Zastrzeżenie PESEL. "Nie od razu wpłynie na zwiększenie bezpieczeństwa Polaków"

Od piątku (17 listopada br.) rozpocznie się pierwszy etap wdrażania nowego rozwiązania, które ma poprawić bezpieczeństwo danych obywateli. Resort cyfryzacji tłumaczył w czasie konferencji na której byliśmy obecni, że docelowo system ma ustrzec Polaków przed ewentualnymi konsekwencjami kradzieży tożsamości.

Rozwiązanie ma zacząć działać od 1 czerwca 2024 roku. „Obywatele, którzy będą mieli zastrzeżony PESEL, a padną ofiarą oszustów i na skradzione im dane np. ktoś wyłudzi kredyt, nie będą musieli takiego kredytu spłacać” - tłumaczył minister cyfryzacji Janusz Cieszyński.

Od kiedy "zastrzeż PESEL" będzie realnie działać?

Ekspert serwisu ChronPESEL.pl Bartłomiej Drozd wskazał w komentarzu dla PAP, że startujący w piątek rejestr zastrzeżeń nie od razu wpłynie na zwiększenie bezpieczeństwa Polaków. „Rejestr co prawda zaczyna działać 17 listopada, ale banki, firmy pożyczkowe, operatorzy telekomunikacyjni, czy notariusze będą mieli obowiązek sprawdzania czy PESEL ich klienta nie jest zastrzeżony, dopiero od 1 czerwca 2024 roku. Teraz nie tylko nie muszą tego robić, ale nawet nie mają takiej możliwości technicznej” - wskazał.

Ekspert tłumaczy, że nawet po 1 czerwca 2024 roku, rejestr zastrzeżeń numeru PESEL będzie działał tylko w ściśle określonych przypadkach. Na przykład obowiązek sprawdzania, czy PESEL nie jest zastrzeżony będą miały banki i firmy pożyczkowe (przed udzieleniem kredytu bądź pożyczki), operatorzy telekomunikacyjni (m.in. przed wydaniem duplikatu SIM), a także notariusze (m.in. przy sprzedaży lub obciążeniu nieruchomości oraz sporządzeniu pełnomocnictwa do dokonania takich czynności) - wyjaśnił Drozd. „Pozostaje jednak jeszcze wiele innych przypadków, w których przestępcy mogą wykorzystać skradziony PESEL, a przed skutkami których nowy rejestr nie chroni” - podkreślił przedstawiciel serwisu ChronPESEL.pl.

Kiedy zastrzeżenie PESEL nie działa?

Jak wskazał Drozd, to wszystkie umowy z konsumentem, w których dochodzi do wydania towaru lub wykonania usługi, a zapłata później za nie następuje. „Np. wszelkie umowy najmu – np. mieszkania, samochodu, drogiego sprzętu budowlanego itp. Wypożyczony samochód na cudze nazwisko może zostać uszkodzony, bądź wręcz skradziony, a jego właściciel będzie dochodził roszczeń od właściciela PESEL-u, a nie oszusta” - zauważył.

Drozd wskazał też na inny przykład, założenia jednoosobowej działalności gospodarczej, a następnie wyłudzenie przez nią drogich atrakcyjnych towarów z hurtowni na fakturę z odroczonym terminem płatności.

Co przewiduje ustawa?

Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku z zapobieganiem kradzieży tożsamości, przewiduje, że bezpłatnie będzie można sprawdzić swoje dane i mieć wgląd, kto i kiedy weryfikował istnienie zastrzeżenia numeru PESEL. Na gov.pl będzie można pobrać zaświadczenie w formie elektronicznej, zawierające wszystkie dane osoby gromadzone w rejestrze zastrzeżeń. Co istotne, zastrzeżenie jest dobrowolne, a obowiązkowe dla instytucji (od 1 czerwca 2024 roku).

Dobrowolnego zastrzeżenia swojego numeru PESEL będzie można dokonać na różne sposoby:

• za pośrednictwem strony internetowej obywatel.gov.pl;
• w aplikacji mObywatel;
• w dowolnym urzędzie gminy;
• na poczcie;
• w placówce bankowej.

Cieszyński: kilka istotnych informacji

Minister cyfryzacji Janusz Cieszyński przypomniał w piątek o kilku istotnych informacjach dotyczących usługi. Jak zaznaczył, „na razie usługę można włączyć przez www, w aplikacji mObywatel będzie w połowie grudnia; do systemu nie dołączyły jeszcze żadne instytucje, więc zastrzegając dziś robimy to na zapas; pierwsze banki są już na zaawansowanym etapie integracji - powinny wejść do systemu na początku 2024 roku; od 1 czerwca 2024 rusza pełna ochrona i obowiązek stosowania przez instytucje” - podał.

/PAP / NB

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na: [email protected].