Tarcza antykryzysowa 2.0: zagrożenie dla prywatności czy konieczne narzędzie do walki z COVID-19?

Dziennik Gazeta Prawna (DGP) dotarł do projektu nowelizacji ustawy, która przewiduje, że w czasie zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii lub stanu klęski żywiołowej operator telekomunikacyjny będzie zobowiązany dostarczyć ministrowi cyfryzacji dane (obejmujące okres ostatnich 14 dni) o lokalizacji telefonów komórkowych osób zarażonych koronawirusem lub objętych kwarantanną na żądanie oraz w sposób i w formie ustalonej przez ministra właściwego do spraw informatyzacji. Minister ma także otrzymywać dane – co prawda zanonimizowane – lokalizacji „urządzeń końcowych” wszystkich użytkowników - czyli otrzyma dane nie tylko osób objętych obowiązkiem kwarantanny, ale również osób zdrowych.  Szczegółowy zakres danych, sposób i tryb ich przekazywania mogą zostać określone w umowie pomiędzy ministrem cyfryzacji a operatorem w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne. Resort cyfryzacji ma wykorzystać dane w celu wypracowania narzędzi analitycznych służących do przeciwdziałania COVID-19.

Nowelizacja ustawy antykryzysowej daje również nowe możliwości szefowi rządu. Premier na wniosek ministra cyfryzacji, będzie mógł wydać podmiotowi świadczącemu usługi drogą elektroniczną polecenie przekazywania innych danych o lokalizacji urządzeń danych dla narzędzia analitycznego do przeciwdziałania COVID-19 – czytamy w Dzienniku Gazecie Prawnej.  Polecenie dotyczy podmiotów, których usługa jest kierowana do usługobiorców na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej i jest dostępna w języku polskim.

Polecenie premiera będzie wydawane w drodze decyzji administracyjnej i podlegać natychmiastowemu wykonaniu z chwilą ich doręczenia lub ogłoszenia oraz nie będą wymagały uzasadnienia. Szczegółowy zakres danych, sposób i tryb ich przekazywania mogą zostać określone w umowie pomiędzy ministrem właściwym do spraw informatyzacji a operatorem. Dziennik Gazeta Prawna zwraca również uwagę, że zgoda użytkownika końcowego na przetwarzanie i udostępnianie danych lokalizacyjnych nie będzie wymagana.

Według rozmówcy dziennika, dane mają nie być generowane w czasie rzeczywistym, ale z dwudniowym opóźnieniem. Ma to pozwolić na lepsze rozplanowanie działań policji i straży miejskiej. Według rozmówcy DGPu daną mają być zagregowane i zanonimizowane, dlatego też nie powinno być żadnych obaw o ryzyko inwigilacji. 

Podobne działania podjęły również inne kraje Unii Europejskiej.  Vodafone w Wielkiej Brytanii i Deutsche Telekom w Niemczech dzielą się lokalizacją użytkowników telefonów komórkowych w celu pokazania jak się oni przemieszczają, co ma pomóc czy blokada w danym obszarze jest skuteczna. Inne państwa takie jak Korea Południowa, która stawiana jest jako wzór walki z pandemią koronawirusa poszła nawet krok naprzód i wdrożyła aplikację śledzące z kim użytkownik utrzymywał kontakt i czy były pośród nich osoby zarażone a także mapy pokazujące zarażonych dostępne dla obywateli. Tego typu działania są obecnie w Europie niemożliwe - z uwagi na ograniczenia nałożone poprzez rozporządzenie GDPR. Jedynie zmiana prawa umożliwiłaby zastosowanie takich rozwiązań. Innym pomysłem wydaje się być przekonanie Europejczyków do dobrowolnego masowego dzielenia się informacjami.

Jednym z pomysłów jest oprogramowanie Pan-European Privacy Preserving Proximity Tracing, która została zaprojektowana, aby wykorzystywać BlueTooth w telefonie w celu skanowania czy w danym miejscu przebywają ludzie. Twórcy tej aplikacji wyrazili nadzieje, że członkowie UE wykorzystają ich projekt do stworzenia aplikacji, które będzie śledziła kontakty między użytkownikami – informował Bloomberg.