#CyberMagazyn: Akt o wolności mediów. Tak Unia Europejska chce zagwarantować pluralizm

W piątek Komisja Europejska zaproponowała szereg nowych regulacji – Akt o wolności mediów, który ma być w Unii Europejskiej ustawowym gwarantem niezależności organizacji medialnych, jak i pluralizmu.

Regulacje zawierają szereg mechanizmów zabezpieczających przed ingerencją polityczną w media – zarówno ze strony organów państwowych, jak i instytucji prywatnych.

Akt o wolności mediów ma również regulować kwestie takie, jak zakaz inwigilacji dziennikarzy.

Rola mediów w Europie

Jak czytamy w treści dokumentu zawierającego rekomendacje dotyczące Aktu o wolności mediów, niezależne usługi medialne odgrywają na unijnym rynku wewnętrznym szczególną rolę, bo reprezentują zmieniający się w szybkim tempie, gospodarczo istotny sektor a jednocześnie pozwalają obywatelom państw członkowskich i działającym na ich terenie firmom na dostęp do zróżnicowanych poglądów i wiarygodnych źródeł informacji, spełniając tym samym kontrolną rolę opinii publicznej.

Media, jak zauważa KE, odgrywają kluczową rolę w społeczeństwach demokratycznych przede wszystkim ze względu na to, że dostarczają informacji, co stanowi dobro publiczne. Aby dobrze funkcjonować w rzeczywistości rynkowej, muszą być zdolne do świadczenia swoich usług w warunkach wolności i niezależności na rynku, który jest otwarty, przejrzysty i który pozwala na pluralizm – zarówno jeśli chodzi o jego uczestników, jak i reprezentowane przez nich poglądy.

Komisja Europejska podkreśla, że nowe przepisy stawiają w centrum kwestie takie, jak niezależność mediów, stabilność finansowania mediów publicznych jak i przejrzystość struktury własności oraz dyspozycji reklam finansowanych przez państwo. W treści Aktu o wolności mediów znalazło się również miejsce dla kwestii koncentracji mediów.

Regulacje mają również stworzyć fundamenty prawne dla ochrony niezależności dziennikarzy i ujawniania ewentualnych konfliktów interesów tam, gdzie jest to niezbędne.

Cytowana w oficjalnych komunikatach KE wiceszefowa tej instytucji ds. wartości i przejrzystości Vera Jourova powiedziała: „w ciągu ostatnich lat widzieliśmy różne formy nacisków na media. To najwyższy czas, aby podjąć działania".

Jak dodała: „musimy ustalić jasne reguły: żaden dziennikarz nie może być inwigilowany ze względu na swoją pracę. Żadne media publiczne nie powinny być zmienione w przekaźnik propagandy. To, co dziś po raz pierwszy w historii proponujemy, to powszechne zabezpieczenia chroniące wolność mediów i pluralizm w Unii Europejskiej".

Komisarz ds. rynku wewnętrznego Thierry Breton z kolei ocenił, że Unia Europejska to największy na świecie jednolity demokratyczny rynek, na którym media odgrywają istotną rolę, ale borykają się z licznymi problemami.

„To spadki przychodów, zagrożenia dla wolności i pluralizmu mediów, pojawienie się wielkich platform online i patchwork zróżnicowanych na poziomie narodowym regulacji" – powiedział polityk.

„Europejski Akt o wolności mediów dostarcza powszechnych zabezpieczeń na poziomie UE, aby gwarantować pluralizm głosów i możliwość działania naszych mediów bez żadnej ingerencji, nieważne, czy jest ona państwowa czy prywatna" – stwierdził Breton.

Jak wskazał, nad wdrażaniem i przestrzeganiem nowych przepisów ma czuwać specjalnie w tym celu powołany organ, który będzie jednocześnie promował dobre zastosowania regulacji oraz czuwał nad kwestiami takimi jak koncentracja, aby nie stanowiły zagrożenia dla pluralizmu medialnego.

Zakaz szpiegowania dziennikarzy i politycznej presji

Jak czytamy w wytycznych Komisji Europejskiej, nowa regulacja ma zobowiązać państwa członkowskie do respektowania wolności mediów i ulepszyć ochronę źródeł dziennikarskich.

Podmioty świadczące usługi medialne będą musiały zagwarantować przejrzystość struktyry własności przez publiczne podawanie do wiadomości informacji na ten temat, a także podejmować działania zmierzające do zagwarantowania niezależnych decyzji redakcyjnych.

Akt o wolności mediów zakazuje użycia systemów szpiegowskich, takich jak np. Pegasus, przeciwko dziennikarzom, ich rodzinom i mediom w ogólności.

Niezależne media publiczne z kolei, tam, gdzie są obecne, muszą mieć stabilne finansowanie – to właśnie w tym prawodawcy KE widzą klucz do niezależności tego rodzaju organów. W treści nowych regulacji czytamy również, że osoby zarządzające mediami publicznymi mają być powoływane w wyniku procesu, który jest przejrzysty i nie dyskryminuje.

Rolą mediów publicznych ma być informowanie w sposób pluralistyczny, jak i dostarczanie zróżnicowanych opinii pozbawionych upartyjnienia – zgodnie z misją publiczną.

Ocena pluralizmu i przejrzystość finansowania

Nowa ustawa ma wprowadzać obowiązek dokonywania oceny pluralizmu mediów i koncentracji na rynku, jak i niezależności redakcyjnej przez państwa członkowskie. Regulacje stanowią też, że jakiekolwiek nowe akty prawne uchwalane na poziomie poszczególnych krajów, które mogą mieć wpływ na media, mają funkcjonować w proporcjonalnych i uzasadnionych granicach ingerencji.

Reklamy wykupywane w mediach przez państwo mają być przejrzyste i nie mogą dyskryminować – mówią nowe unijne reguły dla mediów. Ustawa zaproponowana przez KE ma zwiększyćprzejrzystość, a także obiektywność pomiarów grup odbiorców mediów, co ma przełożyć się na przychody z reklamy, w szczególności tej online.

Media online pod okiem Komisji

Zaproponowane przez KE regulacje mają – jak czytamy w oficjalnym przekazie – chronić media przed usuwaniem treści wyprodukowanych zgodnie ze sztuką przez algorytmy moderacji działające online, których zadaniem jest wychwytywanie dezinformacji.

Jak zwrócono uwagę, duże platformy internetowe mogą usuwać treści medialne błędnie przykładając je do swoich własnych regulaminów. Media powinny w takim momencie mieć możliwość odwołania się od decyzji, jak i dowiedzenia się, dlaczego dana treść została usunięta. Wnioski składane przez podmioty rynku medialnego do platform mają być rozpatrywane priorytetowo – dodaje KE.

Europejska Rada Usług Medialnych

Akt o wolności mediów wprowadza również nową instytucję – to Europejska Rada Usług Medialnych, która ma składać się z przedstawicieli państw członkowskich, reprezentowanych przez narodowe organy.

Zadaniem rady ma być promocja efektywnego i regularnego wdrażania ram prawnych dla mediów stosowanych w UE, w szczególności zaś – przygotowanie wytycznych dla spraw regulacyjnych, jak i opiniowanie spraw mających miejsce na poziomie krajowym, jeśli mogą one w znaczący sposób wpłynąć na rynki medialne i koncentrację na nich.

Rada ma także zajmować się kwestiami mediów spoza UE, które stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego oraz pośredniczyć w dialogu pomiędzy wydawcami a dużymi platformami online.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na: [email protected].