Rosyjska propaganda na Wikipedii. Encyklopedia staje się narzędziem wojennym

W najnowszym raporcie naukowców z dwóch brytyjskich organizacji – ISD (Institute for Strategic Dialogue) i CASM (Centre of the Analysis of Social Media) wskazuje się, że Wikipedia ostatnio wzbogaciła się o sieć edytorów, którzy są bardzo aktywni na polu modyfikowania wpisów mogących wywierać wpływ na to, jak opinia publiczna postrzega wojnę Rosji z Ukrainą.

W raporcie nie wskazuje się wprost, że za operacją stoi rosyjski rząd – zmiany, które wprowadzane są we wpisach, jasno jednak promują rosyjskie narracje i dyskredytują Ukrainę w oczach odbiorców.

Think-tanki, dzięki którym powstał raport, alarmują: Wikipedia stała się kolejnym polem bitwy i kolejnym narzędziem szerzenia rosyjskiej propagandy, odgrywającej w wojnie Putina kluczową rolę.

Edytorzy w cieniu

Badanie, którego podsumowaniem jest wspomniany wyżej raport, przeanalizowało aktywność 86 edytorów wolnej, otwartej encyklopedii. Osoby te zostały przez Wikipedię zablokowane za naruszenie kodeksu etycznego encyklopedii, jednak ich wpisy - wszystkie dotyczące wojny, którą Rosja wywołała w Ukrainie - zostały.

Na czym polegają zmiany we wpisach, które wspomagają rosyjską propagandę? Na subtelnych edycjach językowych, które – zdaniem naukowców – minimalizują odczucie obiektywizmu oceny sytuacji ze strony Zachodu, a wzmacniają wiarygodność rosyjskich narracji na temat samej wojny, jak i rozmaitych aspektów historyczno-społecznych związanych z konfliktem rosyjsko-ukraińskim.

Do wpisów dodawane są również cytaty z prokremlowskich mediów, jak i oficjalne wypowiedzi rosyjskich polityków, które uwiarygadniają i wzmacniają propagandową argumentację sączoną w edycjach – twierdzą badacze.

Tendencyjne źródła

Edytorzy, którzy angażowali się w propagowanie rosyjskich narracji na Wikipedii, wykorzystywali tendencyjne źródła informacji i zamieszczali do nich odnośniki w linkach towarzyszących przypisom w zmienianych artykułach.

Poszlaki trudne do udowodnienia

W raporcie czytamy, że jakkolwiek aktywność 86 zablokowanych przez Wikipedię edytorów wydaje się bardzo podejrzana i dowody poszlakowe jasno wskazują, jaki był cel ich działalności, to jednak wskazanie na niezbite fakty łączące ich aktywność z działaniami Rosji, jak i wykazanie powiązań pomiędzy poszczególnymi osobami, jest bardzo trudne. Podobnym problemem jest ustalenie tożsamości osób ukrywających się za pseudonimami podejrzanych edytorów.

Czy to rządowa manipulacja?

Czy aktywność podejrzanych edytorów propagujących narracje prosto z Kremla to aktywność odbywająca się na zlecenie rosyjskiego rządu? Jak wspomniano wcześniej – nie udowodniono tego wprost.

Jednak, w przeszłości, Wikipedia była już narzędziem rządowych manipulacji. Wykazywano to wiążąc edycje dokonywane przez podejrzane konta z rządowymi adresami IP, a także monitoringiem aktywności edytorów, prowadzonym przez boty na Twitterze odpowiedzialne za rozpowszechnianie rządowej propagandy.

Adres IP jednak można ukryć, podobnie jak manipulacje w mediach społecznościowych.

Wikipedią w przeszłości próbowali do swoich potrzeb propagandowych manipulować m.in. Chińczycy .

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na: [email protected].