Kreowanie obrazu Polski i Polaków na wrogo nastawionych do Ukrainy i Ukraińców [ANALIZA]

Kontekst sytuacyjny: próby zakłócania relacji polsko-ukraińskich

Zastosowane środki aktywne: fałszowanie dokumentów, propaganda, dezinformacja, dyskredytacja

Cel: zakłócić relacje polsko-ukraińskie, wywołać w obu państwach wzajemną niechęć, agresję i niepokoje społeczne

W ostatnim okresie rozpoznano znaczący wzrost aktywności agitacyjno-propagandowej dotyczącej propagowania fałszywych tez o rzekomym agresywnym i roszczeniowym nastawieniu Polski wobec Ukrainy. Celem jest wzbudzenie nieufności Ukraińców do polskiej pomocy i wsparcia, zbudowanie poczucia „drugie dna” ofiarowanej pomocy i wywołanie w obu państwach wzajemnej niechęci, agresji i niepokoju społecznego.

Współpracująca ze sobą Polska i Ukraina, oparta na wspólnych europejskich wartościach i dążeniach, ponadto zgodnie identyfikująca zagrożenie płynące z neoimperialnej Rosji to odwieczny koszmar Kremla. Stąd do kanonu pracy rosyjskich planistów operacji informacyjnych wszedł obszar relacji polsko-ukraińskich. Podstawą działań propagandzistów rosyjskich w tym obszarze są resentymenty historyczne i czarne karty obopólnej historii. Obszar terytorialny zarówno Polski, jak i Ukrainy podlegał licznym przeobrażeniom, głównie za sprawą rozbiorów i tzw. koncertowi mocarstw. Dlatego w obu państwach istnieję bardzo silne przywiązanie do własnego terytorium i zasada nienaruszalności granic.

Hasło „ROZBIÓR” czy „PODZIAŁ” ma niezwykle silnie negatywne oddziaływanie i wywołuje w obu społeczeństwach alergiczne i emocjonalne reakcje. W te właśnie tony zaczęła uderzać rosyjska propaganda. Zaraz po pierwszej agresji Rosji na Ukrainę tj. nielegalnym i bezprawnym zajęciu Krymu w 2014 roku, Kreml grając na wspomnianych resentymentach i fobiach społecznych próbował wciągnąć polskie władzę do swojej gry względem Ukrainy. Już wtedy, w 2014 roku, podejmowano próby przedstawienia Polski jako kraju potencjalnie agresywnego i wrogiego Ukrainie: „Rosja usiłowała wplątać Polskę w inwazję na Ukrainę (…) Chciał (Putin), żebyśmy uczestniczyli w podziale Ukrainy". "Od lat wiedzieliśmy, że tak myślą. Była to jedna z pierwszych rzeczy, jakie Putin powiedział premierowi Donaldowi Tuskowi w czasie jego wizyty w Moskwie. Mówił, że Ukraina jest sztucznym krajem, a Lwów jest polskim miastem i dlaczego by nie załatwić tego wspólnie. Na szczęście Tusk nie odpowiedział. Wiedział, że jest nagrywany" - cytuje Radosława Sikorskiego portal Politico (październik 2014 roku).

Kreml grał w ten sposób na "tłumionych imperialnych marzeniach" Polski. Ówcześnie miało miejsce jeszcze wystąpieniu lidera lojalnej wobec Kremla nacjonalistycznej Liberalno-Demokratycznej Partii Rosji (LDPR) Władimira Żyrinowskiego, który w marcu (2014 roku) zaproponował Polsce, Węgrom i Rumunii, by włączyły się do rozbioru Ukrainy.

Kreowanie obrazu Polski i Polaków na wrogo nastawionych do Ukrainy i Ukraińców

Od początku rozpoczęcie rosyjskiej niczym niesprowokowanej i nieuzasadnionej napaści na Ukrainę (w 2022 roku) polskie państwo i społeczeństwo piszę jedne z najchlubniejszych kart historii, będąc w dużej mierze odpowiedzialnym za ocalenie Ukrainy. Polska jest najważniejszym hubem i koordynatorem wszelkiej pomocy, jaka trafia na Ukrainę i do Ukraińców (w tym do uchodźców). Ukraińcy to wiedzą, widzą i kiedy tylko mogą - podkreślają. Wzajemny stosunek obu społeczeństw, który przed 24 lutego już był na bardzo wysokim poziomie, teraz wyewoluował wręcz do braterstwa. Polska pomoc jest bezprecedensowa, swoją skalą i zaangażowaniem na wszystkich poziomach wprowadziła w osłupienie cały świat, w tym nawet samych Ukraińców.

Podważanie, dyskredytowanie, wzbudzanie nieufności wobec polskich intencji to jedno z głównych zadań obecnie dla rosyjskich ośrodków propagandowych atakujących polsko-ukraińskie relacje. Rosyjscy propagandziści starają się rozgrywać płynącą z polski pomoc, tłumacząc Ukraińcom (i innym społeczeństwom na świecie), że Polska pod przykrywką humanitaryzmu "tak naprawdę" ma "ukryty cel": budowę utraconego imperium i realizację wielkomocarstwowych ambicji.

W tym celu obiekty trwale zaangażowane w rosyjskie działania informacyjne propagują następujące fałszywe narracje:

• promują dezinformację o rzekomym handlu przez polskich lekarzy organami uchodźców z Ukrainy;
• straszą „planami Polski w sprawie Ukrainy”. Propagandziści na usługach Kremla, przekonują, że Polska chce odrodzić dawną Rzeczpospolitą, przy udziale zewnętrznych sił (NATO i USA) i środków, gdyż „Polacy marzą o utraconym imperium”;
• próbują wykazać, że Polacy są zagrożeniem dla bezpieczeństwa, egzystencji, tożsamości narodowej i religijnej Ukraińców;
• propagują fałszywe tezy o roszczeniach terytorialnych i "pełzającej aneksji" zachodniej Ukrainy przez Polskę;
• przekonują, iż bez względu na rozwój sytuacji Polska przy pomocy USA zrealizuje swoje ambicje dotyczące zajęcia zachodniej Ukrainy.

Działania te poza zwykłą dezinformacją i propagandą wzmacniane są fabrykowaniem dowodów. Stale publikowane są fałszywe dokumenty. Na przykład polskiej ambasady w Kijowie. Ma to na celu uwiarygodnić rosyjskie tezy dezinformacyjne o rzekomych planach przeprowadzenia referendum i aneksji zachodniej Ukrainy przez Polskę. Pojawiają się również reżyserowane wywiady z Ukraińcami, którzy mają potwierdzać rzekome zbrodnie wojenne, jakich dopuszczają się „polscy najemnicy” na Ukrainie wobec Ukraińców. Ludność Ukrainy „bombarduje się” doniesieniami, że zbrodnie popełniane faktycznie przez rosyjskich żołnierzy to rzekomo "sprawka Polaków".

Realizowane są w ten sposób trzy cele informacyjne: 1. Dyskredytacja polski na arenie międzynarodowej; 2. Podważanie relacji polsko-ukraińskich; 3. Zrzucanie odpowiedzialności za popełniane zbrodnie.

Bardzo ważnym aspektem, którego nie można pominąć w aktualnie trwających rosyjskich operacjach informacyjnych - na który Rosjanie kładą duży nacisk - jest budowa przeświadczenia, że Polska - "realizując swoje agresywne, ofensywne i mocarstwowe cele - wysyła dziesiątki tysięcy najemników na Ukrainę". Według propagandzistów robimy, bo "prowadzimy wobec Rosji prowokacyjną i ofensywną politykę" oraz chcemy "zabezpieczyć aneksję zachodniej Ukrainy". Szerzej ten wątek opisaliśmy tutaj .

Kreowanie obrazu Polski i Polaków na arenie międzynarodowej

Opisane powyżej działania rosyjskich propagandzistów są również adresowane do społeczności międzynarodowej i mają na celu zbudowanie wizerunku Polski jako kraju agresywnego i ofensywnie nastawionego, który "podgrzewa konflikt" i dodatkowo chce na nim zyskać terytorialnie i materialnie. Taki agresywny przekaz to również próba przysłonienia wizerunku Polski na Zachodzie jako bastionu humanitaryzmu i domu w którym schronienie bez większych problemów (w porównaniu do tych z jakimi do tej pory borykają się państwa zachodniej europy po fali migracyjnej z 2015r roku) znalazło kilka milionów ukraińskich uchodźców wojennych. Jednoznacznie negatywny wizerunek RP ma również służyć - w dalszej perspektywie - do deprecjacji zaufania do polskiej oceny neoimperialnej polityki Kremla.

Polsko – ukraińskie relacje budowane po 2014 roku były, są i będą szczególnym celem oddziaływania rosyjskich ośrodków propagandowych. Duopol Polska & Ukraina patrzący w tym samym kierunku - zarówno jeśli chodzi o kierunki rozwoju, modernizacji, zarządzania czy wartości, ale przede wszystkim wspólnie identyfikujące kierunek zagrożenia dla własnej niepodległości i suwerenności - to potężny konkurent dla Federacji Rosyjskiej w regionie pod każdymi względami: militarnym, gospodarczym, politycznym oraz jako silny ośrodek sprzeciwu i oporu wobec neoimperialnych dążeń Kremla.

Budowanie negatywnego wizerunku Polski opartego na fałszywych narracjach odnoszących się do rzekomych ofensywnych i agresywnych planów wobec Ukrainy jest również częścią szerszej operacji informacyjnej, ukierunkowanej na oddziaływanie na arenie międzynarodowej, a zwłaszcza w rejonach w których Federacja Rosyjska posiada supremację informacyjną (Afryka, Azja, Ameryka Płd.). Jest to działanie, które długofalowo ma obniżyć zaufanie i wolę do wsparcia RP na wypadek takiej konieczności. Suma przekazów informacyjnych Białorusi i Rosji tworzy ustawicznie i systemowo negatywny wizerunek Polski. Obecne rosyjskie działania propagandowe wymierzone w wizerunek Polski przypominają początek operacji informacyjnych, jakie Rosjanie zaczynali przeciwko Ukrainie w 2013 roku.

W przypadku Polski, kremlowska metanarracja to: "Polska to kraj agresywny i ofensywny", "Polska pod przykrywką pomocy i humanitaryzmu realizuje swoje mocarstwowe cele", "Polska wspiera terroryzm", "Polska to zbrodnicze państwo destabilizujące region", "Polska stwarza zagrożenie dla Rosji", "Polacy to niehumanitarni zbrodniarze".

Wybrane przykłady rosyjskiej propagandy odnoszące się do rzekomych wrogich i ofensywnych zamiarów Polski wobec Ukrainy:

Pamiętaj: informacja jest bronią a Ty jej celem. Nie przekazuj niezweryfikowanych informacji i doniesień.

Autor: Disinfo Digest

Redakcja Disinfo Digest jest wyspecjalizowanym w walce informacyjnej ośrodkiem szkoleniowo-analitycznym. Stale monitorujemy polską przestrzeń informacyjną i rosyjskie ośrodki propagandowe. W specjalnym komentarzu analitycznym dla grupy Defence24 raz na dwa tygodnie będziemy dokonywać dekompozycji rosyjskich działań w domenie INFO & PSY OPS.