#CyberMagazyn: Rosja nasila działania przed wyborami w Mołdawii

W przypadku zwycięstwa partii proeuropejskich Mołdawia będzie kontynuowała działania na rzecz przystąpienia do UE. Z kolei przejęcie władzy przez ugrupowania prorosyjskie może doprowadzić do zatrzymania jej prowspólnotowego kursu.

Głównym celem Rosji na najbliższe miesiące jest zatem spowolnienie lub całkowite zatrzymanie polityki Mołdawii w kierunku członkostwa w Unii Europejskiej. Przed zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi Moskwa intensyfikuje działania dezinformacyjne, za pomocą których chce wpłynąć na wynik wyborczy. 

Podobne działania były prowadzone w ubiegłym roku w kampanii przed wyborami prezydenckimi oraz referendum o wpisaniu dążenia do członkostwa w UE do konstytucji, o czym pisaliśmy na łamach CyberDefence24. 

Badanie ICAR

Od 15 kwietnia do 15 czerwca 2025 r. Institute for Conflict Studies and Analysis of Russia (ICAR) współpracował z Watchdog MD, przeprowadzając dziewięć cotygodniowych sesji monitorujących próby rosyjskiej propagandy wpłynięcia na wewnętrzną dynamikę polityczną kraju.

Monitoring ten miał na celu zidentyfikowanie kluczowych narracji propagandowych i prominentnych propagandystów zmieniających krajobraz polityczny Mołdawii, aby służyć agendzie Kremla. Badacze zebrali dane z rosyjskich kanałów Telegram, przy użyciu zautomatyzowanych narzędzi AI i ręcznej analizy.

Głównym wnioskiem z raportu ICAR jest, że Moskwa finansuje wiele projektów politycznych jednocześnie, aby zmaksymalizować swoje szanse na zabezpieczenie prorosyjskiego parlamentu tej jesieni.

Kluczową rolę koordynacyjną wśród prokremlowskich opozycjonistów odgrywa Ilan Shor, biznesmen, który wspiera działania Moskwy w Mołdawii. Był bardzo aktywny przez cały monitorowany przez ICAR okres, biorąc udział w praktycznie każdym ważnym wydarzeniu i wzmacniając kluczowe rosyjskie narracje.

Zwiększanie presji na Mołdawię

ICAR wskazuje także, że Rosja jest gotowa do eskalacji presji na Mołdawię, aktywując nowe punkty nacisku i potencjalnie wywołując niepokoje w regionie. W narracjach propagandowych coraz częściej wykorzystywany jest region Gagauzji. 

W okresie badania prorosyjskie media aktywnie promowały Evghenię Gutsul, gubernator autonomicznego regionu Gagauzji, którą władze Mołdawii ścigają za nielegalne finansowanie byłej partii Shor. Kremlowska propaganda przedstawia to jako dowód determinacji Kiszyniowa do wyeliminowania autonomii regionalnej i stłumienia opozycji politycznej.

W działaniach propagandowych wykorzystywane są także obawy Mołdawian przed wojną. W tym celu promowane są narracje o ochronie Gagauzji, które sugerują, że mogłoby dojść do ataku ze strony Rosji. 

Operacja „Matrioszka” nadal aktywna

Jak informuje EUvsDisinfo, w ostatnich dniach bardzo aktywne były także działania w ramach kampanii dezinformacyjnej „Matrioszka”, która jest realizowana co najmniej od września 2023 roku. Działa w dwóch skoordynowanych fazach. Początkowo niewielka grupa kont w mediach społecznościowych publikuje fałszywe treści, takie jak nieprawdziwe doniesienia prasowe czy sfabrykowane obrazy, które następnie są wzmacniane przez szerszą sieć. 

W ostatnich dniach w ramach tej kampanii zaobserwowano działania dezinformacyjne przeciwko prezydent Mai Sandu przed szczytem UE-Mołdawia w Kiszyniowie 4 lipca 2025 r. Fałszywe konta rozpowszechniały sfabrykowane klipy wideo twierdzące, że Wysoki Przedstawiciel UE Kaja Kallas odmówiła udziału w szczycie z powodu konfliktu z Sandu. 

Boty rozpowszechniały również informacje, jakoby Sandu próbowała zastąpić Kallas na stanowisku szefowej służby dyplomatycznej UE, twierdząc, że odkryły dowody rzekomych intryg Sandu. Pojawiły się także fałszywe informacje o rzekomym ostrzeżeniu przez wywiad rumuński przed zagrożeniem terrorystycznym na szczycie.

Narracje propagandowe w ostatnich tygodniach

Jak wskazuje ICAR, jednym z głównych celów dezinformacji promowanej przez Rosję jest podważenie zaufania obywateli Mołdawii do zachodnich partnerów i utrzymanie kraju w swojej strefie wpływów. Wykorzystywane są w tym przypadku narracje antyunijne i antyzachodnie. 

UE jest konsekwentnie przedstawiana jako zagrożenie dla suwerenności narodowej Mołdawii, jej stabilności ekonomicznej oraz tradycyjnych wartości. Kampanie dezinformacyjne promują UE jako obcy projekt podważający tożsamość narodową i struktury rodzinne, co ma na celu wywołanie nieufności i oporu wobec integracji.

Ponadto, kontynuowana jest kampania dezinformacyjna mająca na celu podsycanie narracji o fałszywej agresji Republiki Mołdawii na region Naddniestrza. Rosja regularnie wykorzystuje też temat dostaw energii, a przykładem dezinformacji były w tym przypadku słowa Marii Zaharovej, która zniekształcała działania podjęte przez rząd Republiki Mołdawii w celu zapewnienia niezależności energetycznej i zarządzania zasobami.

Na początku czerwca rosyjska propaganda wykorzystała śmierć mołdawskiego kompozytora Eugena Dogi do celów manipulacyjnych. Zdarzenie to posłużyło do wzmacniania nostalgii za Związkiem Radzieckim oraz szerzenia przekazu, że wszelkie osiągnięcia Mołdawii, także w dziedzinie kultury, są zasługą ZSRR. To klasyczny przykład, jak narracje historyczne są wykorzystywane do dezinformacji w odpowiedzi na bieżące wydarzenia w Kiszyniowie.

Inne działania hybrydowe

Poza kampaniami dezinformacyjnymi Rosja stosuje szeroki wachlarz metod hybrydowych, których celem jest destabilizacja sytuacji wewnętrznej Mołdawii oraz podważanie zaufania obywateli do procesów demokratycznych i kierunku prozachodniego.

W okresie poprzedzającym ostatnie wybory prezydenckie oraz w kolejnych miesiącach, zauważalne były działania o charakterze zarówno cyfrowym, jak i fizycznym, często zorganizowane w sposób trudny do bezpośredniego powiązania z Moskwą, ale wpisujące się w jej strategiczne interesy.

Działania te zostały przedstawione m.in. przez Andrew Wilsona w artykule opublikowanym na łamach The European Council on Foreign Relations oraz Artura Koldomasov w publikacji, która ukazała się na stronie Transatlantic Dialogue Center.

Do najczęściej obserwowanych form aktywności hybrydowej należą:

• ataki na infrastrukturę wyborczą, mające na celu zakłócenie prawidłowego przebiegu wyborów oraz sianie chaosu informacyjnego;
• operacje typu hack-and-leak, czyli kradzież poufnych, często kompromitujących danych, a następnie ich selektywne publikowanie w mediach społecznościowych w celu wywołania kontrowersji i podważenia zaufania publicznego;
• fałszywe alarmy bombowe zgłaszane w dniu wyborów lub w trakcie głosowania za granicą, mające zniechęcić obywateli do udziału w głosowaniu;
• ataki DDoS, które paraliżują strony rządowe, portale informacyjne czy systemy komisji wyborczych, uniemożliwiając dostęp do informacji i zakłócając komunikację;
• nielegalne finansowanie prorosyjskich partii politycznych oraz organizacji społecznych,
• kupowanie głosów, szczególnie w regionach o silnych prorosyjskich sentymentach;
• wykorzystywanie treści generowanych przez sztuczną inteligencję, w tym deepfake'ów przedstawiających polityków w kompromitujących sytuacjach lub wypowiadających się w sposób zmanipulowany;
• współpraca z lokalnymi influencerami, którzy promują prorosyjskie oraz antyzachodnie narracje w mediach społecznościowych;
• organizowanie protestów o antyzachodnim charakterze, mających na celu przedstawienie integracji europejskiej jako zagrożenia dla suwerenności i tożsamości narodowej Mołdawii;
• inscenizowanie niepokojów społecznych, w tym drobnych zamieszek i prowokacji medialnych, których zadaniem jest wywołanie wrażenia niestabilności oraz zniechęcenie obywateli do uczestnictwa w wyborach. 

Ten wachlarz działań wskazuje na złożony i dobrze zaplanowany charakter rosyjskich operacji wpływu, które nie ograniczają się jedynie do sfery informacyjnej, lecz obejmują także działania destabilizacyjne, psychologiczne i finansowe. 

Dlaczego Rosja w takim stopniu wykorzystuje dezinformację przeciwko Mołdawii?

Rosja konsekwentnie postrzega Mołdawię jako integralną część swojej strefy wpływów, podkreślając jej ścisłe związki geograficzne, historyczne oraz wspólnotę wiary prawosławnej. Głównym celem Moskwy na najbliższą przyszłość jest spowolnienie lub całkowite zatrzymanie szybkiego tempa Mołdawii w kierunku członkostwa w Unii Europejskiej.

Kreml aktywnie dąży do destabilizacji państwa mołdawskiego oraz osłabienia jego instytucji demokratycznych i procesów integracji europejskiej. Kruche instytucje demokratyczne Mołdawii oraz nierozwiązany konflikt w Naddniestrzu sprawiają, że kraj jest szczególnie podatny na dezinformację i ingerencję wyborczą. 

Docelowo Kreml dąży do zainstalowania rządu prorosyjskiego w Kiszyniowie, co umożliwiłoby realizację scenariusza gruzińskiego. Zakłada on, że Mołdawia, pomimo początkowych aspiracji prozachodnich, pod wpływem sił prorosyjskich i autorytarnych, odchodzi od integracji z UE, stając się państwem o polityce zagranicznej zorientowanej na Moskwę, tak jak Gruzja. 

W tym celu Moskwa finansuje wiele projektów politycznych jednocześnie, aby zmaksymalizować swoje szanse na uzyskanie prorosyjskiego parlamentu w nadchodzących wyborach. Kluczową rolę w tych działaniach odgrywa dezinformacja. 

Znaczenie wyborów w Mołdawii

Znaczenie wyborów parlamentarnych w Mołdawii wykracza poza jej wewnętrzną politykę. Stanowią także test skuteczności rosyjskich taktyk wojny hybrydowej, które mogą zostać zastosowane w innych wrażliwych demokracjach. 

Wynik wyborów w Mołdawii będzie miał konsekwencje regionalne i potencjalnie szersze dla polityki rozszerzenia Unii Europejskiej oraz obrony przed wojną hybrydową. Integralność wyborów w Mołdawii jest bezpośrednio powiązana z jej orientacją geopolityczną. 

Udana rosyjska ingerencja w procesy wyborcze poprzez dezinformację, kupowanie głosów, czy inne metody, bezpośrednio podważa mołdawskie instytucje demokratyczne, a tym samym zdolność kraju do realizacji proeuropejskiej polityki zagranicznej.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na: [email protected].