Cyberdyplomacja. Jak budować sojusze w niepewnych czasach?

Podczas tegorocznej edycji konferencji Cyber24 Day w ramach bloku tematycznego "Cyber" miała miejsce dyskusja "Cyber Diplomacy. Cyberbezpieczeństwo na nowo”. Panel przyciągnął wielu słuchaczy, zarówno na miejscu, jak i online.

W debacie wzięli udział: Mirosław Broiło, radca prawny w Ministerstwie Spraw Zagranicznych; płk Przemysław Przybylak, starszy doradca wojskowy ds. cyberbezpieczeństwa; Taťána Jančárková, badaczka w Wydziale Prawnym Centrum Doskonałości NATO ds. Obrony Cybernetycznej oraz dr Aleksander Olech z Baltic Defence College. Dyskusję moderował płk. rez. Jacek Dankowski z Grupy Defence24.

Na czym opiera się cyfrowa dyplomacja?

Rozmowa opierała się głównie na temacie strategii w zakresie dyplomacji cyfrowej , podnoszenia cyberświadomości w skali globalnej oraz współpracy międzynarodowej przy wymianie informacji.

Panel rozpoczął się od zabrania głosu ministra Mirosława Broiło z MSZ, który w swojej wypowiedzi skupił się na kluczowych kwestiach z zakresu podnoszenia świadomości cybernetycznej na świecie oraz przeciwdziałaniu użyciu technologii informacyjnych i komunikacyjnych do celów przestępczych. Wytłumaczył także, czym tak naprawdę jest pojęcie cyberdyplomacji określając, że są to wszelkie działania podejmowane na arenie międzynarodowej w zakresie bezpieczeństwa cybernetycznego.

Dodał, że w tle spektakularnych wydarzeń, które przyciągają obecnie uwagę odbiorców, mają miejsce bardzo istotne dla cyberdyplomacji procesy, które będą mieć znaczący wpływ na naszą przyszłość. Podczas wypowiedzi wskazał, że państwa sojusznicze zgadzają się prowadzić wzajemne konsultacje, które mają na celu rozwój regulacji dotyczących cyberdyplomacji, w tym cyberprzestępczości. Chodzi tu o podział globalnego internetu na strefy wpływów z zachowaniem wartości i interesów, gdzie mówimy o prawach człowieka, dobrobycie gospodarczym i cyfrowej suwerenności. Spójność tych polityk powinna w pierwszej kolejności służyć realizacji celów bezpieczeństwa państwa i obywateli.

Rola NATO w cyberdyplomacji

Jako kolejny głos zabrał płk Przemysław Przybylak, starszy doradca wojskowy ds. cyberbezpieczeństwa, który znacząco podkreślał istotę współpracy międzynarodowej bez której nie będzie możliwe osiągnięcie wyznaczonych celów.

Zaznaczył także, że NATO od dawna postrzega kwestie związane z cyberprzestrzenią jako bardzo istotne. Dodał również, że podejmowanie jakichkolwiek decyzji militarnych i politycznych jest ściśle powiązane z tym, co dzieje się na poziomie technicznym. Polityka bezpieczeństwa NATO musi obejmować także ten aspekt. Stwierdził, że polityka cyberbezpieczeństwa NATO znowelizowana w zeszłym roku, stanowi pokłosie dyskusji na temat zwiększania efektywności działania Sojuszu w tym obszarze oraz że kluczowe dla bezpieczeństwa i budowania odporności są m.in. takie kwestie, jak wymiana informacji oraz budowanie wspólnej świadomości sytuacyjnej. Dodał, że w kontekście trwającej obecnie wojny w Ukrainie widać, że współpraca cybernetyczna państw sojuszniczych rzeczywiście istnieje.

Lekcje z wojny

Z kolei Taťána Jančárková, badaczka w Wydziale Prawnym Centrum Doskonałości NATO ds. Obrony Cybernetycznej opowiedziała, że w związku z wojną nie tylko ona, ale i kraje Sojuszu zdobyły wiele doświadczeń z zakresu cyberdyplomacji. Odrobiono wiele lekcji, którymi obecnie można się dzielić i dopracowywać nowe rozwiązania.

W swojej wypowiedzi zaznaczyła, że mimo uzgodnienia w 2013 roku, że prawo międzynarodowe ma odniesienie do cyberprzestrzeni, w praktyce bardzo trudno się nim posługiwać. Dodała także, że aktorzy państwowi są bardzo aktywni w cyberprzestrzeni i jest to naturalna część ich „arsenału”. Jej zdaniem sukces każdego z rozwiązań leży w procedurach, dlatego niezwykle ważne, by były one odpowiednio dopasowane, tym bardziej aby były one skuteczne w przeciwdziałaniu obecnej, rosyjskiej aktywności w cyberprzestrzeni.

Natomiast dr Aleksander Olech z Baltic Defence College, który obecnie współpracuje także przy projektach z NATO StratCom i NATO COE DAT podkreślił, że skuteczna dbałość o szeroko rozumiane bezpieczeństwo cyberprzestrzeni wymaga zaangażowania również podmiotów prywatnych.

Dodał, że państwa są często związane rozmaitymi ograniczeniami - dlatego potrzebują wsparcia. Mówił to w odniesieniu do stwierdzenia zawartego w konkluzjach UE wskazujących, że Unia uznaje, iż połączony i złożony charakter działań w cyberprzestrzeni wymaga wspólnych wysiłków ze strony rządów, sektora prywatnego, społeczeństwa obywatelskiego, personelu IT, użytkowników i środowisk akademickich w celu sprostania stojącym przed nim wyzwaniom oraz wzywa zainteresowane strony do uznania i podjęcia konkretnych obowiązków w celu utrzymania otwartej, wolnej, bezpiecznej i stabilnej cyberprzestrzeni. Określił, że świetnym tego przykładem jest Estonia, która oferując dobre warunki inwestycji dla zagranicznych podmiotów, oczekuje od nich również współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa. Jest to obustronna korzyść.

Współpraca międzynarodowa na wyższym poziomie

W swoim przemówieniu oznajmił że cyberdyplomacja jest obecnie jednym z rozwijających się trendów. Rodzajów dyplomacji jest wiele, a w szczególności podkreślił, że ostatnio rozwija się dyplomacja sportowa, dyplomacja atomowa i dyplomacja energetyczna, czego przykładem jest organizacja Mistrzostw Świata w Katarze czy nowe współprace na rzecz dostaw surowców energetycznych do Europy. To też wykorzystanie polityki międzynarodowej do wzmacniania cyberodoporności w ramach współpracy nie tylko państw UE i NATO, ale również ich partnerów z Azji i Bliskiego Wschodu. Dzięki swojej tematyce panel przyciągnął wielu słuchaczy, którzy z dużym skupieniem słuchali zdania ekspertów.

Cyberdyplomacja nabiera coraz większego znaczenia w obecnych czasach, tym bardziej gdy trwa wojna u naszych wschodnich sąsiadów. Z kolei zagrożenie cybernetyczne rośnie z dnia na dzień ze względu na coraz to większą skale działań w cyberprzestrzeni.

Paneliści byli zgodni w wielu kwestiach, ale najważniejszą z nich była współpraca międzynarodowa, która powinna być na wyższym poziomie, niż dzieje się to obecnie. Jak stwierdzili - na szczęście, może i małym krokami, ale dokonywane są niezbędne zmiany w procedurach, które będą miały na to kluczowy wpływ.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na: [email protected].