Gliwice – jeden z liderów cyfrowej transformacji w Polsce

Materiał sponsorowany

„Pracujemy nad stworzeniem strategii cyberbezpieczeństwa dla Miasta Gliwice, która będzie drogowskazem dla miasta do budowania bezpiecznej cyberprzestrzeni. (…) W tym roku chcemy zakończyć prace nad dokumentem” – mówiła w lutym br. w rozmowie z naszym portalem Agnieszka Olbrycht-Banach, Prezes Zarządu Śląskiej Sieci Metropolitalnej Sp. z o.o. (ŚSM).

Plan udało się zrealizować już po kilku miesiącach. Owocem podjętych wysiłków jest Strategia Cyberbezpieczeństwa Miasta Gliwice na lata 2026-2030, która powstała na bazie kluczowych krajowych i europejskich regulacji, w tym m.in. Dyrektywy NIS 2, ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa, Strategii Cyfryzacji Państwa czy Strategii Cyberbezpieczeństwa RP. 

Element ogólnopolskiego systemu

Strategia została już przyjęta przez Radę Miasta i potwierdza, że Gliwice budują pierwszy w kraju samorządowy system cyberbezpieczeństwa, powiązany z krajową architekturą bezpieczeństwa państwa. Od lat realizowane są tu inwestycje zarówno w infrastrukturę cyfrową, ale również kadry i rozwój ich kompetencji.  

Miasto współpracuje z Ministerstwem Cyfryzacji oraz CSIRT NASK. Uczestniczy w wielu inicjatywach, w tym m.in. konsultacjach i ćwiczeniach dotyczących nowych standardów bezpieczeństwa dla jednostek samorządowych. W efekcie Gliwice stają się elementem krajowej sieci reagowania na incydenty, a ich infrastruktura oraz bazy danych działają zgodnie z rządowymi standardami. 

Strategia to owoc współpracy

W pracę nad dokumentem zaangażowany był nie tylko Urząd Miejski w Gliwicach. Ważną rolę odegrały również spółka Śląska Sieć Metropolitalna (ŚSM) oraz środowisko akademickie, reprezentowane przez Politechnikę Śląską. Ich współpraca pozwoliła na opracowanie najlepszych możliwych rozwiązań oraz wytycznych, dopasowanych do specyfiki regionu. 

Miasto Gliwice było inicjatorem

Inicjatorem i koordynatorem całego procesu jest miasto. To na poziomie urzędu zapadła decyzja o stworzeniu, a następnie wdrożeniu strategii cyberbezpieczeństwa, która swoim zasięgiem obejmuje wszystkie miejskie jednostki, spółki, szkoły i instytucje kultury. 

W związku z realizacją przewidzianych w dokumencie zadań, Prezydent Miasta Gliwice Katarzyna Kuczyńska-Budka wyznaczy pełnomocnika ds. cyberbezpieczeństwa. Będzie on odpowiedzialny za koordynację działań systemowych, kontrolowanie dokonujących się postępów, a także współpracę z krajowymi partnerami. 

To ważne podejście, które sprawia, że strategia to nie tylko teoretyczne podejście zapisane na kartach dokumentu, ale również wysiłki organizacyjne i społeczne, pozwalające na realne podniesienie poziomu cyberbezpieczeństwa regionu. 

Nasza Strategia Cyberbezpieczeństwa to krok w stronę pełnej cyfrowej dojrzałości Gliwic. Włączając się w krajowy system cyberbezpieczeństwa, tworzymy spójną sieć ochrony danych, infrastruktury i usług publicznych. To inwestycja w bezpieczeństwo mieszkańców i fundament nowoczesnego, odpowiedzialnego smart city. Gliwice chcą być liderem wśród samorządów, które nie tylko wdrażają technologię, ale potrafią nią mądrze i bezpiecznie zarządzać.
Katarzyna Kuczyńska-Budka, Prezydent Miasta Gliwice

Śląska Sieć Metropolitalna filarem inwestycji

Z kolei Śląska Sieć Metropolitalna pełni funkcję integratora i wykonawcy systemowego ze względu na posiadane zdolności, infrastrukturę oraz możliwości. 

Spółka na co dzień zarządza miejskimi światłowodami, prowadzi centrum monitoringu NOC oraz rozwija centrum reagowania na incydenty (Security Operations Center, SOC) w Gliwicach. Przypomnijmy, że Spółka planuje realizację inwestycji budowy miejskiego Data Center z uwzględnieniem NOC i SOC. Aktualnie jest w fazie końcowej, jeśli chodzi o etap projektowania.

Śląska Sieć Metropolitalna odpowiada za wdrożenie kluczowych elementów systemu cyberbezpieczeństwa – od budowy miejskiego SOC po rozwój lokalnej chmury samorządowej. Naszym celem jest stworzenie jednolitych standardów ochrony i nieprzerwanego monitoringu wszystkich systemów miejskich.
Agnieszka Olbrycht-Banach, Prezes Śląskiej Sieci Metropolitalnej

ŚSM może pochwalić się certyfikatami ISO 27001 i ISO 22301, potwierdzającymi najwyższe standardy zarządzania bezpieczeństwem informacji i ciągłością działania.

Zgodnie z założeniami przyjętej strategii, ŚSM jest przygotowywana do pełnienia roli Lokalnego Centrum Cyberbezpieczeństwa (LCC), którego działalność zasięgiem obejmować nie będzie tylko miasto, ale również samorządy w okolicy. 

W ramach strategii budujemy miejski ekosystem cyberbezpieczeństwa, który obejmie wszystkie jednostki i spółki miejskie. Naszym zadaniem jest nie tylko reagowanie na zagrożenia, ale ich przewidywanie dzięki inteligentnym systemom analizy danych. Integrujemy infrastrukturę w jeden spójny system zarządzania bezpieczeństwem, zapewniając ciągłość działania kluczowych usług.
Agnieszka Olbrycht-Banach, Prezes Śląskiej Sieci Metropolitalnej

Wkład ekspertów Politechniki Śląskiej

Dokument nie powstałby bez naukowego i eksperckiego wkładu Politechniki Śląskiej. Jej specjaliści brali aktywny udział w analizie stanu bezpieczeństwa oraz zdiagnozowaniu zagrożeń. Wkład uczelni, wynikający z prowadzonej działalności badawczej w obszarze zarządzania ryzykiem i odporności organizacyjnej, okazał się nieoceniony. 

Na obecnym etapie prac Politechnika wspiera wdrażanie Strategii Cyberbezpieczeństwa Odpowiada za transfer wiedzy między nauką a praktyką samorządową oraz bierze udział w szkoleniach, audytach i procesach ewaluacyjnych. 

Strategia Cyberbezpieczeństwa Miasta Gliwice na lata 2026–2030 to dokument o przełomowym, być może, pionierskim znaczeniu w skali kraju. W dobie głębokiej transformacji energetycznej i cyfrowej Śląska, budowanie odporności cyfrowej przestało być kwestią informatyczną, a stało się warunkiem strategicznym dla długoterminowego rozwoju regionu. Politechnika Śląska z dumą pełni rolę merytorycznego gwaranta tej wizji, łącząc wiedzę naukową z praktyką samorządową.
Prof. dr hab. inż. Marek Pawełczyk, Rektor Politechniki Śląskiej w Gliwicach

Gliwice to miasto bez granic

Gliwice to przykład miasta, gdzie cyberbezpieczeństwo nie ma granic między poziomem lokalnym a centralnym. Potwierdzają, że zaangażowanie podmiotów z różnych sektorów pozwala tworzyć wspólną sieć odporności. Współpraca Miasta, Śląskiej Sieci Metropolitalnej i Politechniki Śląskiej tworzy unikalny model partnerstwa: samorząd + nauka + technologia.

Rozwój bez bezpieczeństwa to ryzyko

Strategia Cyberbezpieczeństwa to element większego planu: Strategia Gliwice 2040. Miasto od lat krok po kroku, systematycznie realizuje jej punkty. Celem jest jego modernizacja, aby stało się inteligentną, innowacyjną i odporną na cyberzagrożenia przestrzenią.

W strategii wprost wskazano, że Gliwice posiadają zaawansowaną infrastrukturę teleinformatyczną oraz „stabilny fundament organizacyjny w zakresie cyberbezpieczeństwa”. Wymieniono tu np. certyfikowany system zarządzania bezpieczeństwem informacji miasta (zgodny z ISO/IEC 27001:2022), narzędzia bezpieczeństwa (m.in. rozwiązania klasy EDR, SIEM, VPN, backupy), wykorzystanie dedykowanego systemu S46 do zgłaszania incydentów i komunikacji krytycznej oraz standaryzację infrastruktury ICT.

Jednak należy mieć na uwadze, że postępująca cyfryzacja oraz ewolucja zagrożeń sprawia, iż konieczne jest podejmowanie dalszych kroków na rzecz cyberbezpieczeństwa – to absolutny fundament w dzisiejszych czasach.

Konieczność uruchomienia całodobowego Security Operations Center (SOC), które będzie monitorować kluczowe systemy miejskie w trybie 24/7, jest dziś niezbędne. Wzrost cyberzagrożeń w sektorze samorządowym, zwłaszcza ataków typu ransomware na instytucje publiczne, wymaga bezkompromisowej reakcji.
Prof. dr hab. inż. Marek Pawełczyk, Rektor Politechniki Śląskiej w Gliwicach

Miasto Gliwice narażone jest na ataki zewnętrzne i wewnętrzne. Strategia bezpośrednio odnosi się do:

• ransomware'u – paraliż usług i szantaż cyfrowy;
• phishingu i inżynierii społecznej – najsłabsze ogniwo to człowiek;
• ataków na systemy IoT i OT – ogniwa inteligentnego miasta;
• DDoS-ów – zakłócanie dostępności usług;
• zagrożeń wewnętrznych i sabotażu – cyberzagrożenie od środka;
• luk w oprogramowaniu i braku aktualizacji – otwarte drzwi dla ataków;
• fałszywych aplikacji i dezinformacji – ataki na zaufanie społeczne.

„Ograniczone zasoby, duża liczba punktów dostępowych do systemów, zróżnicowany poziom świadomości użytkowników oraz presja na otwartość i transparentność usług publicznych powodują, że skuteczna ochrona wymaga zarówno działań technicznych, jak i organizacyjnych” – czytamy w strategii. 

Nie możemy sobie pozwolić na bierną, reaktywną obronę w obliczu setek incydentów rejestrowanych każdego dnia w Polsce. Dlatego operacyjne wdrożenie Security Operations Center (SOC) staje się fundamentalną osią Strategii Gliwic. Jednak nawet najlepsza technologia zawiedzie bez właściwych kompetencji. Nasza rola jako centrum badawczego, polega nie tylko na wsparciu technologicznym, ale przede wszystkim na wypełnianiu luki edukacyjnej – zarówno poprzez kształcenie kadr dla SOC, jak i podnoszenie świadomości cyfrowej wśród obywateli i pracowników samorządowych.
Dr inż. Jarosław Homa, Przedstawiciel Politechniki Śląskiej w Komitecie Sterującym

Strategiczne cele Gliwic

Omawiana Strategia Cyberbezpieczeństwa ma pomóc w realizacji ambitnych założeń, wskazując wprost na konkretne zadania do wykonania. Przewiduje m.in. zwiększenie poziomu ochrony danych, a także lepsze zabezpieczenie usług publicznych wraz z tymi o krytycznym znaczeniu, m.in. ratunkowych i zarządzania kryzysowego.

Celem jest: 

• poprawa zaufania do usług cyfrowych świadczonych przez Miasto Gliwice,
• zwiększenie odporności kluczowych sektorów miasta,
• zapewnienie bezpieczeństwa cyfrowego dla infrastruktury krytycznej, jednostek/spółek komunalnych i podmiotów realizujących zadania na rzecz Miasta Gliwice i jego mieszkańców/beneficjentów,
• ciągłe podnoszenie poziomu świadomości higieny cyfrowej.

Mówiąc wprost, dokument powstał zarówno z myślą o mieszkańcach, jak i pracownikach urzędu. Obejmuje zarówno ochronę infrastruktury krytycznej, rozwój nowoczesnych usług, ale i edukację mieszkańców oraz pracownikówsamorządowych.

Dążymy do tego, by każda instytucja miejska funkcjonowała zgodnie z najlepszymi praktykami cyberhigieny. Współpracujemy z uczelniami i partnerami technologicznymi, aby zapewnić najwyższy poziom kompetencji i innowacyjności. Kluczowe jest dla nas zapewnienie ciągłości usług publicznych nawet w sytuacjach kryzysowych.
Agnieszka Olbrycht-Banach, Prezes Śląskiej Sieci Metropolitalnej

Przegląd Strategii Cyberbezpieczeństwa Miasta Gliwice na lata 2026-2030 będzie odbywał się w cyklu rocznym. Na jego podstawie możliwe stanie się podjęcie działań korygujących, nowelizacji postanowień oraz opracowanie kolejnej wersji (na nową kadencję). 

Cyfrowa przyszłość Gliwic

Bez bezpiecznego miasta nie ma „smart city”. Aby przekuć idee w realne działania, potrzebny jest jasny drogowskaz. Strategia wytycza drogę do przyszłości Gliwic – cyfrowego, nowoczesnego, bezpiecznego miasta, które potrafi świadomie zarządzać technologią, budując zaufanie mieszkańców.

Stawiamy na współpracę, edukację i odpowiedzialne wykorzystanie technologii. Naszym celem jest, by mieszkańcy mieli pewność, że cyfrowe Gliwice to przestrzeń bezpieczna i wiarygodna.
Katarzyna Kuczyńska-Budka, Prezydent Miasta Gliwice