Wyciekły dane agentów MI6 i tysięcy Afgańczyków. Tajny program relokacji i cenzura

15 sierpnia 2021 roku Talibowie przejęli Kabul, stolicę Afganistanu. Wiele osób próbowało wydostać się z kraju w obawie o swoje życie. Brytyjskie ministerstwo obrony było w posiadaniu wielu informacji o osobach, które chciały opuścić Afganistan, w tym współpracujących z władzami w Londynie. Problem w tym, że „drobna pomyłka” może narazić życie osób na niebezpieczeństwo.

Wyciek danych Afgańczyków

BBC podaje, że w lutym 2022 roku osoba pracująca w brytyjskich służbach specjalnych wysłała link do arkusza kalkulacyjnego komuś, kto nie był uprawniony do posiadania takich informacji. W dokumencie znajdowały się dane 19 tys. osób, które chciały opuścić Afganistan po przejęciu władzy przez Talibów. W pliku można było znaleźć m.in.:

• imiona i nazwiska;
• dane kontaktowe;
• informacje o rodzinie (w niektórych przypadkach).

Pierwsze informacje o wycieku pojawiły się w poście na Facebooku, który zawierał imiona i nazwiska dziewięciu osób.

Program relokacji i zakaz publikacji

BBC podało, że w kwietniu 2024 roku utworzono tajny program relokacji dla osób, których dane wyciekły. Jednocześnie zakazano im mówić publicznie o sprawie.

TheGuardian przekazał, że w ramach tajnego programu ewakuacji osób dotkniętych wyciekiem, do Wielkiej Brytanii relokowano 4,5 tys. osób, zaś planuje się sprowadzenie łącznie 6,9 tys. osób. „Całkowity koszt sprowadzenia tych osób to 850 mln funtów” – stwierdzono w artykule TVN24.

1 września 2023 roku wszedł w życie zakaz upubliczniania informacji o zdarzeniu, który rodzi wiele kontrowersji odnośnie wolności słowa i mediów. Decyzja była motywowana możliwymi „poważnymi konsekwencjami dla 100 tys. osób”, jeśli dokumenty trafią w ręce Talibów.

„Władze starały się ukryć wszelkie informacje na temat wycieku, uzyskując specjalny nakaz sądowy w obawie, że dane mogą trafić w ręce talibów, odnotował portal BBC. We wtorek sąd zniósł jednak ten nakaz, zmuszając władze do ujawnienia danych. Sąd zdecydował, że ujawnienie szczegółów na temat wycieku oraz samo powoływanie się na istnienie nakazu sądowego, będzie nielegalne” – przekazano na łamach TVN24.

Dane agentów MI6

17 lipca TheGuardian stwierdził, że w wycieku znajdowały się dane 100 Brytyjczyków. Wśród nich znajdowali się m.in.:

• żołnierze Special Air Service (SAS);
• agenci Secret Intelligence Service (SIS/MI6).

W artykule przypomniano, że tożsamości osób służących w SAS i MI6 są ściśle chronione.

Podsumowanie

Wycieki niestety nie są niczym nadzwyczajnym. Problem pojawia się, kiedy mogą mieć realny wpływ na życie ludzi. Warto przypomnieć podobny przypadek w policji z Irlandii Północnej, gdzie w przypadkowo udostępnionym arkuszu Excela znajdowały się informacje o praktycznie wszystkich funkcjonariuszach tej części wyspy.

W lutym 2025 roku upubliczniono 50 GB danych rządu Talibów.

Incydent wzbudza pytania co do roli wolności słowa oraz ograniczania jej w krajach demokratycznych – nawet w ekstremalnych przypadkach. Na łamach Washington Post możemy przeczytać, że sędzia tamtejszego Sądu Najwyższego Martin Chamberlain, podniósł tę kwestię podczas orzekania.

„Informacje (…) były niezwykle istotne dla szeregu decyzji politycznych podejmowanych przez rząd w celu ochrony osób, których bezpieczeństwo zostało zagrożone w wyniku ujawnienia tego zbioru danych. Wdrożenie zakazu publicznego informowania spowodowało całkowite zablokowanie zwykłych mechanizmów odpowiedzialności właściwych demokracji. Doprowadziło to do tego, co określiłem mianem „próżni kontroli” – stwierdził w orzeczeniu.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na: [email protected].