Rosja namiesza w wyborach? Trzaskowski, Nawrocki i Mentzen atakowani przez fejkowe konta. Mamy raport

Redakcja CyberDefence24.pl otrzymała kolejny raport na temat aktywności nieautentycznych kont w mediach społecznościowych od NowaComm, która do badań zastosowała technologię Cyabra. 

Raport analizuje jaki wpływ miały fałszywe konta na generowanie negatywnych treści dotyczących kampanii prezydenckiej w okresie od 1 lutego do 17 marca 2025 roku.

Fejkowe konta na X. Operacje wpływu głównie na platformie Muska

Z przedstawionych danych wynika, że to X jest główną platformą operacji wpływu w polskim dyskursie wyborczym. Aktywność fałszywych kont budujących negatywne nastroje, w tym rozprzestrzeniających treści dezinformacyjne lub w inny sposób atakujących kandydatów, jest tam znacznie większa niż na Facebooku.  

W przypadku X w analizowanym okresie zidentyfikowano 2040 fałszywych kont publikujących treści na temat wyborów prezydenckich, podczas gdy na Facebooku zaledwie 404 takie konta. Ponadto, fejkowe profile na platformie Muska wygenerowały łącznie 11,8 miliona wyświetleń negatywnych treści, w porównaniu do 99 000 na serwisie Zuckerberga. 

Raport wskazuje także na to, że intensywność działań dezinformacyjnych na X była znacznie wyższa niż na Facebooku, co podkreśla potencjał tej platformy do służenia jako centrum skoordynowanych kampanii wpływu w okresie wyborczym i może sygnalizować większą podatność jego użytkowników na manipulację.  

Fałszywe konta - na temat którego kandydata publikują najwięcej?

W poniższej tabeli przedstawiamy szczegółowe dane z raportu dotyczące zaangażowania autentycznych oraz nieautentycznych kont w publikowanie treści na platformach społecznościowych na temat każdego z kandydatów.

Dane te wskazują na to, że choć więcej fałszywych profili publikowało na Facebooku, to jednak na X osiągały dużo większe wyświetlenia.

Na platformie Elona Muska najwięcej fałszywych profili publikowało na temat Rafała Trzaskowskiego (1595) oraz Karola Nawrockiego (1515), natomiast na Facebooku na temat Sławomira Mentzena (2868) oraz Rafała Trzaskowskiego (2522).

X bardziej zasięgowy

Statystyki dotyczące postów na temat każdego z kandydatów pokazują, że zarówno potencjalny zasięg treści generowanych przez fałszywe konta, jak i potencjalny zasięg negatywnych treści ogółem był znacząco wyższy na X niż na Facebooku. 

Na platformie Elona Muska potencjalny zasięg fejkowych profili był największy w przypadku treści na temat Rafała Trzaskowskiego (105M), Karola Nawrockiego (52M) oraz Grzegorza Brauna (24M). Jak tłumaczy Cyabra, jest on obliczany nie tylko na podstawie zaangażowania (polubienia, komentarze, udostępnienia), ale także na podstawie liczby obserwujących profilu, a także liczby obserwujących kont, które udostępniły dany post, ponieważ ci użytkownicy również mają potencjał do wyświetlenia treści. 

Wspomniane informacje pozwalają zmierzyć skalę narażenia na szkodliwe lub krytyczne narracje online, ale nie są równoznaczne z faktycznym zasięgiem treści generowanych przez fałszywe konta.

Porównanie statystyk dotyczących ewentualnego zasięgu fałszywych kont z danymi na temat potencjalnego zasięgu negatywnych treści ogółem (generowanych łącznie przez konta autentyczne i nieautentyczne) prowadzi do wniosków, że w przypadku takich kandydatów jak Grzegorz Braun, Szymon Hołownia czy Sławomir Mentzen, duża część negatywnych treści jest generowana przez prawdziwych użytkowników. 

Przykładowo, potencjalny zasięg negatywnych treści publikowanych na temat Grzegorza Brauna wyniósł 200 mln, podczas gdy potencjalny zasięg postów ze strony nieautentycznych kont tylko 24 mln.

Negatywny wpływ na kampanię

Fałszywe konta w mediach społecznościowych mogą negatywnie wpływać na kampanię wyborczą oraz postrzeganie poszczególnych kandydatów. Jak tłumaczy Michał Marek, Kierownik Zespołu Analiz Zagrożeń Zewnętrznych NASK, tego typu profile są wykorzystywane do budowania popularności kandydatów, ale także do ich dyskredytowania.  

„Masowe wykorzystywanie anonimowych kont w mediach społecznościowych to zjawisko wyjątkowo niebezpieczne, szczególnie w kontekście wpływania na preferencje wyborcze, również polskiego społeczeństwa. Konta tego typu służą m.in. do budowania wrażenia, że dany pogląd lub kandydat cieszy się znacznie większą popularnością, niż ma to miejsce w rzeczywistości. Odbiorcy mogą wówczas podświadomie uznać, że warto poprzeć daną opcję – skoro rzekomo popiera ją tak wiele osób” - wyjaśnia ekspert. 

Jak dodaje: „anonimowe konta są też wykorzystywane do działań deprecjonujących konkretnych kandydatów – do ataków słownych, rozpowszechniania wyimaginowanych oskarżeń czy klasycznych fake newsów. Celem jest przekonanie odbiorców, że dany kandydat jest „najgorszą z możliwych opcji”. Masowe działania z zakresu ataków przy użyciu anonimowych kont na polityków wykryto m.in. w kontekście aktywności Calina Georgescu, a także w trakcie wyborów w Mołdawii (atak na M. Sandu) oraz w USA (ataki na J. Bidena i K. Harris)”.

Zaangażowanie ze strony Rosji

Jednym z podmiotów zaangażowanych w wykorzystywanie fałszywych kont w mediach społecznościowych do wpływania na kampanię wyborczą w Polsce jest Rosja. 

„Strona rosyjska oraz białoruska od wielu lat prowadzi działania promujące narracje mające wpływać na preferencje wyborcze Polaków. Narracje te są często emitowane przez środowiska, które najprawdopodobniej zostały zinfiltrowane przez służby tych państw. Naiwnością byłoby zakładanie, że nasz przeciwnik nie posiada w Polsce swojej agentury wpływu. Choć działania z użyciem siatek anonimowych kont są dziś dostrzegalne, nie wydają się obecnie tak masowe jak w przypadku amerykańskich wyborów prezydenckich czy kampanii wokół Georgescu i Sandu. Niemniej monitorujemy tę kwestię na bieżąco” - tłumaczy Michał Marek. 

Ekspert podkreśla także, że nie za wszystkie działania odpowiada Rosja i Białoruś, a anonimowe konta bywają wykorzystywane również przez wewnętrznych aktorów dezinformacyjnych. 

W jaki sposób analizowano aktywność fałszywych profili?

NowaComm bazuje na technologii Cyabra, czyli nowoczesnej platformie wykorzystującej zaawansowane technologie sztucznej inteligencji (AI) oraz uczenia maszynowego (ML) do monitorowania i analizowania rozmów online w czasie rzeczywistym. Umożliwia m.in. analizę mediów społecznościowych, w tym gromadzenie i przetwarzanie danych z platform takich jak X i Facebook oraz rozróżnianie prawdziwych i fałszywych użytkowników. 

Dzięki zaawansowanym algorytmom, które analizują m.in. ton i intencje publikowanych treści, jest w stanie dokonywać oceny autentyczności i nastrojów, a także monitorować rozprzestrzenianie się narracji. Cyabra posiada opatentowaną technologię AI, która identyfikuje i neutralizuje różne taktyki dezinformacyjne, w tym fałszywe tożsamości zarządzane przez jedną osobę (sock puppets), konta stworzone w celu manipulowania opinią publiczną oraz boty szerzące szkodliwe treści. 

System analizuje aktywność na platformach społecznościowych pod kątem hashtagów, fraz, profili oraz postów, aby wykryć wzorce charakterystyczne dla fałszywych kont i śledzić ich wpływ na odbiorców.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na: [email protected].