Burza wokół IDEAS NCBR. Badacze AI piszą do premiera

Z końcem lipca informowaliśmy, że IDEAS NCBR, czyli instytucja badawcza, która zajmuje się m.in. sztuczną inteligencją, od niemal trzech tygodni czekała na konkurs na nowego szefa ośrodka.

W końcu 19 lipca br. rada nadzorcza ogłosiła  postępowanie kwalifikacyjne na stanowisko prezesa. O tę funkcję ubiegał się także - ponownie - prof. Piotr Sankowski, który był pomysłodawcą przedsięwzięcia, jak i szefem ośrodka. Z kolei od początku lipca, pracował jako lider grupy badawczej zajmującej się inteligentnymi algorytmami i strukturami danych.

W czwartek 26 września br. - jak podała Wyborcza.biz - ostatecznie odchodzi ze spółki, po tym jak przegrał w konkursie z drugim kandydatem. Gołym okiem jednak widać, że jego dorobek naukowy jest znacznie większy niż jego rywala. Taki obrót sprawy - jak pisaliśmy - wywołał oburzenie środowiska naukowego w Polsce, które zgodnie stanęło po stronie byłego szefa ośrodka.

List otwarty do premiera

W liście otwartym polscy naukowcy zwracają się do premiera Donalda Tuska z prośbą o „interwencję” w sprawie wyboru prezesa IDEAS NCBR.

„Całe środowisko zaskoczyła właśnie informacja o zmianie na stanowisku prezesa IDEAS NCBR. Prof. Piotr Sankowski, twórca tego instytutu, jeden z najbardziej zasłużonych dla Polski badaczy AI, został zastąpiony przez dr. hab. inż. Grzegorza Borowika. Pierwszą konsekwencją tej decyzji była rezygnacja sześciu członków rady naukowej IDEAS, w tym właśnie wybitnych naukowców m.in. z MIT, OpenAI i Oksfordu” - wskazują naukowcy w swoim liście.

Dalej argumentują, że prof. Piotr Sankowski, to „wysokiej klasy naukowiec, co potwierdzają wybitne osiągnięcia mierzone międzynarodowym uznaniem - znalazł się w rankingu Stanford University najlepszych 2 proc. badaczy z całego świata, jako jedyny w Polsce zdobył aż czterokrotnie prestiżowe europejskie granty ERC. Ale to także wybitny lider, którego renoma i wizja przyciągały zarówno członków Rady z najważniejszych uczelni na świecie (Oksford, MIT), uzdolnioną kadrę (o czym świadczą publikacje efektów projektów przez nich prowadzonych w IDEAS na najlepszych międzynarodowych konferencjach), jak również światowej sławy gości na seminaria i spotkania organizowane w IDEAS - w tym m.in. z OpenAI, co przyczyniało się istotnie do budowy wizerunku Polski jako partnera w dyskusji na światowej arenie postępu sztucznej inteligencji” - podkreślają.

Argumentują także, że ośrodek IDEAS NCBR „w krótkim czasie zdobył międzynarodowe uznanie, i przyciągnął znakomitych badaczy, dając nadzieję na wykorzystanie potencjału Polski i włączenie jej do współtworzenia najważniejszej technologii XXI wieku, jaką jest sztuczna inteligencja”.

Ich zdaniem, zmiana w kierownictwie bez realnego uzasadnienia merytorycznego, „zaprzepaści szansę na funkcjonowanie tej instytucji, zahamuje rozwój badań nad AI w Polsce, a także zniechęci wielu najlepszych naukowców rozważających Polskę jako miejsce swojej pracy badawczej i wdrożeniowej”.

Apelują oni o dwie kwestie: wyjaśnienie powodów, które stały za tą decyzją personalną oraz rozważenie możliwości ponownej analizy sytuacji i ewentualnej rewizji podjętych kroków.

List podpisali: prof. dr hab. Dariusz Jemielniak; prof. dr hab. Andrzej Dragan; prof. ALK Aleksandra Przegalińska; dr Michał Boni; prof. Izabela Grabowska, Akademia Leona Koźmińskiego; dr hab. Dominik Batorski; dr Maciej Kawecki; dr Konrad Maj; dr Paweł Gora; dr Leon Ciechanowski; dr Inez Okulska, Co-Founder i redaktor naczelna hAI Magazine; dr Bianka Siwińska; Bartek Pucek; Artur Kurasiński; Jarosław Królewski; Max Salamonowicz; Sebastian Kondracki; Aureliusz Górski; Jan Oleszczuk-Zygmuntowski; dr hab. inż. Maciej Piasecki.

List otwarty prof. Marka Cygana

Wcześniej list otwarty napisał także prof. Marek Cygan, który ocenił: „Im więcej wiem na temat procesu wyboru nowego prezesa IDEAS NCBR, tym bardziej uważam, że w interesie publicznym jest transparentne wyjaśnienie kryteriów wyboru nowego prezesa. Poniższy list wysłałem do Premiera Donalda Tuska”.

Wiceminister nauki: będą dostępne wstępne dane z audytu

W weekend wiceminister nauki Maciej Gdula stwierdził w serwisie X, że „obrońców spółki z o.o. IDEAS NCBR zachęca do chwili cierpliwości”.

„W przyszłym tygodniu będą już dostępne wstępne dane z audytu w tej instytucji niepodlegającej normalnym zasadom ewaluacji naukowej. Wtedy porozmawiamy o konkretnych wydatkach i osiągnięciach. Może być ciekawie” - ocenił.

W odpowiedzi na jego wpis w ramach Community Notes (Notatki Społeczności), internauci dodali swoją uwagę: „Działania mające na celu poprawę funkcjonowania spółki są realizowane PO wykonaniu audytu oraz przygotowaniu planu działań, nie na odwrót”.

Wcześniej pisał także: „Część osób jest zaniepokojonych zmianami prezesa w IDEAS NCBR. Przypominam, że jest to spółka z o. o. powołana, żeby komercjalizować wyniki badań. W 2023 jej wynik finansowy to STRATA 28 mln. Przychody to zaledwie 173 tys. W tej sytuacji rada nadzorcza wybrała nowy kurs”.

W Community Notes odpowiedziano mu: „IDEAS NCBR nie jest typową spółką powołaną w celu generowania zysków, to ośrodek R&D wspierający rozwój sztucznej inteligencji, podstawowej technologii przyszłości. Bez takich inicjatyw Polska zostanie daleko w tyle za liderami rynku”.

Czym jest IDEAS NCBR?

Na stronie wyraźnie określono jego misję. Jak można przeczytać, to „ośrodek badawczy specjalizującym się w obszarze sztucznej inteligencji. Naszą misją jest wsparcie rozwoju tej technologii w Polsce poprzez stworzenie platformy współpracy między środowiskiem akademickim a biznesowym”.

Jak dodano: „Chcemy stać się liderem innowacyjnych badań w Polsce i jednocześnie kształcić nowe pokolenie naukowców, którzy będą skoncentrowani na praktycznym zastosowaniu opracowanych algorytmów, a także na komercjalizacji swoich osiągnięć w różnych gałęziach gospodarki. Istotnym elementem naszej działalności jest także współpraca z prestiżowymi ośrodkami naukowymi za granicą. Jest ona kluczowa dla wzbogacenia wiedzy oraz doświadczenia młodych badaczy. Razem możemy osiągnąć znacznie więcej w sferze nauki i technologii”.

W sieci pojawiły się liczne wpisy, krytykujące postawę Macieja Gduli.

Polska nie stoi AI

Prof. Aleksandra Przegalińska zwróciła uwagę na jeszcze jeden fakt. Niedawno ukazał się „Global AI Index” i na 83 państw inwestujących w AI, Polska zajęła 36. miejsce.

Jej zdaniem, dzieje się to przy „naprawdę niemałej bazie talentów, kapitale intelektualnym, który często owocuje zagranicą, dynamicznym środowisku”. Po tym, jak doszło do zmian na stanowisku prezesa dojdzie do obniżenia pozycji Polski w tym rankingu.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na: [email protected].