Maszty minimum 500 metrów od zabudowań? Propozycja zmiany przepisów dot. promieniowania elektromagnetycznego odrzucona

Posłanka Urszula Pasławska zwróciła się do Ministra Cyfryzacji w formie interpelacji poselskiej z prośbą o zmianę projektu ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych oraz niektórych innych ustaw przyjętego przez Komitet Stały Rady Ministrów w dniu 11 lutego 2016 r. i przeprowadzenie szczegółowych badań wpływu stacji bazowych na zdrowie ludzkie.

Posłanka w interpelacji wskazuje, że jak dotychczas nie został poznany dokładny wpływ masztów telefonii komórkowej na zdrowie. Z uwagi na wątpliwości poprosiła o wprowadzenie przepisu zezwalających na ich lokalizację w odległości minimum 500 metrów od najbliższych zabudowań. Posłanka swoją prośbę motywuje protestem mieszańców jednej z gmin przeciwko budowie masztu telefonii komórkowej na terenie Natura 2000 oraz w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowań. W jej opinii, postawienie masztu nie wymaga decyzji środowiskowych, ani pozwolenia na budowę. Brak jest również możliwości zablokowania inwestycji przez samorząd, a jedynym podmiotem regulującym lokalizację masztów jest sam inwestor.

Posłanka skierowała do Ministra Cyfryzacji również pytania odnoszące się do tego, czy z kolei Ministerstwo Infrastruktury (podległe Andrzejowi Adamczykowi) zleciło przeprowadzenie szczegółowych badań na temat wpływu promieniowania elektromagnetycznego stacji bazowych telefonii komórkowej na zdrowie ludzkie, a jeśli nie, to czy możliwe jest ich przeprowadzenie do końca 2019 roku. Zapytała również o prace Ministerstwa Infrastruktury odnoszące się do przepisów określających kryteria lokalizacji masztów telefonii komórkowej oraz w jakim terminie (oraz czy w jeszcze w tym roku) będzie możliwe wejście w życie przepisów uniemożliwiających budowę stacji bazowych telefonii komórkowej w sąsiedztwie zabudowań i na terenie obszarów chronionych przyrodniczo.

Marek Zagórski udzielając odpowiedzi na interpelację nie zgodził się z opinią posłanki, że postawienie masztu telefonii komórkowej nie wymaga decyzji środowiskowych, ani pozwolenia na budowę̨. Minister przytacza przepisy ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, które to stanowią przepisy nadrzędne do zapisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz treści miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Minister Zagórski wskazuje również, że stopień oddziaływania inwestycji na środowisko określany jest w postepowaniu w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, przeprowadzanym na mocy ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. W postepowaniu tym, jak wskazuje Minister, bada się̨ również zgodność inwestycji z planem miejscowym. Zakres ten jest również regulowany poprzez przepisy prawa budowlanego, które to z kolei określa zasady realizacji robót budowlanych wolnostojących masztów antenowych.

Minister, w odpowiedzi na wskazanie posłanki o braku obowiązku posiadania decyzji środowiskowych, podkreśla, że gwarantem zachowania standardów ochrony środowiska i zdrowia publicznego w przypadku tego typu inwestycji są̨ przepisy ustawy Prawo ochrony środowiska. Jak wskazuje, każda instalacja radiokomunikacyjna, w tym każda stacja bazowa telefonii komórkowej, podlega weryfikacji pod względem dotrzymania limitów emisji pola elektromagnetycznego (PEM).  Ustawa ta nakłada również obowiązek zgłoszenia instalacji mogącej negatywnie oddziaływać́ na środowisko, w tym stacji bazowej telefonii komórkowej, właściwemu organowi ochrony środowiska, przed przystąpieniem do jej eksploatacji. Organ ochrony środowiska na zgłoszenie sprzeciwu odnośnie eksploatacji instalacji ma 30 dni.

W wyniku zaleceń NIK, jak czytamy dalej w odpowiedzi do interpelacji,  wydanych na podstawie przeprowadzonej kontroli przez lubelską delegaturę, Ministerstwo zaproponowało dodanie do ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska zapisu, nakładającego obowiązek przeprowadzenia kontroli nieobjętej planem kontroli Inspekcji Ochrony Środowiska w zakresie poziomów pól elektromagnetycznych emitowanych z instalacji radiokomunikacyjnej, radionawigacyjnej lub radiolokacyjnej, których równoważna moc promieniowania izotropowo wynosi nie mniej niż̇ 15 W, emitujących pola elektromagnetyczne o częstotliwościach od 30 kHz do 300 GHz. Obowiązek ten założony został na wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska i realizowany będzie na „uzasadniony wniosek organu samorządu terytorialnego”.  

Udzielając odpowiedzi na pytania postawione przez posłankę Pasławską szef resortu cyfryzacji wskazał, że Ministerstwo nie zlecało badań w zakresie oddziaływania PEM pochodzącego ze stacji bazowych telefonii komórkowej na zdrowie ludzkie. Jak wskazał, takie działanie nie leży w jego właściwości. Stwierdził jednak, że resort stale „monitoruje prace badawcze w tym zakresie prowadzone na całym świecie, a także analizuje ich wyniki”. Wskazał również na szereg badań zarówno krajowych jak i przeprowadzonych przez zagraniczne podmioty, które były realizowane we wskazanym zakresie.

Na zapytania posłanki odnośnie prac ministerstwa nad przepisami zaostrzającymi kryteria lokalizacji oraz czy możliwe jest wejście w tym roku przepisów uniemożliwiających budowę stacji bazowych w sąsiedztwie zabudowań́ i na terenie obszarów chronionych przyrodniczo, Marek Zagórski wskazał, że Ministerstwo Cyfryzacji stoi na stanowisku, że nie ma podstaw merytorycznych do rozpoczęcia prac legislacyjnych we wskazanym zakresie. Wyróżnił również szereg przepisów regulujących kwestię pola elektromagnetycznego m.in.  zapisy ustawy Prawo ochrony środowiska, rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów oraz ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych. Minister wskazał także na zmiany uchwalone 4 lipca br. przez Sejm w kontekście ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych oraz niektórych innych ustaw. Modyfikacje te odnoszą się do procedur zgłaszania instalacji emitujących PEM, poziomów i pomiarów poziomów pól elektromagnetycznych, a także zwiększenia przejrzystości w zakresie wyników pomiarów poziomów emisji pól elektromagnetycznych w środowisku.

Ustawa ta w opinii Ministra Zagórskiego rozwiązuje problem obaw społecznych związanych z niedostatecznym dostępem do informacji o stanie emisji PEM w środowisku. Wskazał również na uruchomiony portal informacyjny o sieci 5G (https://www.gov.pl/web/5g) oraz Białą Księgę jako dokument zawierający przegląd badań, przepisów, norm, zaleceń́ oraz dobrych praktyk w tym zakresie.