Antyunijne nastroje skutkiem dezinformacji? Wirus infekuje Unię Europejską

W raporcie „COVID-19 Desinformation” opracowanym przez European External Action Service (EEAS) podkreślono, że dezinformacja wokół koronawirusa nadal rozprzestrzenia się na całym świecie, co może mieć szkodliwe konsekwencje  dla skuteczności komunikacji kryzysowej oraz sektora ochrony zdrowia. „Niektóre podmioty państwowe oraz aktorzy wspierani przez rząd starają się wykorzystać kryzys związany z pandemią w celu wspierania interesów geopolitycznych, często poprzez bezpośrednie podważenie wiarygodności Unii Europejskiej i jej partnerów” – czytamy.

Eksperci wskazują, że w sieci propagowane są twierdzenia, że Unia Europejska rozpada się w obliczu COVID-19. Tego typu retoryka jest popularna w mediach społecznościowych we wszystkich regionach świata. Spośród treści związanych z koronawirusem opublikowanych przez RT i Sputnika można spotkać się z teoriami spiskowymi, które mówią na przykład o tym, że wirus został celowo stworzony przez człowieka i świadomie rozprzestrzeniony. Te oraz zbliżone fake newsy zyskują większe zainteresowanie użytkowników niż pozostałe materiały.

EEAS podkreśla, że dezinformacja oraz fałszywe porady zdrowotne dotyczące COVID-19 nadal krążą w mediach społecznościowych, które są sprzeczne z oficjalnymi wytycznymi WHO i wewnętrznymi rozporządzeniami. Na przykład Sputnik Deutschland promuje na Facebooku oraz Twitterze twierdzenia, że mycie rąk nie pomaga w walce z wirusem.

W kontekście Chin należy wskazać, że media społecznościowe oraz urzędnicy państwowi promują niepotwierdzone teorie na temat pochodzenia COVID-19. Retoryka Państwa Środka podkreśla również „wyrazy wdzięczności” ze strony niektórych europejskich liderów w odpowiedzi na chińską pomoc w walce z pandemią.

Idąc dalej, należy zaznaczyć, że Daesh zachęca bojowników do wykorzystywania chaosu i zamieszania wokół COVID-19 dla swoich celów, jednocześnie określając kryzys jako „bolesną mękę” przeciwko „narodom krzyżowców”. Reżim syryjski wykorzystuje COVID-19 do atakowania unijnej polityki sankcji.   

EEAS wskazuje, że w bazie danych EUvsDisinfo zarejestrowano ponad 150 przypadków prokremlowskiej dezinformacji dotyczącej koronawirusa (od 22 stycznia). Państwowe media skupiły się przede wszystkim na podkreśleniu gotowości Rosji do walki z pandemią.

Z kolei w Turcji fałszywe informacje zdrowotne nadal są szeroko rozpowszechniane w mediach społecznościowych. Co więcej, COVID-19 jest wykorzystywany do podsycania antyunijnych nastrojów i krytykę UE, również w sferze publicznej.

Interesujący wydaje się być fakt, że na Bałkanach dominuje teoria spiskowa, według której koronawirus jest bronią biologiczną opracowaną przez Stany Zjednoczone. Pojawiają się również głosy, że COVID-19 może być pretekstem do przeprowadzenia inwazji jednego z mocarstw na inne państwo lub państwa. Dodatkowo, kryzys związany z pandemią wzmacnia istniejąca już narrację, że Unia Europejska „odwraca się” od Bałkanów.

EEAS podkreśla, że w obliczu problemu rozpowszechniającej się dezinformacji wszystkie największe platformy kontynuowały swoje wysiłki w celu propagowania informacji publikowanych przez WHO oraz inne wiarygodne podmioty. Na przykład Facebook ogłosił, że usunie z platformy wszelkie twierdzenia, które są fałszywe a dotyczą sposobu leczenia koronawirusa.

Niestety, jak wskazano w raporcie, problem dezinformacji w sieci jest bardziej złożony. Wynika to z faktu, że platformy nadal zarabiają na fake newsach, które skupiają zainteresowanie dużej ilości użytkowników. Fałszywe treści z reguły wyglądają atrakcyjnie z punktu widzenia odbiorcy i zachęcają go do dalszej interakcji, co generuje zyski.

W celu walki z dezinformacją Komisja Europejska utworzyła specjalną stronę internetową, w ramach której publikowane są rzetelne informacje na temat koronawirusa. Głównym zamiarem Wspólnoty jest demaskowanie złośliwych narracji wykorzystujących pandemię do propagowania określonych narracji w sieci. Dodatkowo na platformie można znaleźć opis bieżących działań Unii Europejskiej w walce z COVID-19 oraz wypowiedzi ekspertów.