Polska 5.0 dla obywatela. Wyzwania i rekomendacje na najbliższe lata

Patronat medialny

W piątek 29 listopada br. w siedzibie Polskiej Agencji Prasowej odbyła się debata ekspercka poświęcona priorytetom transformacji cyfrowej w naszym kraju. Najważniejszym punktem wydarzenia pt. „Polska 5.0 dla Obywatela”, zorganizowanym przez Krajową Izbę Gospodarki Cyfrowej (KIGC), było omówienie wyzwań i rekomendacji na najbliższe lata 2025-2028, zawartych w najnowszym raporcie Izby. Nasza redakcja objęła debatę i raport patronatem medialnym. 

Ważne tematy, różne punkty widzenia

Specjaliści kluczowych sektorów gospodarczych i społeczeństwa poruszyli tematy m.in. cyfryzacji usług publicznychczy możliwości podniesienia poziomu cyberbezpieczeństwa naszego kraju. Nie mogło również zabraknąć wątków związanych z rozwojem technologii sztucznej inteligencji nad Wisłą oraz edukacją cyfrową, którą śmiało można uznać za fundament przyszłego państwa cyfrowego.

Eksperci odnieśli się do rozwiązań dla strategicznych sektorów, w tym m.in. ochrony zdrowia, edukacji, administracji czy biznesu.

W obliczu rewolucyjnych zmian technologicznych, kluczowe jest zrozumienie wyzwań, które stoją przed społeczeństwem oraz wskazanie konkretnych rekomendacji, które umożliwią skuteczną adaptację do nowych realiów.
Anita Tomaszewska, Prezes Zarządu KIGC

Transformacja cyfrowa to nie tylko kwestia technologii, ale także proces społeczno-kulturowy. Kluczowym wyzwaniem jest projektowanie rozwiązań cyfrowych, które są bezpieczne, intuicyjne, dostępne i odpowiadają na potrzeby obywateli.
Bartosz Loba, Pełnomocnik Zarządu KIGC ds. Transformacji Cyfrowej Sektora Publicznego

Edukacja punktem wyjścia

Podczas debaty specjaliści wskazali na znaczenie człowieka w postępującej digitalizacji i szerzej rozwoju technologicznym. Przytoczono znany już slogan „Człowiek w centrum technologii”, który był promowany przez m.in. NASK. Mówiono o kompetencjach, które muszą nadążać za rozwojem infrastruktury.

Kluczowe dla nas wyzwanie to rozwijanie infrastruktury, która służy uczniom, nauczycielom i społecznościom lokalnym. NASK podłączył do szybkiego, bezpiecznego i bezpłatnego internetu wszystkie szkoły w Polsce. Sieć ma wiele zastosowań, w tym wykorzystywana jest do obsługi lokali wyborczych w szkołach, a także do podnoszenia poziomu kompetencji cyfrowych użytkowników. Bez dalszej rozbudowy infrastruktury nie będzie rozwoju. Obywatele muszą mieć zapewniony równy dostęp do usług cyfrowych i to jest nasza misja.
Przemysław Kuna, Zastępca Dyrektora NASK

W debacie zwrócono uwagę na potrzebę kształcenia dobrych nawyków i zdolności oraz wpajanie zasad cyberhigienynie tylko wśród młodych Polek i Polaków, ale również osób w starszym wieku.

Tego typu edukacja powinna obejmować również techniki, metody i narzędzia weryfikacji informacji prawdziwych od fake newsów, bo obecnie, w natłoku wiadomości, wielu nie radzi sobie z weryfikacją docierającego przekazu.

W erze Big Data umiejętność selektywnego gromadzenia, analizowania i interpretowania informacji jest niezbędna. Umiejętność obserwacji zmian, optymalizacja wysiłku pozwala na wysnuwanie cennych spostrzeżeń z ogromnych zbiorów danych, wspomagających podejmowanie decyzji.
Radosław Potrac, Nauczyciel Roku 2023

Tu specjaliści przytoczyli przykład dezinformacji tuż po inwazji Rosji na Ukrainę, w której sieć wpadły dzieci. Były przerażone i pytały: „kiedy będzie u nas wojna?”.

Prawidłowo i metodycznie zastosowane technologie mogą znacząco wspierać proces edukacyjno-terapeutyczny. Mogą uatrakcyjniać zajęcia, motywować uczniów do nauki, pomagać w konstruowaniu dostosowań wymagań edukacyjnych, uczyć krytycznego myślenia i wspierać tworzenie zindywidualizowanych materiałów edukacyjnych.
Zyta Czechowska, Nauczyciel Roku 2019

Jednak aby nasze pociechy budowały odpowiednie kompetencje, potrzebne są np. zmiany w kształceniu nauczycieli. Podczas wydarzenia wprost wybrzmiało, że nie chodzi tylko o wdrożenie do programu nauczania przedmiotu o technologiach, lecz aby tego typu zagadnienia były poruszane podczas innych, np. na historii, geografii czy języku polskim, a więc pedagogów nie związanych typowo z obszarem technologii.

Podstawowym wyzwaniem jest wdrożenie środowiska nauczania uwzględniającego systemowe rozwiązania technologiczne oferujące immersyjne podejście do kształcenia w postacie treści oraz urządzeń XR. Jedną z głównych zalet narzędzi XR jest to, że zapewniają one wciągające doświadczenia, które pozwalają użytkownikom na interakcję z wirtual¬nymi obiektami w sposób, który wydaje się nat¬uralny i intuicyjny.
Dr Adam Bednarek, Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi

Większość ośrodków akademickich w Polsce wdraża i udoskonala rozwiązania technologiczne, umożliwiające nauczanie przez internet. Zaskakująco pozytywnie przyczyniła się do tego pandemia.
Lidia Mirowska, Polski Uniwersytet Wirtualny

Nie jest dobrze

Wyniki IT Fitness Test nie pozostawiają złudzeń: wśród młodych Polek i Polaków spadł poziom umiejętności praktycznego korzystania z cyfrowych dobrodziejstw. Jakich? Chociażby wiedzy, jak można kupić bilet w sieci; co zrobić, aby przebukować lot w sposób zdalny czy załatwić określoną sprawę urzędową.

Im więcej człowieka w technologii, tym większa potrzeba ochrony i bezpieczeństwa. Niezwykle istotna jest przy tym rola mediów i liderów opinii w przedstawianiu wyzwań, przed którymi stajemy.
August Żywczyk, CyberDefence24

Według części ekspertów biorących udział w debacie, to efekt m.in. braku dostępu do internetu szerokopasmowego lub problemach z jego działaniem. 

W debacie istotną rolę w tworzeniu świata cyfrowego bezpiecznie i przyjaźnie służącego obywatelom przypisano także instytucjom publicznym, administracji, mediom i liderom opinii.

Nowe interdyscyplinarne spojrzenie na technologie, wyrażone w raporcie, a także prezentowane dziś w debacie – jest niezbędne dla dalszego odpowiedzialnego rozwoju cyfryzacji. Wykorzystanie nowych narzędzi, w tym sztucznej inteligencji nie można odwrócić i dlatego administracja publiczna musi brać czynny udział w rewolucji technologicznej, której jesteśmy świadkami i współtwórcami.
Małgorzata Olszewska, Dyrektor Centrum e-Zdrowia

Zmiany w ochronie zdrowia

Ponadto, w trakcie wydarzenia zwrócono uwagę na zmiany zachodzące w sektorze ochrony zdrowia. Szpitale i inne tego typu placówki wdrażają coraz to nowsze technologie z myślą o usprawnieniu m.in. pracy lekarzy, ale również spraw pacjentów. 

Tu przywołano przykład elektronicznych dokumentów medycznych. W najbliższych latach mają zostać wdrożone kolejne tak, aby lekarze mieli zdalny dostęp do „papierów” danego pacjenta (np. historii leczenia).

Ministerstwo Zdrowia będzie pracować nad wdrożeniem kolejnych dziewięciu usług z zakresu e-zdrowia, tak by dokumentacja podążała za pacjentem. Dzięki temu pacjent będzie dysponować kompletem swojej dokumentacji, lekarze będą mogli podejmować trafniejsze diagnozy, a docelowo dane będą mogły posłużyć rozwojowi profilaktyki.
Wojciech Demediuk, Dyrektor Departamentu e-Zdrowia w Ministerstwie Zdrowia

Ponadto, powinny z czasem pojawić się rozwiązania pozwalające w większym stopniu zapobiegać chorobom. W jaki sposób? Poprzez odpowiednia analizę danych na temat danej osoby i prognozowanie jej przyszłego stanu zdrowia (np. zachorowania na określony rodzaj nowotworu).

Cyfryzacja opieki zdrowotnej poprawiła efektywność oraz zwiększyła komfort pacjentów, pozwalając na lepsze zarządzanie swoim zdrowiem zdalnie, bez konieczności osobistych wizyt w placówkach medycznych w przypadkach tego niewymagających.
Adam Paczuski, Prezes Zarządu TSS, Pełnomocnik Zarządu KIGC ds. Sztucznej Inteligencji

Polska może stać się wzorem dla innych

Ciekawym wnioskiem było stwierdzenie, że Polska może stać się modelowym przykładem dla innych krajów w zakresie skutecznej integracji cyberbezpieczeństwa z codziennym życiem obywateli i postępującą transformacją cyfrową.

Polska zdołała osiągnąć pewne sukcesy w dziedzinie cyberbezpieczeństwa, realizując kampanie edukacyjne i zwiększając współpracę międzynarodową. Jednak nadal istnieją znaczące luki, szczególnie w świadomości społecznej i dostępności edukacji.
Arkadiusz Lefanowicz, Przewodniczący Rady Fundacji IT Leader Club Polska, Dyrektor Akademii Zarządzania IT Administracji Publicznej

W ocenie ekspertów nasz kraj stawia mocno na współpracę (między sektorami, ale i na różnych szczeblach w ramach jednej gałęzi, np. administracji), edukację i innowacje, co otwiera przed nim spore szanse na zbudowanie swojej pozycji.

Ogromną korzyścią dla przedsiębiorstwa jest również sam proces certyfikacji, który wymaga od firmy wdrożenia rygorystycznych praktyk i procedur, związanych z bezpieczeństwem informacji.
Aleksandra Kostrzewa, Prezes Zarządu Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji SA

Musimy jednak pamiętać, że państwowe sieci i systemy oraz infrastruktura przedsiębiorstw i organizacji działających nad Wisłą była, jest i będzie celem wrogich operacji w cyberprzestrzeni.

W ostatnich latach kluczowym aspektem funkcjonowania organizacji stało się bezpieczeństwo. Organizacje podejmują wiele wysiłków, by zapewnić je w ramach organizacji, ale w dobie cyfrowego rozwoju niezwykle ważnym elementem staje się również często pomijane bezpieczeństwo łańcucha dostaw.
Dariusz Piotrowski, dyrektor zarządzający Dell Technologies Polska

Szczególnym źródłem zagrożenia są Rosja oraz Białoruś, które regularnie prowadzą cyberataki z myślą o np. kradzieży informacji wywiadowczych. To wyzwanie, z jakim nasz kraj z pewnością będzie musiał się mierzyć w najbliższych latach.

W obliczu ciągłego rozwoju technologicznego i zwiększającej się roli cyfryzacji, wdrażanie skutecznych strategii cyberbezpieczeństwa staje się nieodłącznym elementem ochrony społeczeństwa oraz gospodarki przed coraz bardziej zaawansowanymi zagrożeniami cyfrowymi.
Grzegorz Latosiński, country manager Poland, Paloalto Networks

Inwestycje w zaawansowane rozwiązania ochrony jak i regularne audyty bezpieczeństwa, są kluczowe nie tylko dla ochrony cennych danych, ale także dla zapewnienia ciągłości działania w obliczu rosnących zagrożeń.
Adam Ponichtera, ekspert KIGC, dyrektor polskiego oddziału Data4, inwestora i operatora centrów danych

Wykrywanie oraz efektywne reagowanie na zagrożenia stanowi kluczowy aspekt utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeństwa. Aby to osiągnąć, organizacje powinny wykorzystywać zaawansowane technologie i metody wykrywania zagrożenia.
Ewa Sztyber, Dell Technologies Polska

Zarówno w obszarze edukacji, jak i technologii potrzebujemy odpowiednich środków, a także regulacji rynku.
Karol Tokarczyk, Polityka Insight

AI w służbie człowiekowi?

W debacie wiele podejmowanych wątków odwoływało się do rewolucji sztucznej inteligencji. Stwierdzono, że AI rozwija się obecnie w dwóch pozornie sprzecznych kierunkach.

Z jednej strony człowiek jest stawiany w centrum, a narzędzia AI wspomagają go w tle, a z drugiej strony to pełna automatyzacja pewnych procesów.

Powyższe podejścia się uzupełniają, w przyszłości prace żmudne i o niskim profilu ryzyka będą oddawane sztucznej inteligencji, natomiast rzeczy istotne lub przyjemne będą pozostawały w gestii ludzi.

Mimo pewnych obaw Polacy dostrzegają ogromny potencjał AI w wielu dziedzinach życia. To stawia przed nami wyzwanie budowania zaufania do tej technologii i edukowania społeczeństwa w zakresie jej bezpiecznego i odpowiedzialnego wykorzystania.
Dr inż. Karol Antczak, TSS

Sięgnij po raport

Warto zapoznać się z treścią raportu: „Polska 5.0 dla Obywatela”. To w nim znajdziecie najważniejsze rekomendacje dla rozwoju naszego kraju w erze cyfrowej: LINK.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na:[email protected].