Kiedy nastolatki są najbardziej narażone na negatywne oddziaływanie social mediów? Są nowe badania

Według badaczy, dziewczęta w wieku od 11. do 13. roku życia i chłopcy pomiędzy 14. a 15. rokiem życia są najbardziej narażeni na negatywne oddziaływanie mediów społecznościowych. Różnica pomiędzy płciami wynika z wcześniejszego wchodzenia w okres dojrzewania u dziewcząt i innego przebiegu rozwoju niektórych funkcji poznawczych, emocjonalnych i społecznych - ocenia zespół dr Amy Orben z uniwersytetu w Cambridge.

Jak media społecznościowe oddziałują na nastolatki?

W serwisie CyberDefence24.pl pisaliśmy o tym wielokrotnie, m.in. opowiadając o sprawie sygnalistki Frances Haugen, byłej pracownicy Facebooka (Meta), która przekazała dziennikowi "Wall Street Journal" dane z wewnętrznych badań firmy wskazujące, że Instagram wywiera bardzo negatywny wpływ na swoich nastoletnich użytkowników .

Wpływ mediów społecznościowych na nastolatki wiązany jest najczęściej ze zwiększonym występowaniem chorób takich jak depresja, zaburzenia lękowe, a nawet z pojawianiem się myśli samobójczych. Według niektórych psychologów, negatywne oddziaływanie mediów społecznościowych na psychikę nastolatków ma związek z odłożeniem na bok innych czynności, takich jak np. spotkania z rówieśnikami twarzą w twarz, aktywność sportowa czy sen. Wszystkie one mają kardynalne znaczenie dla zdrowia psychicznego - tymczasem, młodzi ludzie bardzo często rezygnują z nich na rzecz ekranu, którego nadmierne użytkowanie ma potwierdzony wpływ np. na zaburzenia snu.

Czy negatywny wpływ social mediów na młodzież da się udowodnić?

Cytowany przez dziennik "New York Times" psycholog behawioralny Jeff Hancock z Uniwersytetu Stanforda zwraca uwagę, że badań, które próbują powiązać i wykazać bezpośrednie następstwo nadmiernego korzystania z mediów społecznościowych z zaburzeniami u młodych ludzi, jest bardzo dużo. Żadna z tych prac nie zdołała jednak udowodnić w wystarczający sposób tezy o tym, że problemy psychiczne mają związek z social mediami. Sam Hancock przeanalizował 226 prac badawczych w przedmiotowym temacie i jak wskazuje, wszystko opiera się na teoretycznych dywagacjach.

Badania przeprowadzone przez zespół dr Orbem z Cambridge różnią się jego zdaniem przede wszystkim skalą - do ankiet zaangażowano grupę 84 tys. osób, co pozwoliło zgromadzić zdaniem naukowca bogaty materiał badawczy i pozwolić na osiągnięcie wyników wykraczających znacząco poza dotychczasowy dorobek w temacie, z uwzględnieniem różnic wiekowych pomiędzy samymi nastolatkami - w badaniu dr Orbem nie są oni bowiem traktowani jak jednorodna grupa, lecz społeczność przechodząca przez różne stadia rozwoju w różnym okresie życia, zgodnie ze stanem faktycznym.

Wnioski badawcze

Według zespołu z Cambridge, we wczesnym etapie okresu dojrzewania częste i długie korzystanie z mediów społecznościowych pozwala prognozować mniejszą satysfakcję z życia w ciągu kolejnego roku. Dla dziewcząt okres największej podatności na zagrożenia wynikające z nadużywania mediów społecznościowych przypada na czas pomiędzy 11. a 13. rokiem życia, dla chłopców jest on przesunięty odpowiednio na okres pomiędzy 14. a 15. rokiem życia.

Dr Orben twierdzi, że w życiu młodych ludzi przychodzi później drugi okres zwiększonej podatności na oddziaływanie mediów społecznościowych, który u obu płci przypada w czasie mniej więcej 19. roku życia. W tym wieku wiele osób przechodzi przez procesy wywierające wpływ na ich dalsze życie - to wchodzenie w nowe środowisko, zmiana miejsca zamieszkania związana często z podjęciem studiów, pierwsze samodzielne kroki na rynku pracy, bądź budowanie niezależności od rodziców.

Najważniejsze pytania wciąż bez odpowiedzi

Choć badanie przeprowadzone przez zespół z Cambridge pozwala zobaczyć problemy wynikające z nadmiernego użycia mediów społecznościowych przez nastolatki z nieco innej perspektywy i zniuansować to, co już wiemy o ich możliwym wpływie na psychikę, według wielu ekspertów najważniejsze pytania wciąż pozostają bez odpowiedzi.

Z badania nie wynika, jaki wpływ na stan psychiczny ankietowanych osób ma to, co robią korzystając z mediów społecznościowych - na czym spędzają w nich czas i jak komunikują się z innymi.

Czy najnowsze badania z Cambridge ostatecznie udowadniają, że media społecznościowe wywierają negatywny wpływ na młodych ludzi? Nie. Wskazują jedynie, że pewna ich grupa może być na negatywne oddziaływanie bardziej podatna ze względu na swoją zwiększoną wrażliwość, naturalną dla określonych stadiów dojrzewania.

Chcemy być także bliżej Państwa – czytelników. Dlatego, jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na: [email protected]. Przyszłość przynosi zmiany. Wprowadzamy je pod hasłem #CyberIsFuture.