#Cyberwojska Hiszpanii – odpowiedź na ataki Rosji

W 2023 roku aż 45% poważnych cyberataków wymierzonych w Hiszpanię pochodziło z terytorium Rosji – poinformował Javier Candau, szef cyberbezpieczeństwa w Narodowym Centrum Wywiadu (CNI). Celem były przede wszystkim instytucje rządowe, przemysł obronny i administracja związana z pomocą dla Ukrainy.

Zgodnie z raportem Narodowego Centrum Kryptologicznego (Centro Criptológico Nacional – CCN), około 35% zarejestrowanych kampanii cyberszpiegowskich dotyczyło instytucji państwowych. Hiszpańskie służby wskazują również na aktywność grup z Chin, Korei Północnej oraz Iranu. Najczęściej stosowanymi technikami były ransomware i phishing, co szczególnie dotknęło małe i średnie przedsiębiorstwa – aż 68% z nich nie posiada adekwatnych zabezpieczeń.

Na tle ogólnokrajowym wyróżnia się region Katalonii, który jest najczęściej atakowany przez cyberprzestępców. Tło tych ataków stanowi kampania dezinformacyjna prowadzona przez Rosję, mająca na celu pogłębienie podziałów między rządem centralnym a władzami lokalnymi w Barcelonie.

Historia i rozwój cyberwojsk

Pierwsze kroki w stronę stworzenia hiszpańskich cyberwojsk podjęto już w 2011 roku, kiedy to Szef Sztabu Generalnego (JEMAD) zatwierdził „Wizję Obrony Cybernetycznej” oraz „Koncepcję Wojskowej Obrony Cyberprzestrzeni”. Rok później przyjęto plan działania, który umożliwił powołanie specjalistycznego dowództwa.

W lutym 2013 roku decyzją Ministra Obrony powstało Połączone Dowództwo ds. Obrony Cybernetycznej (hiszp. Mando Conjunto de Ciberdefensa – MCCD). W 2020 roku, w ramach reformy struktur sił zbrojnych, rozszerzono zakres działania i zmieniono nazwę jednostki na Połączone Dowództwo Cyberprzestrzeni (Mando Conjunto del Ciberespacio – MCCE), które przejęło również obowiązki Komendy Systemów Informacji i Telekomunikacji Sił Zbrojnych.

Na poziomie cywilnym funkcjonują:

• INCIBE – Narodowy Instytut ds. Cyberbezpieczeństwa,
• CCN – odpowiedzialne za ochronę informacji niejawnych i wsparcie dla administracji publicznej.

Hiszpania od lat uczestniczy w strukturach NATO i UE, w tym w ćwiczeniach Locked Shields oraz projektach PESCO, a także w programie rozwoju NATO Cyber Range (NCCR).

Struktura i zasoby

MCCE jest głównym komponentem hiszpańskich cyberwojsk i odpowiada za planowanie, dowodzenie oraz prowadzenie operacji w cyberprzestrzeni. Struktura dowództwa obejmuje:

• Komendę MCCE i Sztab,
• Sekcje funkcjonalne: C-0 (koordynacja), C-2 (wywiad), C-3 (operacje), C-5 (planowanie), C-7 (szkolenie), C-9 (współpraca).

Dowództwo obejmuje również osobne komórki do operacji oraz zaplecza technicznego i administracyjnego. Na jego czele stoi obecnie generał dywizji Rafael García Hernández.

Obecnie personel MCCE liczy około 300 żołnierzy i 100 cywilów, a do 2030 roku planuje się rozbudowę do 1200 pracowników. Współpraca z NATO oraz inwestycje w centrum szkoleniowe NATO Classified Cyber Range (NCCR) świadczą o rosnącej roli tej jednostki w strategicznej architekturze obronnej kraju.

Nowoczesne dowództwo, które rośnie

Hiszpania dysponuje nowoczesnym i rozwijającym się dowództwem cyberwojsk, które aktywnie reaguje na zagrożenia ze strony Rosji i innych państw wrogich. W obliczu rosnącej liczby ataków na infrastrukturę krytyczną i społeczne napięcia wewnętrzne, kluczowe znaczenie ma dalsza rozbudowa kompetencji ofensywnych i obronnych w cyberprzestrzeni.

Autorzy: dr A. Olech, P. Makowiec, D. Kwaśniewska, G. Urbańska, K. Markiewicz, Z. Sadowska, M. Kucharski