#CyberWojska Niemiec - Bundeswehra w nowej roli operacyjnej

Raport Federalnego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Informacji (BSI) wskazuje na rosnącą profesjonalizację cyberprzestępczości i rosnące wykorzystanie luk w oprogramowaniu. Najczęstszym zagrożeniem w Niemczech pozostają ataki typu ransomware, ukierunkowane głównie na małe i średnie przedsiębiorstwa, a także samorządy i instytucje państwowe.

Działania prorosyjskich hakerów (głównie DDoS) miały w 2023 roku raczej wymiar propagandowy i nie spowodowały poważnych szkód. Niemieckie służby klasyfikują je jako próby siania niepewności i podważania zaufania do instytucji publicznych.

Historia i ewolucja jednostek cybernetycznych

Punktem zwrotnym w niemieckim podejściu do cyberobrony był 2016 roku – wtedy ukazała się nowa strategia bezpieczeństwa narodowego oraz tzw. Biała Księga, w której po raz pierwszy wyraźnie wskazano cyberprzestrzeń jako zagrożenie strategiczne. W 2017 roku powołano Cyber- und Informationsraum (CIR) – strukturę cyber Bundeswehry, zyskującą w kolejnych latach coraz większą autonomię operacyjną i doktrynalną.

W 2018 roku Bundeswehra opublikowała dokument koncepcyjny, w którym zadeklarowano rozwój pełnego spektrum działań ofensywnych i defensywnych w cyberprzestrzeni. Kolejna aktualizacja strategii cyberbezpieczeństwa w 2021 roku jeszcze mocniej osadziła działania cybernetyczne w strukturze obronnej państwa.

Agresja Rosji na Ukrainę w 2022 roku przyspieszyła zmiany i Berlin ogłosił zwiększenie wydatków obronnych o 100 miliardów euro, z czego aż 21 miliardów przeznaczono na rozwój systemów komunikacji i cyberzdolności. W kwietniu 2024 roku Minister Obrony Boris Pistorius ogłosił, że CIR zostaje przekształcony w czwarty, równorzędny rodzaj sił zbrojnych Niemiec – obok wojsk lądowych, powietrznych i morskich.

Obecna struktura i zdolności operacyjne

Nowy rodzaj sił zbrojnych oparty jest na strukturach wcześniej istniejącej Służby Cybernetycznej i Informacyjnej (CIR). Główna siedziba dowództwa znajduje się w Bonn. Łącznie CIR zatrudnia obecnie około 16 000 osób – zarówno wojskowych, jak i cywilnych – w ramach 25 jednostek.

Kluczowe elementy struktury to:

• Dowództwo Systemów Łączności i Informacji Bundeswehry, odpowiedzialne za szkolenie (m.in. w specjalistycznej szkole CIR), zarządzanie systemami IT oraz wsparcie dowodzenia poprzez sześć batalionów i komponenty łączności z NATO (m.in. 1. Batalion Łączności NATO),
• Dowództwo Rozpoznania Strategicznego (Strategisches Aufklärungskommando) – cztery bataliony zajmujące się rozpoznaniem sygnałowym (SIGINT), analizą zagrożeń i wsparciem operacji Bundeswehry za granicą,
• Centrum Analiz Technicznych Bundeswehry – skupione na analizie sygnałów i wsparciu wywiadowczym,
• Centrum Geoinformacyjne Bundeswehry – dostarcza dane przestrzenne na potrzeby resortu obrony i operacji wojskowych.

W ramach CIR działa również Wspólne Centrum Wywiadowcze, a w planach jest utworzenie Centrum Walki Cybernetycznej i Informacyjnej, które jeszcze bardziej zintegrowałoby działania wywiadowcze, operacyjne i analityczne.

Rozwój cyberwojsk

Rozbudowa cyberzdolności Niemiec opiera się na stabilnym zapleczu organizacyjnym, stale zwiększanych nakładach finansowych i jasnym kierunku strategicznym. Transformacja CIR w formalny, czwarty rodzaj sił zbrojnych jest potwierdzeniem, że cyberprzestrzeń traktowana jest nie tylko jako narzędzie, ale jako pełnoprawny teatr działań wojennych.

CIR bierze aktywny udział w ćwiczeniach NATO, prowadzi działania edukacyjne, tworzy własne systemy bezpieczeństwa, a także współpracuje z niemieckim przemysłem technologicznym i agendami wywiadowczymi. Coraz większe znaczenie zyskują również komponenty oparte na analizie danych, sztucznej inteligencji i automatyzacji reakcji na zagrożenia.

Niemcy są dziś jednym z najbardziej zaawansowanych państw NATO w zakresie strukturalnego ujęcia cyberobrony. Powołanie cyberprzestrzeni jako czwartej domeny sił zbrojnych czyni Bundeswehrę jednym z pierwszych na świecie przykładów pełnej integracji działań cyfrowych z klasycznymi rodzajami wojsk.

Dzięki strategicznej konsekwencji, wysokim nakładom i dużej liczbie wykwalifikowanego personelu, niemieckie cyberwojska nie tylko bronią infrastruktury państwa, ale stają się zdolne do prowadzenia pełnoskalowych operacji ofensywnych i defensywnych w cyberprzestrzeni.

Autorzy: dr A. Olech, P. Makowiec, D. Kwaśniewska, G. Urbańska, K. Markiewicz, Z. Sadowska, M. Kucharski

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na:[email protected].