Rosyjska operacja w Afryce. Czym jest African Initiative?

Jak wynika z raportu Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESZD), przygotowanego wraz z francuskim VIGINUM oraz brytyjskim FCDO, African Initiative jest kluczowym narzędziem Kremla do rozszerzania swojej obecności i dezinformacji na kontynencie afrykańskim. 

Działa pod płaszczykiem agencji informacyjnej i sieci organizacji pozarządowych, ale w rzeczywistości jest kierowana przez rosyjskie służby specjalne oraz osoby powiązane z dawnymi strukturami Jewgienija Prigożyna. 

Łączy publiczną dyplomację i działania typu soft power z zakrojonymi na szeroką skalę tajnymi operacjami manipulacji informacją (FIMI), w tym z wykorzystaniem zaawansowanych technik cyfrowych. 

Raport wskazuje, że African Initiative jest kluczowym elementem w procesie centralizacji i przejmowania przez Rosję kontroli nad działaniami dezinformacyjnymi w Afryce.

Dwuwarstwowa struktura - agencja w Moskwie, NGO w Afryce

Działalność African Initiative opiera się na dwuwarstwowej strukturze. Pierwszy filar to oficjalna agencja prasowa z siedzibą w Moskwie, posiadająca portal afrinz.ru publikujący treści w kilku językach, w tym po angielsku, francusku, hiszpańsku oraz arabsku. 

Drugim elementem jest sieć lokalnych organizacji pozarządowych, które rekrutują na kontynencie afrykańskim influencerów, dziennikarzy i aktywistów. Pierwsza taka placówka powstała w listopadzie 2023 roku w Burkina Faso. 

Jej celem jest wzmacnianie rosyjskich wpływów poprzez organizowanie wydarzeń sportowych, kulturalnych i edukacyjnych, które integrują ją z lokalną społecznością i pozwalają na organiczne szerzenie prorosyjskich narracji. Model ten jest eksportowany do innych strategicznych dla Rosji krajów, takich jak Mali, Niger czy Gwinea Równikowa.

Synergia z aparatem państwowym

African Initiative, choć przedstawia się jako niezależna, jest w pełni zintegrowana z rosyjskim ekosystemem wpływu i utrzymuje ścisłe powiązania ze strukturami państwowymi. Współpracuje z Ministerstwem Obrony Rosji i jako jedna z pierwszych promowała utworzenie nowej struktury wojskowej Africa Corps, mającej zastąpić Grupę Wagnera w Afryce.

Organizacja współpracuje z czołowymi rosyjskimi uczelniami, takimi jak Moskiewski Państwowy Instytut Stosunków Międzynarodowych (MGIMO) czy Moskiewski Uniwersytet Państwowy (MGU), a także z państwową agencją Rossotrudnichestvo, odpowiedzialną za dyplomację publiczną. 

W swoich działaniach African Initiative wykorzystuje sprawdzone metody, stosowane wcześniej przez struktury Prigożyna, takie jak finansowanie lokalnych mediów czy organizowanie konkursów piękności i turniejów sportowych, co było obserwowane w Republice Środkowoafrykańskiej.

AI-Freak - ukryta strona operacji

Raport ESZD szczegółowo opisuje tajny zestaw manipulacji informacją o nazwie AI-Freak, który jest prawdopodobnie prowadzony przez podwykonawcę African Initiative - wyspecjalizowaną rosyjską firmę SEO. Operacja ta ilustruje zdolność agencji do prowadzenia działań w sposób ukryty.

Jakie techniki są stosowane w AI-Freak?

Raport wskazuje na główne techniki i procedury wykorzystane w ramach AI-Freak, takie jak: 

• Sieć fałszywych portali informacyjnych - tworzone, aby docierać do odbiorców w Afryce i Wielkiej Brytanii. Publikują treści o charakterze clickbaitowym, przeplatając je z narracjami prorosyjskimi i antyzachodnimi.
• Wykorzystanie sztucznej inteligencji - sieć masowo używa treści generowanych przez AI - od tekstów artykułów, przez komentarze w mediach społecznościowych, po fałszywe zdjęcia profilowe na kontach w serwisie X.
• Agresywne i nieetyczne SEO - stosowane są techniki „Black Hat SEO", w tym prywatna sieć blogów (PBN) służąca do tworzenia sztucznych linków zwrotnych oraz masowe, zautomatyzowane komentowanie na zewnętrznych blogach w celu manipulowania algorytmami wyszukiwarek.
• Techniczne dowody - analiza kodu źródłowego stron i ich konfiguracji ujawniła liczne ślady wskazujące na rosyjskie pochodzenie operatorów, takie jak ustawienia języka rosyjskiego w panelach administracyjnych WordPress czy fragmenty kodu w cyrylicy.

AFree - flagowy projekt dezinformacyjny

Jednym z kluczowych elementów promowanych przez siatkę AI-Freak jest aplikacja mobilna AFree, przedstawiana jako sieć społecznościowa nowej generacji dla Afryki i alternatywa dla zachodnich platform. 

Raport przedstawia dowody, że AFree jest tajnym projektem African Initiative. Jednym z nich jest fakt, że firma, która produkowała materiały reklamowe dla AFree, jednocześnie realizowała zlecenia dla African Initiative.

Centralizacja rosyjskiego wpływu w Afryce

African Initiative jest przykładem ewolucji i centralizacji rosyjskiej strategii dezinformacyjnej po śmierci Prigożyna, gdzie działania są ściślej kontrolowane przez aparat państwowy. Organizacja łączy działania jawne, mające na celu budowanie wizerunku Rosji jako partnera, z ukrytymi operacjami manipulacyjnymi, co pozwala jej na głębszą penetrację lokalnych społeczności. 

Mimo rosnących zdolności i zasobów, raport podkreśla, że realny zasięg i wpływ African Initiative na kontynencie afrykańskim nie powinien być przeceniany, a jej głównym celem pozostaje szerzenie antyzachodnich narracji i legitymizacja polityki zagranicznej Kremla.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na: [email protected].