, w przypadku jakichkolwiek problemów można zwrócić się o pomoc do kolegi zza biurka obok czy też pochylić się nad problemem w większym gronie i spojrzeć na sprawę z innego punktu widzenia. 

W poszczególne dni jest też czas na zadbanie o sprawność fizyczną. Do naszej dyspozycji mamy korty tenisowe, siłownię, basen oraz tereny zielone w pobliskich parkach, gdzie realizujemy marszobiegi. Jest w czym wybierać.

Sz.P.: Pan porucznik użył stwierdzenia: „można zwrócić się o pomoc do kolegi zza biurka obok". Czy to faktycznie służba tylko sprzed ekranu komputera?

Ppłk Zbigniew Janiak: W przypadku realizacji zadań technicznych w wielu przypadkach odpowiedź brzmi: „Tak". Trzeba jednak uszczegółowić stwierdzenie „zza biurka". W naszym przypadku nie należy tego interpretować jako typową pracę z dokumentami, choć taka też się zdarza. Mówimy głównie o pracy z interfejsem zewnętrznym – konsolą służącą konfiguracji np. urządzeń. Ta najczęściej lokowana jest na biurku, ale często musimy ją wynieść poza standardowe miejsce – bliżej konfigurowanym urządzeniom. 

Ppor. Dariusz Majchrzak: Można tak powiedzieć. Jednak realizacja zadań to nie tylko praca przed monitorem, ale także np. w serwerowni przy fizycznym sprzęcie czy organizacji połączeń kablowych. Generalnie mnogość systemów i złożoność środowiska powodują, że nie ma mowy o nudnym siedzeniu przed komputerem przez 8 godzin dziennie.

Sz.P.: No właśnie, 8 godzin dziennie czy więcej?

Ppłk Zbigniew Janiak: Są sytuacje zmuszające nas do niestandardowego podejścia. Przykładowo, wymóg zapewnienia maksymalnie pracy bez przerw obsługiwanych systemów powoduje konieczność realizacji zadań w nietypowych godzinach.

Sz.P.: Rozmawiając z żołnierzami poszczególnych RCI, pytam: „Dlaczego warto tu służyć?". Co panowie odpowiedzą na tak zadanie pytanie?

Ppłk Zbigniew Janiak: Jest wiele powodów. Zaliczyłbym do nich możliwość poznawania i wdrażania rozwiązań budowanych w oparciu o najnowocześniejsze koncepcje i technologie związane z chmurami obliczeniowymi, systemami łączności i informatyki. Rozwiązania budowane w RCI Wrocław w oparciu o te technologie są ciągle modyfikowane, dostosowywane do aktualnych potrzeb sił zbrojnych – paradoksalnie pomimo, iż wymaga to większego nakładu pracy, to daje satysfakcję i pozwala budować zgrany, kompetentny zespół przygotowany na różne wyzwania. 

Nie bez znaczenia jest możliwość połączenia pracy inżyniera z wykonywaniem zadań żołnierza. Myślę, że wielu specjalistów pracujących poza strukturami MON chciałoby mieć możliwość spróbowania swych sił na strzelnicy czy być docenianych za sprawność fizyczną. Najważniejszym jednak powodem jest według mnie fakt, że nasza praca wykonywana jest na potrzeby związane z obronnością państwa. To czynnik dodatkowo motywujący i dający dużą satysfakcję.

Ppor. Dariusz Majchrzak: Uważam, że nasza jednostka daje unikalną możliwość jednoczesnej pracy w branży IT z zaawansowanymi projektami i systemami – często wyprzedzającym środowiska cywilne, a także poczucia dumy z noszenia munduru i realizacji zadań typowo wojskowych. 

Poza tym RCI Wrocław leży w krainie zamków i innych obiektów ciekawych historycznie, bliskość gór daje sporo możliwości turystycznych. Samo miasto, jako jedne z najpiękniejszych w Polsce, jest doskonałym miejscem do życia zarówno dla żołnierza jak i jego rodziny. Warto wspomnieć też o dobrej lokalizacji jednostki wojskowej (blisko centrum miasta – red.) – znajduje się ona w pobliżu autostrady A4, dworca PKS i PKP, dzięki czemu łatwo dociera się do miejsca pełnienia służby. Nie do przecenienia jest też stabilność zatrudnienia.

Sz.P.: Patrząc przez pryzmat Panów służby, jakie szanse i możliwości daje RCI Wrocław?

Ppłk Zbigniew Janiak: Przede wszystkim możliwości rozwoju, zarówno w obszarach typowo wojskowych – na myśli mam tutaj głównie awans, jak i obszarach technicznych. Na poziomie centralnym planowane i uruchamiane są szkolenia umożliwiające podnoszenie wiedzy technicznej. Proces jest praktycznie ciągły - powodowany niezmiernie szybką, permanentną ewolucją tych technologii. Wspomnieć należy o możliwości powoływania do zawodowej służby specjalistów z „cywila", osób, które (często jako pracownik resortu obrony narodowej – red.) podejmują decyzję o założeniu munduru.

Ppor. Dariusz Majchrzak: Powiem podobnie – możliwość rozwoju, dzięki dostępowi do różnorodnych szkoleń branżowych i ściśle wojskowych w kraju i za zagranicą. Zakres działania jednostki pozwala wykazywać się na wielu polach. Uważam, że ważnym aspektem jest też satysfakcja z dobrze wykonywanej pracy na rzecz wojska, ale nie tylko. RCI Wrocław wyróżnia się bez wątpienia tym, że nasze usługi i obszar działania wykracza daleko poza typowy zakres działania tego typu instytucji. Śmiało można powiedzieć, że o ile DKWOC to mózg cyberwojsk, o tyle nasze RCI to kręgosłup, który pozwala na sprawne działanie całego ekosystemu.

Dziękuję za rozmowę.

Służba dla Ojczyzny i wiele więcej

Służba w RCI Wrocław jest zbliżona do pracy osób z rynku telekomunikacyjnego lub IT. Jednak wyjątkowości dodaje tutaj fakt działania na rzecz Polski, bezpośredniego zaangażowania w bezpieczeństwo i zdolności Ojczyzny. Wyjątkowe uczucie i misja, której nie może zaoferować żadna firma.

RCI to także szansa na pogłębienie wiedzy i doświadczenia w dziedzinach łączności, informatyki oraz cyberbezpieczeństwa, dzięki styczności ze specjalistyczną infrastrukturą.  Specyfika służby – działanie w obszarze dynamicznie rozwijających się technologii – wiąże się z ciągłym doskonaleniem. RCI Wrocław stwarza okazję do uczestnictwa w kursach komercyjnych, jak również udziału w konferencjach, warsztatach oraz ćwiczeniach krajowych i międzynarodowych. Priorytetem jednostki jest utrzymanie wysokiego poziomu wyszkolenia żołnierzy oraz personelu cywilnego wojska.

Atrakcyjna jest także możliwość pracy na najnowocześniejszych rozwiązaniach IT. Przykładowo, żołnierze Centrum korzystają z technologii umożliwiających administrowanie, monitorowanie oraz wirtualizację środowisk serwerowych oraz bazodanowych opartych o rozwiązania takich firmy jak Microsoft, VMware czy Oracle. Nie można również zapomnieć o typowo wojskowych aktywnościach. O czym mówimy? Chociażby szkoleniach strzeleckich, medycznych, OPBMR itp. To umiejętności, które są fundamentem na współczesnym polu walki. 

Prawdziwi „strażnicy” systemów łączności

W celu wyjaśnienia należy wskazać, że Regionalne Centrum Informatyki Wrocław to jednostka wojskowa, bezpośrednio podporządkowana Dowódcy Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni.

Odpowiada za zapewnienie wsparcia teleinformatycznego, mając na uwadze potrzeby kierowania, dowodzenia i współpracy SZ RP w czasie pokoju, kryzysu i wojny. Mówimy o działaniach w pełnym zakresie – współdziałanie systemów stacjonarnych z mobilnymi komponentami łączności Wojska Polskiego i firmami telekomunikacyjnymi. 

Jednak RCI Wrocław na tle innych tego typu jednostek wyróżnia jego znaczenie dla ochrony infrastruktury IT polskiej armii. Służba żołnierzy Centrum polega w praktyce na m.in. bojowym zabezpieczaniu wojskowych sieci i systemów. Odnosi się to do pełnienia roli „strażników" pracy bieżącej zintegrowanych systemów łączności dla potrzeb dowodzenia, alarmowania i ostrzegania jednostek oraz instytucji MON, położonych na obszarze województw: dolnośląskiego, lubuskiego, łódzkiego, opolskiego, śląskiego i wielkopolskiego.

„RCI Wrocław nie walczy z problemami a jedynie stawia czoła wciąż nowym wyzwaniom. Pracujemy w cieniu i staramy się być cisi i skuteczni. Nie o wszystkim możemy pisać; można nawet zaryzykować stwierdzenie, że większością naszych osiągnięć nie możemy się pochwalić" – wskazuje na łamach naszego portalu Komendant Centrum płk Tomasz Kostrzewa. 

Wielka odpowiedzialność żołnierzy

Przyglądając się bliżej jednostce, widać doskonale, jak duża odpowiedzialność spoczywa na żołnierzach wrocławskiego centrum. Przechodząc do konkretów należy wskazać, że zajmują się administrowaniem, monitorowaniem i eksploatacją systemów informatycznych, w tym podsystemów łączności niejawnej (przewodowej i radiowej). 

Ich zadaniem jest również zagwarantowanie bezawaryjnej łączności w sieciach i kierunkach radiowych oraz transmisji danych w przewodowych i bezprzewodowych sieciach teleinformatycznych. Zabezpieczają też pod kątem teleinformatycznym stanowiska dowodzenia. Specjaliści Centrum dbają także o bezpieczeństwo systemów łączności i rozwiązań informatycznych używanych w czasie ćwiczeń i treningów SZ RP w rejonie odpowiedzialności.  

Ponadto, organizują i pracują nad żywotnością systemu teleinformatycznego używanego nie tylko przez RCI Wrocław, ale także inne jednostki i instytucje wojskowe. Są odpowiedzialni za zapewnienie bezawaryjności systemu alarmowania w garnizonie, a w przypadku wystąpienia cyberincydentu – reagują natychmiast. 

Nie można także pomijać faktu, że Centrum dba o ciągłe i terminowe dostawy usług we wszystkich warstwach teleinformatycznych oraz uczestniczy w planowaniu rozwoju infrastruktury (informatycznej i telekomunikacyjnej) w obsługiwanych jednostkach i instytucjach resortu obrony. 

O historii trzeba pamiętać

Przypomnijmy, że oficjalnie Dowództwo Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni zostało powołane w 2022 r. Odbyło się to na podstawie decyzji ministra obrony Mariusza Błaszczaka (Decyzją Nr Z-1/NCBC Ministra Obrony Narodowej z dnia 27 maja 2019 roku). Poszczególne jednostki podporządkowane DKWOC powstały jednak wcześniej. 

W przypadku RCI Wrocław kluczowa jest tutaj data 1 stycznia 2018 r. Wówczas w efekcie połączenia Regionu Wsparcia Teleinformatycznego we Wrocławiu, Zespołu Zarządzania Wsparciem Teleinformatycznym we Wrocławiu oraz wydzielonych Węzłów Teleinformatycznych z 1. Rejonu Wsparcia Teleinformatycznego Sił Powietrznych „narodziła się" omawiana przez nas jednostka. 

Tradycje centrum sięgają 1950 r. i wiążą się ze sformowaniem Węzła Łączności Dowództwa Śląskiego Okręgu, którego tradycje jednostka kontynuuje. Dzień powstania (5 października) Decyzją Ministra Obrony Narodowej stał się dorocznym Świętem RCI Wrocław.

Kto będzie patronem?

Jednostka oficjalnie nie ma jeszcze swojego patrona – czeka na decyzję ministra w tej sprawie. Jednak mówi się otwarcie o ppłk Gwido Karolowi Langerze, który od 1931 r. był kierownikiem Biura Szyfrów. To pod jego kierownictwem w 1932 roku grupa polskich kryptologów; Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski dokonała pierwszego przełomu w złamaniu niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma.

RCI Wrocław pielęgnuje pamięć o swoim przyszłym patronie. To właśnie starania o przywrócenie pamięci o zapomnianym bohaterze doprowadziły do podpisania w czerwcu br. listu intencyjnego z Agencją Wywiadu. Nawiązano także kontakt z Muzeum 4 Pułku Strzelców podhalańskich w Cieszynie oraz pisarzem Markiem Gajkiem (autor książek o Enigmie).

Pojawił się również pomysł stworzenia na terenie Wrocławia murala poświęconego pułkownikowi.

Jak rozpoznać jednostkę?

Oznaka rozpoznawcza RCI Wrocław składa się z pięciu części. Pole górne zawiera inicjały „RCI", z kolei cztery pozostałe (rozmieszczone symetrycznie) przedstawiają następujące symbole:

• taśma perforowana – symbol wojsk informatycznych (lewy górny róg);
• symbol Obrony Cyberprzestrzeni (prawe górne pole);
• duża litera „W" ze ściętymi szeryfami – nawiązanie do herbu Wrocławia (lewy dolny róg);
• błyskawica na dwóch falistych liniach – elementy z korpusówki wojsk łączności (prawe dolne pole).

Odznaka pamiątkowa ma kształt krzyża maltańskiego. Barwy nawiązują do kolorów symboliki wojsk łączności i radiotechnicznych oraz rozpoznania i walki radioelektronicznej. Oczywiście widzimy również błyskawice, a także w centralnej części herb miasta Wrocław.

Z kolei proporczyk swoją symboliką nawiązuje do dziedziczonych i kultywowanych tradycji jednostek łączności. Ponownie, barwy nawiązują do kolorów wypustek i lampasów wojsk łączności do 1919 roku oraz miasta Wrocław.

Wrocławskie krasnale

Z RCI Wrocław wiąże się pewna ciekawostka. Niewielu pewnie wie, że to jedyna jednostka podległa DKWOC posiadająca własnego... krasnala.

29 czerwca 2021 r. do grona krasnali wrocławskich (nierozerwalnie związanych z Wrocławiem) dołączył „Cyberek". Figurkę znajduje się przy skrzyżowaniu ulicy Gajowickiej i Pretficza. Postać nawiązuje do 3 obszarów: łączności, informatyki, kryptologii, które są obszarami działalności Dowództwa Komponentu Wojsk Obrany Cyberprzestrzeni i RCI Wrocław.

Przypomnijmy, że tradycja fundowania przez firmy i instytucje krasnali na terenie Wrocławia sięga 2005 roku, a nawiązuje do malowanych w latach 80. XX wieku graffiti, a następnie happeningów organizowanych przez ruch „Pomarańczowej Alternatywy" ośmieszających w sposób pokojowy system komunistyczny.

Wojsko dla młodzieży

RCI Wrocław aktywnie współpracuje z młodzieżą. Wystarczy wskazać, że od 2020 r. w ramach programu „CYBER.MIL z klasą" nawiązano porozumienie z takimi placówkami jak:

• II Liceum Ogólnokształcącym im. Janusza KORCZAKA W Bolesławcu,
• II Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Skłodowskiej - Curie w Gorzowie Wielkopolskim,
• I Liceum Ogólnokształcącym im. Lotników Polskich w Oleśnie.

Ponadto, w bieżącym roku Centrum rozpoczęło współpracę z Wojskową Szkołą Średnią im. Zawiszy Czarnego w Legnicy. 

Poza tradycyjnymi „odwiedzinami" przedstawicieli wspominanych szkół w RCI, personel jednostki stara się pogłębiać wiedzę uczniów w zakresie m.in. cyberbezpieczeństwa, kryptologii i informatyki. W jaki sposób? Poprzez np. zajęcia praktyczne, pokazy, spotkania ze „świeżymi" absolwentami Wojskowej Akademii Technicznej czy zawody „capture the flag". 

Centrum postrzegane jest w regionie jako placówka ekspercka. Żołnierze oraz pracownicy cywilni zapraszani są w różne miejsca, aby szerzyć dobre praktyki i dzielić się wiedzą m.in. na temat cyberbezpieczeństwa. Przykładem może być program „Bezpieczny Dolnoślązak" (skierowany do szkół podstawowych w regionie), w ramach którego przedstawiciele jednostki przeprowadzili zajęcia dotyczące FOMO, cyberzagrożeń itd. 

Naprzeciw stereotypom

Informatyk kojarzony jest zwykle z osobą zza biurka, która z reguły nie ma nic (lub ma bardzo niewiele) do czynienia ze sportem. Żołnierze wrocławskiego Centrum zdecydowanie łamią ten stereotyp. 

W jednostce działa wiele sekcji sportowych (piłki nożnej, piłki siatkowej, tenisa ziemnego itp). ale największymi osiągnięciami może pochwalić się jednak grupa biegowa. Jej przedstawiciele reprezentowali RCI Wrocław w ekstremalnie trudnych zawodach tj.

• setka komandosa (100 km), 
• maraton komandosa (maraton w pełnym umundurowaniu), 
• bieg katorżnika, 
• bieg morskiego komandosa.

Jak również zawodach które są połączeniem siły i wytrzymałości „The Murph Challenge Poland". Sportowcy wrocławskiej jednostki obecni są również w międzynarodowych zawodach. Wystarczy wspomnieć, że w bieżącym roku wystartowali w maratonie w Rotterdamie i Pradze. 

Jak się dostać do jednostki?

Obecnie RCI Wrocław poszukuje kandydatów na stanowiska przeznaczone dla żołnierzy oraz pracowników cywilnych w specjalnościach administratorów sieci informatycznych, specjalistów sieci teleinformatycznych, techników oraz monterów. Wakaty znajdują się nie tylko w stolicy Dolnego Śląska, ale również w innych lokalizacjach RCI na obszarze południowo-zachodniej Polski. 

Głównym wymogiem stawianym przed kandydatami jest posiadanie wykształcenia i kwalifikacji oraz doświadczenia, stosownie do stanowiska. Osoby chcące służyć lub pracować na stanowisku cywilnym w RCI Wrocław powinny złożyć CV, następnie wybrane osoby zapraszane są na rozmowy, w trakcie których następuje kwalifikacja kandydata pod względem jego przydatności na stanowisku. 

Po przebyciu tej ścieżki podejmowana jest decyzja o zatrudnieniu/przyjęciu do służby. 

Będąc już pracownikiem centrum można w każdej chwili, wzorem pana ppor. Majchrzaka, po skończeniu odpowiedniego kursu włożyć mundur i kontynuować pracę jako żołnierz zawodowy RCI Wrocław.