Coraz więcej Polaków robi zakupy online. Przekonali się do nich już nie tylko młodzi, ale i osoby, które rzadziej korzystają z nowoczesnych technologii. Jednak w okresie przedświątecznym należy zachować szczególną ostrożność ze względu na zwiększenie aktywności przestępców. Co zrobić, aby nie dać się oszukać i spokojnie spędzić święta?
Fałszywe sklepy
Niestety, im popularniejszy staje się handel w sieci, tym bardziej kreatywni stają się nieuczciwi sprzedawcy i cyberprzestępcy. Na co uważać? Jak wskazują eksperci CERT Polska w NASK, poważnym problemem stały się fałszywe sklepy internetowe. W tym miejscu pojawia się pytanie, jak je rozpoznać? Odpowiedzi można znaleźć w specjalnym poradniku przygotowanym przez NASK. Specjaliści CERT Polska radzą, aby zwrócić uwagę na:
- Ofertę sklepu – jeśli sklep oferuje swoim klientom maszyny budowlane, obuwie, bieliznę i terakotę - to znak, że coś jest nie tak. Taki rozrzut oferowanego asortymentu powinien wzbudzić nasze wątpliwości.
- Wygląd strony internetowej - należy zwrócić uwagę, czy treść na stronie jest pisana poprawną polszczyzną, czy nie ma błędów ortograficznych, gramatycznych, językowych. Jeśli użytkownik ma wrażenie, że ktoś tworzył tę stronę w pośpiechu, najlepszym rozwiązaniem będzie jej opuszczenie.
- wszystkie niezbędne elementy e-sklepów - regulamin, sposób dostarczenia przesyłki, sposób płatności czy zwrotu towarów. Należy zachować wyjątkową czujność na wszelkie niespójności pomiędzy tymi informacjami.
- wiarygodność firmy – warto sprawdzić, czy firma podana na stronie jako właściciel sklepu istnieje w KRS oraz czy jej dane teleadresowe są prawdziwe.
Nie zaszkodzi też bezpośrednio skontaktować się ze sprzedawcą i osobiście rozwiać wszystkie wątpliwości.
Drogie ryzyko
Co jeszcze powinno zbudzić czujność każdego użytkownika? Oto kilka dobrych rad ze strony ekspertów CERT Polska:
- Uwaga na atrakcyjne zniżki. Należy zachować szczególną ostrożność na wszelkie super rabaty, które lada moment się skończą. To znany zabieg socjotechniczny.
- Niezbędne jest zwracanie uwagę na próby podsunięcia legalnej płatności w fałszywym sklepie. To niebezpieczna technika, która może uśpić nawet obeznanego w zakupach internautę. Konieczne jest sprawdzenie czy płatność, którą należy dokonać jest faktycznie wykonywana na rzecz sklepu, w którym widnieje towar.
- Podstawą jest również dokładne czytanie, o co prosi sprzedawca. Prośba o login do profilu w mediach społecznościowych lub do bankowości elektronicznej to znak, że jak najszybciej należy opuścić witrynę tego sklepu.
"Szczególną uwagę zwracajmy na pasek z adresem internetowym podczas dokonywania płatności. Sprawdźmy, czy na pewno jest to właściwy adres, zgodny z nazwą serwisu, bez literówek, a także czy strona banku, do której zostaliśmy odesłani, to na pewno strona naszego banku" – radzi Przemysław Jaroszewski z CERT Polska w NASK.
Jeśli podczas robienia zakupów w sklepie internetowym „odezwie” się zainstalowany na komputerze program antywirusowy lub sama przeglądarka wyświetli komunikat, że strona jest niebezpieczna, nie należy tego ignorować.
"Podobnie w momencie, kiedy zlecając płatność odezwie się do nas nasz bank z prośbą lub informacją odnośnie działania na naszym koncie. Jeżeli mamy wątpliwość, czy dzwoni do nas pracownik banku, sami podejmijmy z nim kontakt. Nie podawajmy przez telefon danych do logowania ani kodów autoryzacyjnych do płatności" – wskazuje przedstawiciel CERT Polska w NASK.
Czym mogą się skończyć zakupy w fałszywym sklepie internetowym? Utratą gotówki – i to nie tylko w kwocie nieudanych zakupów. Może nawet dojść do sytuacji, w której użytkownik straci wszystkie oszczędności lub swoje wrażliwe dane.
Mądry po szkodzie
Co należy zrobić w sytuacji, gdy użytkownik sfinalizował zakupy w fałszywym sklepie? Najważniejsze jest to, aby jak najszybciej poinformować bank. Drugim krokiem jest zgłoszenie incydentu na stronie incydent.cert.pl i na policję.
"Dzięki tym działaniom zwiększamy szansę na zatrzymanie szkodliwego procederu, a także na podjęcie działań w celu ujęcia sprawców" – mówi Przemysław Jaroszewski. Jak dodał ekspert, warto również ostrzec innych i uchronić ich przed działaniem oszustów. Można tego dokonać za pomocą publikacji informacji lub komunikatu w serwisach z opiniami, na forach, czy w mediach społecznościowych.
Jaka jest szansa na odzyskanie skradzionych pieniędzy? To stosunkowo łatwe, jeśli transakcję dokonano przy użyciu katy. Wówczas wystarczy, że poszkodowany użytkownik skorzysta z tzw. obciążenia zwrotnego (chargeback), opisując problem i składając reklamację w banku.
Odzyskanie pieniędzy będzie znacznie trudniejsze w sytuacji, kiedy płatność dokonano przelewem. Zdarzają się przypadki, gdy bankowi udaje się zatrzymać taką transakcję. Jednak, aby odzyskać pieniądze najczęściej należy czekać na wynik prowadzonego przez służby śledztwa i zatrzymanie sprawców.
Więcej porad dotyczących bezpiecznych zakupów online można znaleźć w poradniku przygotowanym przez ekspertów CERT Polska w NASK - „Jak się nie dać złapać w sieci nieuczciwych sprzedawców”.
Informacja prasowa Ministerstwa Cyfryzacji
Czytaj też: Okres przedświąteczny "rajem" dla przestępców
