Manipulacja faktami i tworzenie fake'owych dokumentów. Rosyjski sposób na dezinformację

Specjaliści Insikt Group wykryli operację informacyjną, wymierzoną w Stany Zjednoczone i Europę. Kampania została nazwana „Operation Pinball”, a jej źródło znajduje się w Rosji. Eksperci alarmują, że złośliwe działania nadal trwają

W raporcie „Intent to Infekt: >Operation Pinball< Tactics Reminiscent of >Operation Secondary Infektion<”eksperci wskazali, że tajna operacja informacyjna była prowadzona między innymi w celu podważenia estońskiego rządu i relacji tego państwa z Unią Europejską. Złośliwa kampania wymierzona była również przeciwko Gruzji, a konkretniej odnosiła się do spornych terytoriów Abchazji i Osetii Południowej. Co więcej, celem operacji było także osłabienie relacji Gruzji z NATO.

„Operacja informacyjna składała się z szerokiej sieci autonomicznych stron internetowych, fikcyjnych kont, promocji na różnych serwisach oraz w mediach społecznościowych” – czytamy w dokumencie. Eksperci wskazują, że analiza całej kampanii oraz zgromadzone dowody sugerują, że jej źródło znajduje się w Rosji, o czym świadczy między innymi język używany przez złośliwych aktorów.

„Z dużym przekonaniem oceniamy, że ta operacja informacyjna była skierowana do rosyjskojęzycznych odbiorców w Europie Wschodniej i we Wspólnocie Niepodległych Państw (WNP)” – tłumaczą specjaliści w raporcie. Eksperci mają pewność, że co najmniej jedna z operacji informacyjnych nadal trwa, równocześnie prognozują, że kolejne kampanie informacyjne są w fazie planowania.

Jedna z prowadzonych operacji ujawniła próby umieszczenia fałszywych dokumentów wymierzonych w urzędników USA oraz relacje Waszyngtonu z międzynarodowymi decydentami i organami rządowymi. „Wygląda na to, że te fałszywe dokumenty próbują naśladować poufne korespondencje dotyczące delikatnych kwestii międzynarodowych w Europie Wschodniej” – czytamy w raporcie.

Specjaliści wskazują, że podjęte działania w ramach kampanii w znacznym stopniu pokrywają się z wcześniej wykrytymi technikami, taktykami i sposobami postępowania wykorzystywanymi w kampaniach „Secondary Infektion”. Wśród podobieństw należy wskazać na używanie przez złośliwych aktorów sfałszowanych e-maili, tematyki o charakterze geopolityczne czy błędy językowe charakterystyczne dla rodzimych użytkowników języka rosyjskiego.

Eksperci nie mają wątpliwości, że działania wymierzone w Estonię były skoordynowaną operacją, która posiadała cztery cele. Po pierwsze, podważenie relacji Estonii z UE. Następnie obniżenie zaufania do tego państwa i jego rządu. Po trzecie, wywołanie wewnętrznego konfliktu politycznego na najwyższym szczeblu i finalnie, zmanipulowanie opinii publicznej, aby była negatywnie nastawiona do imigrantów napływających do Estonii.

„Z dużą pewnością możemy stwierdzić, że działania wymierzone w Gruzję były skoordynowaną akcją, której cel stanowiła próba nakłonienia społeczeństwa oraz władz państwowych do uznania niepodległości Abchazji i Osetii Południowej” – wskazali specjaliści Insikt Group. Idąc dalej należy podkreślić, że kampania zakładała również podważenie relacji Gruzji z NATO, a także pozycji gruzińskich lokalnych władz, których urzędnicy rzekomo mieli być przekupieni przez mocarstwa Zachodu. Dodatkowo, operacja informacyjna poruszała istotną kwestię kondycji gruzińskiej gospodarki i niezależności energetycznej oraz promowała narrację mówiącą, że NATO składa się z samolubnych elit, które nie kierują się interesem Gruzji.

„Spodziewamy się kolejnych operacji podobnych do Pinaball, pomimo że tego typu działania do tej pory były w dużej mierze były nieskuteczne” – czytamy w dokumencie.

W raporcie stwierdzono, że rosyjskie operacje informacyjne przeciwko Stanom Zjednoczonym, a konkretnie wyborom prezydenckim, prawdopodobnie będą bazowały na manipulacji faktami oraz wykorzystaniu fałszywych dokumentów.

Przykłady działań

W raporcie specjaliści przywołali konkretne przykłady kampanii informacyjnych prowadzonych w ramach „Operation Pinball”. Wśród nich wyróżnili działania z 18 grudnia 2019 roku, kiedy to autor o nicku „flokortig” opublikował na stronie homment.com artykuł „Neue Flüchtlingskrise: Europa ist nicht dazu bereit” (tłum. Nowy kryzys uchodźczy: Europa nie jest na to gotowa). Wskazana witryna była już wcześniej powiązana ze złośliwą kampanią realizowaną przez Secondary Infektion.

Treść zamieszczonego artykułu obwiniała Stany Zjednoczone oraz Europę za konflikty na Bliskim Wschodzie, których bezpośrednim skutkiem są fale uchodźców. Odnosząc się do Estonii materiał wskazywał, że rząd zgodził się na przyjęcie imigrantów pomimo silnej opozycji i sporów politycznych. 

W raporcie specjaliści opisali również przypadek spreparowanego listu, który rzekomo Sekretarz Stanu USA Mike Pompeo wysłał 10 czerwca 2019 roku do Vladimira Plahotniuca, byłego prezydenta Partii Demokratycznej Mołdawii. Specjaliści zaznaczyli, że w wiadomości pojawiły się błędy językowe, które zdemaskowały starannie zaplanowaną operację dezinformacyjną. 

W treści wskazano, że zdaniem Stanów Zjednoczonych Maia Sandu, nowa premier kraju, została powołana na urząd w sposób niekonstytucyjny, a to „zasługuje na potępienie”. W rzeczywistości Waszyngton jest zdania, że objęcie przez nią funkcji premiera odzwierciedla „wolę obywateli Mołdawii”.

Omówiona operacja jednoznacznie wskazuje sposób, w jaki Rosja chce manipulować najwyższymi urzędnikami państwowymi oraz elitami za pomocą spreparowanych dokumentów. Głównym celem w tym aspekcie jest wywołanie międzynarodowego chaosu i pogłębienie nieufności.