Cyfrowa przemoc w pracy. Sprawdź, czy też jesteś ofiarą

O mobbingu wiele się obecnie mówi. To zjawisko dotyka wiele Polek i Polaków, zarówno młodych, jak i bardziej doświadczonych wiekiem. Tego typu przemoc stosowana jest m.in. w zakładach pracy, co jest niedopuszczalne. Jej skutki mają silny wpływ na zdrowie ofiary (psychiczne i fizyczne), dlatego tak istotne jest kompleksowe zajęcie się problemem. 

Cybermobbing – jeden z najpoważniejszych problemów

Co ważne, mobbing ma również swoją cyfrową odmianę. „Określany również jako cyberprzemoc, cyberagresja lub cyberbullying, stał się jednym z najpoważniejszych problemów społecznych ery cyfrowej” – czytamy w raporcie „Cyberprzemoc w pracy”. 

Jak wskazano w publikacji, kluczowe są tu 4 elementy: 

• intencjonalność – sprawca działa świadomie w celu wyrządzenia szkody ofierze;
• powtarzalność – niepożądane działania są systematyczne (trzeba jednak pamiętać, że nawet jednorazowa sytuacja może zostać uznana za cybermobbing);
• nierównowaga sił – sprawca może posiadać większe kompetencje, wsparcie innych osób lub nawet całej grupy oraz mieć poczucie anonimowości;
• wszechobecność i dostępność – dzięki rozwiązaniom technologicznym, sprawca może oddziaływać na ofiarę niemalże zawsze i wszędzie.

Zjawisko przemocy w miejscu pracy uzyskało nową formę – o tyle niebezpieczną, że póki co powodującą niemniejsze szkody i mogącą się rozprzestrzeniać bardzo szybko i bardzo szeroko.
Dr Barbara Godlewska-Bujok, członkini Rady Ochrony Pracy przy Sejmie RP

Co uznaje się za cybermobbing?

Przykładem zachowań zaliczanych do cybermobbingu można zaliczyć np. kłótnie z użyciem wulgaryzmów czy gróźb (flaming), wysyłanie obraźliwych wiadomości (harassment), kłamstwa i udostępnianie kompromitujących informacji (denigration), ujawnianie prywatnych spraw (outing), wykluczenie z grupy online (exclusion), nękanie (cyberstalking) oraz rejestrowanie i rozpowszechnianie przemocy fizycznej lub psychicznej (happy slapping). 

Zjawisko globalne

Warto podkreślić, że cybermobbing jest zjawiskiem globalnym. Występuje w różnych miejscach na świecie, kulturach, środowiskach pracy. Kluczowy jest tu jednak dostęp do rozwiązań cyfrowych i/lub z zakresu łączności, ponieważ – jak już wskazywaliśmy – polega na „systematycznym narażaniu pracownika na negatywne działania przy użyciu technologii komunikacyjnych”. 

Depresja, stany lękowe i PTSD

Ze względu na m.in. anonimowość sprawców i ich możliwości (mogą oddziaływać na ofiary zawsze i wszędzie) mówimy o problemie trudnym do zwalczenia w miejscu pracy. 

Jego skutki są bardzo dotkliwe dla poszkodowanych. Wystarczy wymienić tu np. ryzyko depresji, stanów lękowych czy nawet PTSD (stres pourazowy). Mogą pojawić się też objawy psychosomatyczne, w tym m.in. bóle głowy, zakłócenie pracy układu pokarmowego oraz bezsenność. 

To właśnie anonimowość sprawcy, brak ograniczeń przestrzennych i czasowych (...) powoduje, że z jednej strony cybermobbing jest łatwą do realizacji przez sprawcę formą zachowania agresywnego, z drugiej zaś znacząco zwiększa dotkliwość jego skutków dla ofiary.
Dr hab. Dorota Żołnierczyk-Zreda, psycholożka z wieloletnim doświadczeniem

Poważne konsekwencje dla organizacji

Nie jest zaskoczeniem, że stosowanie cybermobbingu negatywnie wpływa na wypełnianie obowiązków przez pracowników. W raporcie wprost wskazano, że przyczynia się do obniżenia wydajności całej organizacji. 

Wynika to chociażby z większej liczby zwolnień chorobowych, rotacji kadry czy spadku zaangażowania zespołu. Do tego dochodzą straty finansowe, wizerunkowe oraz ryzyko procesu sądowego.

Cybermobbing jak wirus

„Cybermobbing w miejscu pracy jest coraz poważniejszym problemem, który dotyka szerokie grono pracowników w Polsce” – podkreślono w publikacji.

Z badań przeprowadzonych przez Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy (CIOP – PIB) wynika, że niemal 13 proc. ankietowanych pracowników z sektorów IT, finansów i nauki doświadczyło cybermobbingu. Z kolei blisko połowa miała styczność z tego typu przemocą raz w roku. 

„Są to również sektory najbardziej narażone na cybermobbing, głównie z powodu wysokiej cyfryzacji pracy” – podkreślono w raporcie. 

Cybermobbing jest swego rodzaju wirusem, który zaraża nie tylko ofiarę, ale i jej bliskie i dalsze otoczenie, a jego skutki mogą być dramatyczne i doświadczane długo później.
Dr hab. Małgorzata Gamian-Wilk, ekspertka związana z Uniwersytetem USWPS

Jak walczyć z cybermobbingiem?

Problemem w naszym kraju jest niedostosowanie prawa do specyfiki cybermobbingu. Obecne regulacje odnoszą się jedynie do ogólnych form nękania. Brakuje wciąż jasnego zdefiniowania zjawiska cyberprzemocy w pracy. 

Aby walczyć z tym zjawiskiem, warto skupić się na prewencji. W jaki sposób? Poprzez np. szkolenia i treningi dla pracowników, które pokażą im, jak można skutecznie radzić sobie ze stresem i konfliktami w zespole (to często jest przyczyna sięgania po przemoc). 

Przydatne są również anonimowe systemy zgłaszania cybermobbingu, w które przedsiębiorstwa powinny inwestować oraz stanowczość w wyciąganiu konsekwencji wobec sprawców. W raporcie podkreślono też znaczenie ochrony sygnalistów oraz budowy silnej kultury organizacyjnej. 

Przydatne jest także prowadzenie systematycznych badań dotyczących omawianego zjawiska. Pozwoli to lepiej zrozumieć problem oraz opracować skuteczniejsze strategie prewencyjne, ale i interwencyjne.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na:[email protected].