#CyberMagazyn: Wojna w Ukrainie. Wyzwanie dla Niemiec

Pierwsza w historii kraju Narodowa Strategia Bezpieczeństwa Niemiec rozpoczyna się od słów kanclerza Olafa Scholza. W jego ocenie zagwarantowanie bezpieczeństwa obywatelom jest „najważniejszym zadaniem każdego państwa, każdego społeczeństwa”. Wynika to z faktu, że bez niego nie istnieje wolność, stabilność i dobrobyt. 

Te wartości muszą być szczególnie chronione, gdy na Ukrainie trwa wojna. Inwazja sił Putina na naszego wschodniego sąsiada oddziałuje na całą wspólnotę europejską i Berlin jest tego świadomy. „Brutalna agresja Rosji na Ukrainę stanowi fundamentalne wyzwanie dla europejskiego ładu” – zaznacza niemiecki kanclerz. 

Cyberprzestrzeń – istotna domena

Wojna prowadzona przez Putina w Ukrainie ma charakter wielodomenowy, a jednym z obszarów działań jest cyberprzestrzeń. Aktywność wrogich podmiotów w sieci sprawia, że wzrasta ryzyko cyberataków na państwa zachodnie. Zagrożenie obejmuje przede wszystkim te, które angażują się w niesienie pomocy dla Kijowa. Stąd celem jest także Polska.

Poza tym cyfryzacja i postęp technologiczny sprzyjają rozwojowi cyberprzestępczości. Grupy oraz pojedynczy sprawcy działający z pobudek np. finansowych pozostają aktywni w sieci, narażając na straty nie tylko pojedynczych użytkowników, ale też firmy, instytucje czy administrację (np. organizując kampanie ransomware).

Nie należy zapominać również o operacjach wpływu i kampaniach dezinformacyjnych. Fake newsów nie brakuje, a postęp w dziedzinie m.in. sztucznej inteligencji sprawia, że walka z tymi zjawiskami staje się coraz większym wyzwaniem. Wystarczy wskazać na zagrożenie deepfake.

Z tymi wszystkimi wyzwaniami mierzą się także Niemcy. Znaczenie cyberprzestrzeni zostało docenione poprzez wyróżnienie tej domeny w Narodowej Strategii Bezpieczeństwa RFN i nałożenie na rząd federalny wielu zadań w tym obszarze. 

Berlin składa deklarację

W strategii podkreślono, że jest to wiodący kraj w obszarze technologii, co sprawia, że transformacja cyfrowa otwiera przed naszym zachodnim sąsiadem spore możliwości. Zauważono, że rozwój wolnego internetu pozwala na m.in. globalną wymianę informacji, idei i stanowi element napędzający prodemokratyczną aktywność w państwach autokratycznych.  

Mając to na uwadze, Berlin zobowiązał się do przestrzegania globalnych standardów i praw człowieka w odniesieniu do cyberprzestrzeni, w tym ochrony prywatności, wolności słowa i prawa do szyfrowanej komunikacji. 

Niemcy: nie będziemy tolerować agresji

Cyfryzacja i postęp technologiczny oferują nie tylko znaczące możliwości, ale także generują nowe zagrożenia lub wzmacniają już istniejące. W niemieckiej strategii jednoznacznie oceniono, że przedsiębiorstwa oraz całe społeczeństwo muszą zwiększyć świadomość na temat potencjalnego ryzyka. Konieczne jest ponoszenie odpowiedzialności za cyberbezpieczeństwo i budowanie zdolności, aby np. w przypadku wystąpienia incydentu, każdy wiedział, jak należy postępować. 

Dbamy o to, by nasze społeczeństwo było przygotowane i odporne na np. cyberataki, ale także ukierunkowane kampanie dezinformacyjne
Olaf Scholz, kanclerz Niemiec

„W sytuacji kryzysowej cyberataki na infrastrukturę krytyczną (...) mogą szybko stać się zagrożeniem egzystencjalnym” – czytamy w strategii. Dlatego Berlin chce zapewnić najwyższy poziom ochrony poprzez m.in. wdrożenie przepisów unijnej dyrektywy NIS2. Nasz sąsiad deklaruje również, że skupi się na poprawie współpracymiędzy poszczególnymi organami, co powinno też przełożyć się na bezpieczeństwo całej UE. 

Będziemy skutecznie walczyć z zagrożeniem, jakie stanowi cyberprzestępczość, w szczególności ransomware
Narodowa Strategia Bezpieczeństwa Niemiec.

Z dokumentu wynika, że rząd federalny uznaje cyberbezpieczeństwo za element kluczowy dla zintegrowanego bezpieczeństwa narodowego. Jego zapewnienie to wspólne zadanie dla państwa, biznesu, środowiska naukowego i społeczeństwa. 

Zdaniem Berlina realizacja postawionego celu będzie możliwa dzięki dalszemu rozwojowi technologii (np. sztucznej inteligencji i kryptografii), wzmocnieniu współpracy na linii państwo-firmy-obywatele, a także rozwojowi zdolności do cyberobrony. 

Ponadto, Niemcy nie będą tolerować agresywnych działań w sieci oraz łamania istniejących zasad. „Jeśli będzie to możliwie, rząd podejmie wysiłki na rzecz wykrycia sprawców cyberataków (...) we współpracy z partnerami z UE, NATO” – podkreślono w strategii. Berlin za tego typu operacje przewiduje sankcje. 

„Pierwsza pomoc” od Niemiec

Tu pojawia się element powiązań z innymi państwami. Berlin zdaje sobie sprawę, że w zakresie cyberbezpieczeństwa jest zależny nie tylko od własnych zdolności i możliwości, ale również sojuszników. W związku z tym zapowiada położenie nacisku na budowanie cyberpotencjału razem z partnerami. Chodzi o m.in. skuteczniejsze wykrywanie wrogich działań i ich neutralizacji.

Niemcy deklarują, że będą rozwijać zdolności do niesienia „pierwszej pomocy w cyberprzestrzeni” krajom sprzymierzonym, które zostały dotknięte cyberatakami. Dla naszego sąsiada ważne jest utrzymywanie bliskich relacji z członkami UE, NATO, G7 oraz pogłębianie współpracy z koncernami technologicznymi. 

Zadania rządu

W Narodowej Strategii Bezpieczeństwa Niemiec wymieniono zadania rządu federalnego na rzecz budowy cyberbezpieczeństwa i cyberobrony kraju. Są to: 

• dalsze rozwijanie strategii cyberbezpieczeństwa i przez to wzmacnianie bezpieczeństwa całej administracji;
• doskonalenie zdolności w zakresie rozpoznania i wczesnego ostrzegania władz i instytucji;
• koordynacja działań w obszarze cyber, w tym naprawy szkód i odbudowy dotkniętych incydentem elementów infrstruktury;
• utrzymanie gotowości w ramach codziennej działalności poprzez rozwijanie elastycznych procedur, jakie można uruchomić np. w czasie sytuacji kryzysowej;
• rozbudowa międzyresortowych systemów łączności i wymiany poufnych informacji w celu poprawy współpracy między np. ministerstwami, służbami i Bundeswherą;
• utworzenie federalnego Office for Information Security z myślą o współpracy rządu z landami, aby podnieść bezpieczeństwo informacyjne całego kraju;
• wzmocnienie Federalnego Urzędu Bezpieczeństwa Informacji; 
• promowanie technologii i działanie na rzecz utrzymania suwerenności cyfrowej;
• utworzenie centrum doskonałości, które ma m.in. udzielać administracji porad dotyczących bezpieczeństwa;
• rozszerzenie zdolności rządu federalnego w obszarze analizy danych, w tym tych mających istotne znaczenie z perspektywy bezpieczeństwa państwa;
• rozwijanie kanałów wymiany informacji z partnerami;
• wprowadzenie zmian prawnych, które pozwolą rządowi szybciej reagować na incydenty w cyberprzestrzeni.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na: [email protected].