#CyberMagazyn: Prace nad 6G w Polsce. Kiedy pojawi się nowy standard?

Przed świętami Bożego Narodzenia odbyła się konferencja prasowa z udziałem dra Jacka Oko, prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE). Wówczas oficjalnie ogłoszono rozpoczęcie procedury dotyczącej aukcji 5G w naszym kraju, która była tak długo wyczekiwana przez rynek i konsumentów. 

W trakcie wydarzenia, na którym byliśmy obecni, prezes UKE przedstawił wymogi oraz warunki aukcyjne. Zgodnie z harmonogramem prac, cały proces ma potrwać ok. 190-240 dni, czyli dla pasma C mówimy o perspektywie sierpnia 2023 r. 

Do końca stycznia br. podmioty zainteresowane miały czas na składanie swoich opinii dotyczących aukcji. Ich wstępne zadanie na ten temat opisywaliśmy w tym tekście: Aukcja 5G w Polsce. Operatorzy kalkulują opłacalność inwestycji. W ostatnim czasie ujawniono stanowiska podmiotów z branży, w tym telekomów. Jakie jest ich zdanie? Opisujemy to na łamach naszego portalu: Aukcja pasma C dla 5G. Operatorzy zgłosili zastrzeżenia.

Podczas gdy procedura aukcyjna 5G dopiero ruszyła w naszym kraju, niektóre podmioty z branży myślą już o przyszłości. Na LinkedIn trafiliśmy na ogłoszenie o pracę, w którym polska firma IS-Wireless poszukuje inżyniera uczenia maszynowego dla... 6G. Czy innowacyjny, szósty standard sieci jest bliżej niż nam się wydaje? O to zapytaliśmy przedstawicieli branży.

6G. Co to?

6G jest kolejnym (szóstym) standardem technologii telekomunikacyjnej, który ma gwarantować o wiele wyższy przepływ danych (1 tys. GB na sekundę) i mniejsze opóźnienia (poniżej 100 mikrosekund) niż dotychczasowe rozwiązania.

Jak tłumaczy nam Tomasz Chomicki, dyrektor ds. rozwoju biznesu w Samsung Electronics Polska, sieć szóstej generacji wymagać będzie ultra szerokości ciągłego pasma od setek MHz do dziesiątek GHz. Wszystko po to, aby pojawiły się nowe usługi, takie jak np. hologramy mobilne o wysokiej wierności i realnie immersyjna rzeczywistość rozszerzona (XR). Tego typu technologie charakteryzują się ultraszybką komunikacją i przepływem dużej ilości danych.

Samsung proponuje zatem rozważenie wszystkich dostępnych pasm dla technologii 6G: od niskiego poniżej 1 GHz, poprzez średnie - z zakresu 1-24 GHz, aż do wysokiego - z zakresu 24-300 GHz. Przy tym należy pamiętać o odpowiednim zabezpieczeniu pasm dla komercyjnych wdrożeń 6G, ponieważ sieci 5G nadal będą funkcjonować, gdy rozpocznie się wdrażanie nowej technologii.

Co daje 6G?

W praktyce 6G powoduje, że wiele procesów, jakie obecnie wydają się być rodem z filmów science- fiction, stanie się realnych do osiągnięcia. 

Michał Kanownik, prezes Związku Cyfrowa Polska, podaje przykład możliwość tworzenia czterowymiarowych interaktywnych map miast, które w czasie rzeczywistym będą umożliwiały wydajne sterowanie transportem publicznym, zarządzanie odpadami czy efektywne rozprowadzanie mediów po gospodarstwach domowych.

Ale to także korzyści dla m.in. nauki, medycyny, konsumentów oraz całej gospodarki. Ericsson wskazuje na np. rozwój inteligentnego rolnictwa, robotów, personalizowanej opieki zdrowotnej czy „cyfrowych bliźniaków". 

Przypadki użycia (6G – red.) można podzielić na trzy obszary: internet zmysłów, połączone inteligentne maszyny i połączony zrównoważony świat.
Ericsson

Badania. Testy. Demonstracje

Badania dotyczące 6G są w toku. Wiele firm i instytucji naukowych pracuje nad tą technologią, aby świat mógł wejść na jeszcze wyższy poziom cyfryzacji. 

Przykładowo, Samsung Electronics opublikował białą księgę, w której przedstawiono wizję koncernu, dotyczącą wykorzystania globalnych pasm częstotliwości dla technologii komunikacyjnej 6G. 

Tomasz Chomicki z Samsung Polska na łamach naszego portalu przytacza słowa Sunghyuna Choia (wiceprezesa wykonawczego i szefa Centrum Badań nad Zaawansowaną Komunikacją wydziału Samsung Research), który wskazał, że „Samsung Research był jednym z pierwszych instytutów badawczych na świecie, który opublikował białą księgę dotyczącą wizji 6G".

Już dawno rozpoczęliśmy w Samsung naszą podróż, by zrozumieć, rozwinąć i ustandaryzować technologię komunikacyjną 6G. Aby przyspieszyć proces rozwoju systemu telekomunikacyjnego nowej generacji do punktu, w którym może on stać się rzeczywistością komercyjną, kluczowe znaczenie ma rozwój i wykorzystanie różnych technologii, a w firmie Samsung Research bardzo cieszymy się, że wielu partnerów dołącza nas w tych staraniach.
Sunghyun Choi, wiceprezes Wykonawczy i szef Centrum Badań nad Zaawansowaną Komunikacją wydziału Samsung Research

Samsung prowadzi także testy. W ostatnich dwóch latach zademonstrowano możliwości technologii firmy. W czerwca 2021 r. z powodzeniem przeprowadzono transmisję danych z prędkością 6 Gb/s w pomieszczeniach zamkniętych na odległość 15 metrów. Rok później w podobnym teście udało się przesłać dane z prędkością 12 Gb/s w pomieszczeniach zamkniętych na odległość 30 metrów i 2,3 Gb/s w przestrzeni otwartej na odległość 120 metrów.

Innym przykładem może być Ericsson, który uczestniczy w projektach takich jak Hexa-X (Ericsson jest tu technicznym liderem),  IMT-2030 i Next G Alliance, współpracując z innymi firmami (m.in. Nokią) nad badaniami dotyczącymi 6G. Na tym polu aktywni są również inni gracze, jak Nokia, Huawei czy IS-Wireless. 

Ostania z wymienionych firm pracuje już nad rozwojem tej technologii. Mowa o działaniach w obszarze badań (cell-free, energy efficiency, workload scaling, AI/ML based resource allocation) oraz niezbędnych modyfikacji kluczowych standardów (ORAN, 3GPP).

„Grupa IS-Wireless na początku tego roku rozpoczęła prace w ramach dwóch projektów R&D, finansowanych przez Komisję Europejską i przemysł reprezentowany przez partnerstwo 6G-IA. Te projekty to SANDBOX-6G oraz 6G-BRICKS – oba dostarczają platformy sieciowe dla potrzeb prowadzenia badań nad 6G (czyli tzw. testbedy)" – mówi na łamach naszego portalu Adam Flizikowski, Head of R&D w IS-Wireless.

Technologia 6G stanowi jeden z głównych kierunków prac badawczych. Większość projektów dotyczących wczesnego etapu badań nad 6G zakończy się około 2024/25 roku i da impuls do prac standaryzacyjnych.
Adam Flizikowski, Head of R&D w IS-Wireless

Potencjał Polski

Powyższe przykłady potwierdzają, że prace nad 6G to fakt, a badania mają przybliżyć nas do ery science-fiction. Co ciekawe, działania na rzecz rozwoju tej technologii zostały uwzględnione w Krajowym Planie Odbudowy. 

Michał Kanownik, prezes Związku Cyfrowa Polska, zaznacza, że w ramach KPO przewidziane są określone fundusze na realizację tego ambitnego celu, jakim jest 6G. To powinno sprawić, że nie tylko jako Polska, ale również cała Europa dorównamy innym krajom i nie będziemy odstawać w trwającym wyścigu technologicznym. Nasz kraj powinien wykorzystać tu swój potencjał i zaoferować posiadane możliwości, czerpiąc przy tym benefity (dotacje, prestiż, know-how itd.). 

„Mamy - jako Polska - ogromny potencjał badawczo rozwojowy" – mówi nam Michał Kanownik, odnosząc się do prac nad 6G. „W naszym kraju są zlokalizowane centra R&D największych koncernów świata, mamy też świetnych młodych inżynierów, więc z całą pewnością mamy potencjał, aby stworzyć w Polsce europejski lub przynajmniej regionalny hub prac nad rozwojem 6G" – podkreśla prezes Związku Cyfrowa Polska. 

Potwierdza to także Adam Flizikowski, Head of R&D w IS-Wireless. „Posiadamy unikalny know-how w zakresie algorytmów dla 6G i architektury tej sieci. Możemy również dostarczyć techniki i rozwiązania z zakresu szyfrowania, cyberbezpieczeństwa oraz współpracy systemów cywilnych i militarnych" – wskazuje na łamach naszego portalu.

Ważne, by w przypadku 6G wykorzystać innowacyjność polskiego przemysłu. Krajowi gracze z różnych obszarów, takich jak telekomunikacyjny, kosmiczny, eksperci od rozwiązań militarnych - także dronów i innych urządzeń bezzałogowych, stanowią istotny potencjał.
Adam Flizikowski, Head of R&D w IS-Wireless

Tutaj warto wspomnieć o działalności polskiej spółki Exatel, która rok temu, we współpracy z naukowcami z Politechniki Warszawskiej, Fraunhofer Heinrich Hertz Institute (Niemcy) i VI Systems (Niemcy) rozpoczęła prace nad technologią 6G. 

Jak wówczas informowaliśmy wsparcia finansowego na ten cel (1,8 mln zł) udzielił jej dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR). Odbyło się to na podstawie specjalnej decyzji wydanej 26 stycznia 2022 roku. „Obecnie rozpoczęły się prace nad szóstą generacją norm, istnieją zarówno już uzgodnione normy, jak i normy będące w opracowaniu, na różnych etapach rozwoju" – wskazuje na łamach naszego portalu dr hab. Teodor Buchner, związany z Politechniką Warszawską i firmą Exatel. 

Jak dodaje, na ten moment spółka skupia się na próbnym uruchomieniu systemu LiFi, który ma działać podobnie do WiFi, ale w oparciu o światło, a nie fale radiowe. „Zebrane w tym procesie doświadczenia wpłyną na kształt przyszłej normy 6G, nad którą pracuje obecnie nasz konsorcjant - Instytut Fraunhoffera, przy wsparciu EXATEL i Politechniki Warszawskiej" – zaznacza ekspert. 

Perspektywa 2030 roku

Czy za tymi wysiłkami i inicjatywami idą konkrety? Kiedy możemy się spodziewać faktycznego wdrożenia 6G?

„Technologia 6G, póki co pozostaje w sferze planów i badań" – wskazuje dla naszego portalu Michał Kanownik, prezes Związku Cyfrowa Polska. Jego zdaniem pierwsze, dostępne sieci 6G w skali świata zostaną uruchomione najprawdopodobniej w okolicach 2030 roku.

Potwierdza to także Tomasz Chomicki z Samsung Electronics, odwołując się do obecnych prognoz. „Standaryzacja technologii 6G ma się rozpocząć około 2025 roku a po niej dopiero będziemy mogli mówić o dalszych krokach" – podkreśla. Jego zdaniem nie powinniśmy się spodziewać komercjalizacji tej technologii nie wcześniej niż za kilka lub kilkanaście lat. 

„Perspektywa 2030 r. to rozsądny przedział, aby spodziewać się pierwszych sieci 6G" – prognozuje z kolei Ericsson. Podobnie wypowiada się Adam Flizikowski z IS-Wireless.

Zdaniem Ryszarda Hordyńskiego, dyrektora strategii i komunikacji w Huawei Polska, najwcześniej 6G wdrożone zostanie w krajach rozwiniętych ze względu na chociażby niezbędne inwestycje w infrastrukturę, będącą fundamentem nowego standardu telekomunikacyjnego. 

„Sprzęt operatorski 5G właśnie został przez niektórych operatorów zakupiony i będzie jeszcze długi czas wykorzystywany – w zależności od kraju licencje 5G mają ważność 15 lub 20 lat" – przypomina przedstawiciel chińskiego giganta. 

W Polsce dekada lub więcej

Pomimo tego, że firmy, jak np. IS-Wireless, Exatel, Samsung Polska itp., działają na rzecz 6G, realna perspektywa wdrożenia tej technologii w Polsce jest jeszcze odległa. Należy przypuszczać, że standard ten zostanie szybciej skomercjalizowany, a następnie wdrożony w państwach wysoko rozwiniętych o zaawansowanym poziomie rozwoju innowacji (np. Chiny, USA, Korea Południowa, Japonia). 

Patrząc z perspektywy naszego kraju, nasi rozmówcy przewidują, że nad Wisłą o 6G będziemy głośno dopiero w następnej dekadzie. „Raczej nie wcześniej niż za około 10 lat" – wskazuje Michał Kanownik.

„Perspektywa czasowa to w naszej ocenie kilka do kilkunastu lat" – podkreśla dr hab. Teodor Buchner (Politechnika Warszawska i Exatel). „Dopiero za 15-20 lat" – szacuje z kolei Ryszard Hordyński (Huawei). Samsung przyjmuje podobną perspektywę.

Jeśli rynek skonsumuje obietnice technologiczne złożone przez 5G i zaistnieją silne potrzeby dotyczące np zwiększenia pasma, ten czas może ulec skróceniu.
Dr hab. Teodor Buchner, związany z Politechniką Warszawską i Exatel

Zdaniem naszych rozmówców, obecnie należy skupić się na rozwiązaniu kwestii 5G, ponieważ znajdujemy się jedynie na etapie analizy przez UKE konsultacji do warunków aukcyjnych na pasma dla sieci piątej generacji. 

„Najpierw powinniśmy się skupić na skutecznym i bezpiecznym wdrożeniu sieci 5G. Mamy niestety duże opóźnienie w tym zakresie i na tym etapie to właśnie 5G powinno stanowić priorytet dla państwa" – ocenia Michał Kanownik.

Ericsson wypowiada się w podobnym tonie: Polska powinna skupić się na wdrożeniach 5G, dogonić resztę Europy i uwolnić potencjał korzyści 5G - dla konsumentów oraz przedsiębiorstw.

Według Ryszarda Hordyńskiego z Huawei następnym etapem będzie wdrożenie standardu 5G. Z założenia ma zapewnić „mobilne doświadczenia o prędkości do 10 Gb/s, wspierając miliardy nowych połączeń i pomagając w osiągnięciu natywnej inteligencji cyfrowej".

„Polska jako kraj nie jest aktywnym uczestnikiem tego procesu, głównie ze względu na fakt, że całe otoczenie biznesowe jest aktualnie skupione na wdrożeniu 5G" – zwraca uwagę przedstawiciel Huawei na łamach naszego portalu.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na: [email protected].