Ochrona przed oszustami. Kiedy i jak zastrzec swój numer PESEL?

Przepisy wprowadza ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku z zapobieganiem kradzieży tożsamości, o której pisaliśmy na naszych łamach między innymi w tym materiale.

Jak informowaliśmy, projekt zakłada możliwość zastrzeżenia numeru PESEL. W rejestrze zastrzeżeń mają być gromadzone dane dotyczące: numeru PESEL, informacji o jego zastrzeżeniu, dacie zastrzeżenia; informacji o cofnięciu zastrzeżenia numeru PESEL i dacie tej czynności.

Po co to wszystko? Po to, by nie dochodziło (bądź też dochodziło w możliwie jak najbardziej ograniczonym zakresie) do np. wzięcia pożyczek/ chwilówek/ kredytów czy zakupu towaru na czyjeś dane. To odpowiedź na sytuacje, kiedy ofiara oszustwa musiała spłacać zadłużenie, o którym nie wiedziała, ponieważ sama nie zaciągała określonego zobowiązania.

Dodatkowo bezpłatnie będzie można sprawdzić swoje dane i mieć wgląd, kto i kiedy weryfikował istnienie zastrzeżenia numeru PESEL. Na gov.pl będzie można pobrać zaświadczenie w formie elektronicznej, zawierające wszystkie dane osoby gromadzone w rejestrze zastrzeżeń.

Co istotne, rejestr zastrzeżeń ma być dobrowolny dla obywateli, ale obowiązkowy dla firm udzielających pożyczek/banków/sądów itp. To oznacza, że instytucje te będą musiały sprawdzić czy dane wnioskującego np. o pożyczkę, nie widnieją w tym rejestrze.

Jak zastrzec swój numer PESEL?

Dobrowolnego zastrzeżenia swojego numeru PESEL będzie można dokonać na różne sposoby:

• za pośrednictwem strony internetowej obywatel.gov.pl;
• w aplikacji mObywatel;
• w dowolnym urzędzie gminy;
• na poczcie;
• w placówce bankowej.

Od kiedy zastrzeżenie numeru PESEL?

Zastrzeżenie (lub cofnięcie zastrzeżenia) numeru PESEL za pośrednictwem wskazanych wyżej metod będzie możliwe od 17 listopada br.

Ważną informacją jest jednak fakt, że - na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości - ustawowy obowiązek weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL przy zawieraniu, np. umowy kredytu lub pożyczki w praktyce, wejdzie w życie 1 czerwca 2024 r. Oznacza to, że można dokonać tej czynności, ale skutki prawne będą obowiązywały od daty wskazanej w ustawie.

Upewniliśmy się w tej sprawie także u ministra cyfryzacji Janusza Cieszyńskiego, który jednoznacznie wskazał: „Będzie można zastrzec, ale nie będzie to jeszcze wobec nikogo skuteczne, bo instytucje dołączają od czerwca”. Dodał, że ta opcja działa, w momencie, kiedy „bank w to wejdzie”.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na: [email protected].