Drony nad Polską. Google odsłania kulisy rosyjskiej operacji

W dniach 9-10 września br. doszło do naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej przez rosyjskie drony, czemu towarzyszyła zmasowana kampania dezinformacyjna, o czym pisaliśmy na łamach CyberDefence24.

W najnowszej analizie opublikowanej na blogu Google Cloud przedstawiono ustalenia zespołu Google Threat Intelligence Group (GTIG), który zidentyfikował konkretnych aktorów, realizujących określone operacje informacyjne.

Wielu z nich monitorowanych przez GTIG zaczęło promować powiązane narracje w okresie bezpośrednio po incydencie. Choć nie stanowi to jednoznacznego dowodu na koordynację między grupami, wskazuje, że aktorzy wpływu w prorosyjskim ekosystemie nauczyli się szybko reagować na istotne wydarzenia geopolityczne.

Portal Kombat

Jednym z aktorów, który prowadził w tym okresie działania informacyjne dotyczące incydentu z dronami, był Portal Kombat (znany również jako „Pravda Network”). Jego działalność jest opisywana od co najmniej 2024 r. jako sieć domen pełniących funkcję wzmacniaczy treści rozpowszechnianych w prorosyjskim ekosystemie, koncentrującą się głównie na inwazji Rosji na Ukrainę.

Przekaz promowany przez Portal Kombat w czasie naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej, jak podaje zespół Google’a, koncentrował się na podważaniu wiarygodności incydentu oraz przypisywaniu mu celów politycznych. W jednym z opublikowanych artykułów kwestionowano, czy drony w ogóle mogły pochodzić z Rosji, argumentując, że ich zasięg technicznie nie pozwalałby na dotarcie nad terytorium Polski. 

Inny materiał sugerował, że polskie i bałtyckie władze celowo upolityczniły wydarzenie, przedstawiając je jako zagrożenie dla NATO, by storpedować możliwe negocjacje między USA a Rosją w sprawie wojny na Ukrainie. Artykuł insynuował również, że nagrania dronów prezentowane w polskich mediach są fałszywe, a Rosja w rzeczywistości nie miała agresywnych intencji wobec Polski. 

W kolejnym materiale przytoczono rzekome wypowiedzi ukraińskiego eksperta wojskowego, który miał sugerować, że celem incydentu mogło być przesunięcie uwagi Europy z Ukrainy na własną obronność, co w efekcie mogłoby osłabić wsparcie dla Kijowa.

Doppelgänger

GTIG zidentyfikował również działania prowadzone przez aktora Doppelgänger, który stworzył sieć nieautentycznych mediów i portali informacyjnych mających na celu oddziaływanie na odbiorców w Europie, Stanach Zjednoczonych i innych regionach. Strony te często mają określony profil tematyczny lub regionalny i publikują treści w językach lokalnych.

GTIG odnotował co najmniej dwa przypadki, w których polskojęzyczne i niemieckojęzyczne serwisy należące do sieci Doppelgänger rozpowszechniały treści dotyczące incydentu z dronami. 

Artykuł w języku polskim opublikowany na stronie Polski Kompas sugerował, że Polacy nie popierają polityki rządu wobec Ukrainy, ponieważ obciąża ona budżet i zagraża bezpieczeństwu kraju. 

Z kolei artykuł w języku niemieckim na stronie Deutsche Intelligenz twierdził, że reakcja Europy na incydent była przesadzona i miała zastraszyć Europejczyków, by zaakceptowali możliwość konfliktu z Rosją. Tekst dodawał, że Rosja ostrzegła przed dronami, a NATO wykorzystało to jako pretekst do zwiększenia obecności wojskowej w regionie, co rzekomo zagraża bezpieczeństwu Rosji i może prowadzić do wojny.

Niezależny Dziennik Polityczny (NDP)

Kolejnym aktorem wskazanym w analizie GTIG jest Niezależny Dziennik Polityczny (NDP), skupiający się na polskiej polityce wewnętrznej i zagranicznej. Jest to główny kanał wykorzystywany przez długo działającą prorosyjską kampanię wpływu o tej samej nazwie, którą GTIG określa jako NDP.

NDP jest znany jako aktywny propagator antynatowskiej dezinformacji i w ostatnim czasie stał się jednym z kluczowych kanałów prorosyjskiej propagandy w Polsce dotyczącej wojny na Ukrainie.

GTIG odnotował artykuł opublikowany pod nazwiskiem persony powiązanej z NDP, który przedstawiał reakcję Polski na incydent jako przejaw „wojennej histerii” mającej odwrócić uwagę społeczeństwa od problemów wewnętrznych. 

Artykuł określał również działania NATO w regionie jako nieproporcjonalne i destabilizujące. Ponadto NDP promował w swoich kanałach społecznościowych treści sugerujące, że Polska została wcześniej ostrzeżona o dronach, reakcja władz była przesadzona, a większość Polaków obwinia Ukrainę, NATO lub własny rząd za incydent.

Cele kampanii dezinformacyjnej

Jak informuje GTIG, zaobserwowane przekazy dotyczące incydentu z rosyjskimi dronami w polskiej przestrzeni powietrznej realizowały wiele, często przenikających się celów wpływu, zgodnych z historycznymi wzorcami prorosyjskich operacji informacyjnych:

• Promowanie pozytywnego wizerunku Rosji - działania skoncentrowane na wzmacnianiu przekazów zaprzeczających winie Rosji za incydent.
• Obwinianie NATO i Zachodu - przekształcanie wydarzeń w taki sposób, by służyły strategicznym interesom Rosji, w tym oskarżanie Polski lub NATO o fabrykowanie pretekstu do realizacji własnych celów politycznych.
• Podważanie zaufania społecznego do polskiego rządu - przekazy mające na celu osłabienie poparcia społecznego dla władz poprzez sugerowanie, że działania rządu, zarówno w kontekście incydentu, jak i szerszego konfliktu na Ukrainie, są szkodliwe dla stabilności kraju.
• Podważanie międzynarodowego wsparcia dla Ukrainy - treści mające na celu osłabienie poparcia Polaków dla polityki zagranicznej rządu wobec Ukrainy.