#CyberWojska Estonii - cyfrowy bastion NATO

Wzrost intensywności zagrożeń wiązany jest bezpośrednio z agresją Rosji przeciwko Ukrainie oraz niestabilnością geopolityczną wywołaną konfliktem izraelsko-palestyńskim. Ataki coraz częściej charakteryzują się wysokim poziomem zaawansowania technicznego i motywacją polityczną. Straty finansowe poniesione przez estońskie instytucje w wyniku cyberoszustw w 2023 roku oszacowano na około 8,3 miliona euro.

Historia i ewolucja jednostek cyber

Estońskie Dowództwo Cybernetyczne (Küberväejuhatus) zostało powołane 1 sierpnia 2018 roku, konsolidując kompetencje rozproszone wcześniej w różnych komórkach resortu obrony. Nowa formacja powstała na bazie Batalionu Wsparcia Sztabu i Łączności oraz sekcji systemów informacyjnych Sztabu Generalnego. W ciągu pierwszych kilkunastu miesięcy działalności jednostka odegrała kluczową rolę w usprawnieniu współpracy międzyresortowej i wzmocnieniu koncepcji obrony totalnej.

Ważnym krokiem w rozwoju było porozumienie z 2019 roku zawarte z Estońskim Urzędem Systemów Informacyjnych (RIA), które formalizowało współpracę pomiędzy komponentem wojskowym a cywilnymi strukturami cyberbezpieczeństwa. Już wcześniej, w 2016 roku, Estonia i USA podpisały porozumienie o wspólnym rozwijaniu systemów automatycznego udostępniania informacji o zagrożeniach między Siłami Powietrznymi USA a Siłami Zbrojnymi Estonii.

Na szczególną uwagę zasługuje także Estońska Liga Obrony Cybernetycznej (Küberkaitseliit – KKL), powstała jako inicjatywa ochotnicza w 2009 roku w ramach Estońskiej Ligi Obrony (Kaitseliit). KKL formalnie rozpoczęła działalność 28 stycznia 2011 roku jako struktura ponadterytorialna. Otwarcie jej kwatery głównej w Tallinnie w grudniu 2018 roku stanowiło symboliczny etap profesjonalizacji ochotniczych struktur cyberwojsk.

Obecna struktura i zdolności operacyjne

Estońskie Dowództwo Cybernetyczne pełni funkcję taktycznego i operacyjnego komponentu w ramach Sił Zbrojnych Estonii, odpowiedzialnego za działania w cyberprzestrzeni. Jednym z jego kluczowych elementów jest Centrum Technologii Informacyjno-Komunikacyjnych, które zajmuje się przygotowaniem rezerw osobowych, ustalaniem reguł komunikacji wojskowej oraz reagowaniem na incydenty IT. W jego strukturze funkcjonują m.in. grupy planowania, pomocy technicznej, monitorowania sieci, zarządzania częstotliwościami i rejestru kryptograficznego.

Istotną częścią dowództwa jest również Centrum Operacji Cybernetycznych i Informacyjnych (Küber- ja infooperatsioonide keskus), odpowiedzialne za planowanie i realizację działań w domenie cybernetycznej oraz informacyjnej. W jego skład wchodzą zespoły planistyczne, zespół reagowania na incydenty komputerowe (CIRC), grupa operacji cyber oraz cyberpoligon (Cyber Range).

Trzecim elementem jest Centrum Komunikacji Strategicznej (STRATCOM), zajmujące się informacją medialną i komunikacją cyfrową. W jego ramach działają grupy audio-wideo, publikacji oraz mediów cyfrowych. Za kwestie logistyczne i zaplecze odpowiada Kompania Sztabowo-Zapasowa, w skład której wchodzą grupy transportowe, remontowe, medyczne i magazynowe.

Dowództwo zatrudnia około 300 osób i mieści się w Sztabie Generalnym Estońskich Sił Zbrojnych. Pełną gotowość operacyjną osiągnęło w 2023 roku.

Rozbudowa

Estonia od lat uchodzi za jedno z najbardziej zaawansowanych cyfrowo państw NATO, a jej podejście do cyberbezpieczeństwa integruje komponenty wojskowe, cywilne i ochotnicze w jedną spójną strukturę. Obecność NATO CCDCOE w Tallinnie i zaangażowanie w międzynarodowe ćwiczenia, takie jak Cyber Coalition czy Locked Shields, czynią z Estonii centrum kompetencyjne dla całego Sojuszu. Co ważne, Tallin wnosił, aby artykuł 5 NATO obejmował również ataki w cyber.

Estońskie cyberwojska bazują na silnym fundamencie strategicznym, elastycznym modelu organizacyjnym oraz realistycznej ocenie zagrożeń. Zarówno Cyber Command, jak i ochotnicze formacje KKL, pozostają w stałej gotowości do reagowania na incydenty oraz prowadzenia pełnoskalowych operacji w przestrzeni informacyjnej i cyfrowej.

Model estoński wyróżnia się wysoką dojrzałością operacyjną i organizacyjną. Dzięki synergii między strukturami wojskowymi, wywiadowczymi i cywilnymi, Estonia stworzyła kompleksowy system odporności cyfrowej. Równoległy rozwój komponentu ochotniczego zwiększa nie tylko zdolności obronne, ale także świadomość społeczną w zakresie cyberbezpieczeństwa.

Państwo to nie tylko skutecznie się broni, ale aktywnie uczestniczy w międzynarodowym dialogu i współpracy w zakresie cyberbezpieczeństwa – będąc niekwestionowanym liderem w Europie Północno-Wschodniej.

Autorzy: dr A. Olech, P. Makowiec, D. Kwaśniewska, G. Urbańska, K. Markiewicz, Z. Sadowska, M. Kucharski

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na:[email protected].