Blockchain jest często określany mianem systemu, którego nie można złamać. Kojarzony głównie z wirtualną walutą Bitcoin może zostać zastosowany w wielu obszarach i w przyszłości stać się podstawą zabezpieczeń danych. Mówi się o jego wykorzystaniu do zwiększenia bezpieczeństwa IoT i Smart Cities. Blochchain jest często przestawiane jako rewolucyjne rozwiązanie, porównywalne z wynalezieniem internetu.
Co to jest Blockchain?
Technologia blockchain to łańcuch bloków służących do przechowywania i przesyłania informacji o transakcjach zawartych w internecie, które ułożone są w postaci następujących po sobie bloków danych. Algorytmy matematyczne i kryptografia są używane do zatwierdzania transakcji. Blockchain opiera się ona na zdecentralizowanej i rozproszonej bazie danych w modelu open source w sieci internetowej o architekturze peer-to-peer (P2P) bez centralnych komputerów i niemających scentralizowanego miejsca przechowywania danych. Jeden blok zawiera informacje o określonej liczbie transakcji, po jego nasyceniu informacjami, tworzy się kolejny blok danych, a za nim kolejny i następny, tworząc swojego rodzaju łańcuch. W łańcuchu średnio co 10 minut pojawia się nowy blok, w którym mogą być przesyłane informacje o różnych transakcjach. Blockchain bazuje na zaawansowanej kryptografii, która pozwala na realizację transakcji w ciągu sekund, zamiast godzin czy dni, jak miało to miejsce do tej pory. Według ekspertów Blockchain może mieć nawet większe znaczenie dla gospodarki niż internet. IBM wierzy, iż te technologie będą redefiniować rozwiązania IT w cyfrowym świecie.
Blockchain możemy podzielić na publiczny i prywatny. Ten pierwszy ma zastosowanie tam, gdzie niepotrzebna jest informacja o użytkownikach, biorących udział w transakcjach. Algorytmy weryfikują i zatwierdzają transakcję pomiędzy anonimowymi uczestnikami. Mamy jednocześnie pełną anonimowość oraz transparentność wszystkich transakcji w sieci. Blockchain prywatny będzie wykorzystywany w sytuacjach, w których uczestnicy są sobie dobrze znani.
Bezpieczeństwo Blockchaina
Bezpieczeństwo i odporność na manipulacje blockchainowi zapewnia fakt, że każdy z bloków zawiera sumę kontrolną poprzedniego bloku. Dzięki temu nikt nie może ingerować w zapisy takiej „księgi”. Jednak udane ataki hakerskie na platformy DAO i Bitfinex oparte na blockchainie w wyniku, których wykradziono cyfrową walutę nakazują zadać pytanie czy faktycznie blockchain jest tak bezpieczny. W końcu nie ma technologii gwarantującej pełne bezpieczeństwo. Jeszcze przed tymi udanymi atakami Financial Stability Oversight Council ostrzegło przez zbytnim zaufaniem jakim obdarzono blockchain. Model rozdrobnionych zapisów transakcji może być wciąż nie do końca jasny i dlatego obarczonym potencjalnym ryzykiem. Według ekspertów jednym z głównych problemów dla zabezpieczeń w blockchainie mogą być nowe kody programowania. Ciężko przewidywać jakie błędy mogą wystąpić, biorąc pod uwagę, że często brakuje odpowiednich badań w tym obszarze oraz danych z przeszłości, na których można byłoby się oprzeć. Pomimo tych wątpliwości wydaje się jednak, że blockchain wzmocni bezpieczeństwo, a jego przejrzystość i ogólnodostępność są atutem, ponieważ pozwala to na jego dogłębne zbadanie. Ponadto w blockchainie wiele oczu obserwuje każdą transakcję, co zwiększa szansę na wykrycie i eliminację błędów i nieprawidłowości. Kluczem do sukcesu blockchaina musi być weryfikacja podmiotów działających w ramach tej technologii.
Zastosowanie Blockchaina
Coraz więcej miast na całym świecie wprowadza nowe technologie podłączone do Internetu w celu usprawnienia sposobu zarządzania oraz ułatwienia życia ludziom. Tak zwana koncepcja Smart City zakłada szerokie wykorzystanie Internetu rzeczy i przynosi wiele pozytywnych rezultatów. Jednocześnie wiąże się z tym wiele wyzwań i problemów, które może pomóc rozwiązać blockchaina. Mówiąc o zastosowaniu tej technologii warto wspomnieć o Dubaju i budowie Smart City. Miasto to jest znane ze swoich technologicznych innowacji i jako pierwsze rozpoczęło proces wdrożenia tej technologii. Może ono stać się przykładem do naśladowania dla innych w przyszłości. W 2016 roku władze Dubaju poinformowały o powstaniu Global Blockchain Council. W skład tego ciała wchodzą instytucje rządowe, główne banki Zjednoczonych Emiratów Arabskich, firmy zajmujące się rozwijaniem technologii blockchain jak np. IBM. Powstanie Global Blockchain Council zbiegło się w czasie z powstaniem Dubai Future Accelerators, tj. programu, który ma zebrać razem najlepsze firmy, przedsiębiorstwa oraz przedstawicieli rządowych, którzy najlepiej rozumieją globalne wyzwania i inwestują w przełomowe technologie. Dubaj z pewnością będzie obserwowany przez wielu ekspertów i polityków pragnących dowiedzieć się więcej o wdrożeniu blockchaina.
W sektorze finansowym, w którym bezpieczeństwo jest niezwykle ważne a potencjalne zagrożenia i ataki rodzą olbrzymie ryzyko i znaczne szkody finansowe, wykorzystanie technologii blockchaina może zwiększyć bezpieczeństwo i efektywność transakcji. Przykładowo będzie ją można wykorzystać do pożyczek i płatności w ramach peer-to-peer, wymiany walut, transporcie czy weryfikowaniu osób czy w digitalizacji dokumentów. Blockchain pomoże również w transakcjach cyfrowych, podpisach cyfrowych czy tzw. smart contracts (przejście z protokołu transakcji finansowych do uniwersalnego narzędzia, które w sposób zautomatyzowany będzie wdrażać warunki umów, minimalizując w ten sposób ryzyko błędu i manipulacji). Microsoft uruchomił usługę Azure Blockchain as a Service, udostępniając tym samym zintegrowaną platformę do budowania aplikacji opartych o blockchain. Nasdaq niedługo zacznie wykorzystywać blockchaina w celu rejestrowania handlu w firmach będących w prywatnych rękach.
Nie tylko jednak te sektory skorzystają z wprowadzenia blockchaina. W transporcie pozwala to przykładowo na łatwiejsze korzystanie z oferty lojalnościowych dla stałych klientów. Za każdym razem, kiedy klient wchodzi na pokład samolotu, jego pieniądze przesyłane są do cyfrowego portfela. Powoli to również na efektywniejsze zarządzanie danymi podróżników na różnych kanałach ułatwiając w ten sposób organizowanie podróży zarówno dla firm oferujących takie usługi, jak i ich klientów. W sektorze medialnym, użycie tego rozwiązania pomaga na zabezpieczeniu własności intelektualnej. Poprawi również efektywność autoryzowania treści oraz przypisywania jej do źródła pochodzenia.
W sektorze medycznym, technologia blockchaina może pomóc w bezpiecznym przechowywaniu historii pacjenta, list zakupów lekarstw i sprzętu szpitalnego czy też poleceń lekarza. W szczególności jest to istotne biorąc pod uwagę wzrastające zagrożenie dla sektora medycznego. Ponadto zapobiegnie to niepotrzebnemu tworzeniu duplikatów, ułatwiając życie pacjentom, firmom ubezpieczeniowym i placówkom medycznym.
Wsparty zostanie również sektor administracji publicznej, który dzięki wykorzystaniu technologii blockchaina zwiększy efektywność utrzymania i nadzorowania danych. Pozwoli to na poprawienie transparentności zakupów rządowych, inwestycji publicznych i wydatków na cele społeczne. Wprowadzenie tego systemu pozwoli na zwiększenie zaufania do sektora publicznego oraz zminimalizowania korupcji. Władze będą mogły stworzyć cyfrowe tożsamości dla swoich obywateli. Dzięki czemu proces płacenia podatków czy uzyskiwania emerytur zostanie ułatwiony. Blockchain pozwoli na znaczne usprawnienie działania służby publicznej. Pozwoli na śledzenie podatków i składek, obieg elektronicznych faktur, elektroniczny rejestr ludności albo rejestrowanie samochodów za pośrednictwem systemu opartego na blockchain W Hondurasie blockchain został wykorzystany do stworzenia rejestru posiadanej ziemi. Podobne pomysł rozważa Grecja. Cyfrową administrację oparły już na blockchainie Zjednoczone Emiraty Arabskie. Nie podano jednak szczegółów, jaką dokładnie funkcję ma pełnić ta technologii.
Blockchain może być również wykorzystany w celu zwiększenia prywatności. Na jednym ze spotkań poświęconych wykorzystaniu tej technologii, które miało miejsce w Paryżu, organizatorzy twierdzili, że blockchain może przyczynić się do zmniejsza się ogromnej liczby danych zbieranych przed gigantów IT jak Facebook.
Technologia ta będzie miała również wpływ na sektor energetyczny. Instalacja cyfrowych liczników smart pozwoli na dokładniejszy pomiar energii. Użytkownicy będą mogli się z nimi łączyć i płacić elektroniczne rachunki w wymiarze godzinnym, tygodniowym lub miesięcznym. Pozwoli to na efektywniejsze zarządzanie rachunkami.
Blochchain może również przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa wyborów. Obecnie czekamy na każde kolejne wybory z dużym niepokojem, obawiając się operacji w obszarze informacyjnym, ale również cyberataków wymierzonych w systemy odpowiedzialne za przeliczanie głosów. W ten sposób dochodzi do sytuacji, że w imię bezpieczeństwa rezygnujemy z możliwości, które daje technologia, jak miało to miejsce w Holandii w 2017 roku, gdzie nakazano głosowanie ręczne. Blockchain ma jednak potencjał, żeby zmienić tę sytuację. W 2018 roku w afrykańskim państwie Sierra Leone po raz pierwszy wykorzystano technologię Blockchain w celu zwiększenia bezpieczeństwa i transparentności wyborów. Ta ostatnia jest w szczególności ważna w słabo rozwiniętych demokracjach, gdzie często pojawia się zarzut o ich fałszowanie. Dzięki blockchainowi mamy pewność, że taka sytuacja nie miała miejsca. Dodatkowo udało się dzięki temu zaoszczędzić na kartach do głosowania. Głosy obywateli były przechowywane w stałych, niezamienialnych rejestrach. Umożliwiało to dostęp do nich w każdej chwili. Nie obawiano się również zmiany danych w systemie ze względu na rozproszone charakter rejestrów. To niejedyny przykład wykorzystania tej technologii w administracji publicznej.
Wady Blockchaina
W mediach dużo się mówi o zaletach tej technologii, takich jak decentralizacja, anonimowość czy transparentność. Dlatego blockchainem żywo interesuje się teraz rynek finansowy m.in. australijska giełda. Ale także Facebook, który kilka dni temu ogłosił powstanie specjalnego zespołu badawczego dla tej technologii czy branża Internetu Rzeczy. Gdy jednak spojrzymy na to z perspektywy bezpieczeństwa, zalety często okazują się wadami. Spójrzmy choćby na transparentność. Zaletą blockchaina jest to, że pełna historia transakcji jest widoczna dla każdego. Ale co się stanie, jeśli powiążemy konkretnego użytkownika z jego transakcjami? Eksperci EXATEL obserwują to często na rynku kryptowalut, który bazuje na blockchainie. Przestępcy wykorzystują transparentność przeciw użytkownikom do kradzieży całych portfeli kryptowalut. Dlatego praktycy cyberbezpieczeństwa z dużą rezerwą podchodzą do tej technologii. Zapewnienie ochrony często wymaga ograniczania dostępu do danych czy kontroli przepływu informacji. Zdaniem ekspertów Exatela nie należy jednak blockchaina skreślać. Na jego bazie już powstają rozwiązania hybrydowe, które łączą zalety nowej technologii z wymogami bezpieczeństwa. Wierzymy, że te rozwiązania stopniowo dojrzeją.
Podsumowanie
Badania nad możliwością zastosowania technologii blockchain w różnych obszarach dopiero trwają. Smart Cities, bezpieczeństwo wyborów i transakcji to tylko niektóre z możliwości jej zastosowania. Z pewnością będzie jednak jeszcze więcej potencjalnych obszarów użycia blockchainu. Warto obserwować jego rozwój, ponieważ może on faktycznie dokonać olbrzymiej rewolucji.
