Głosowanie w czasie pandemii – rozwaga równa się bezpieczeństwo

- Wybory powszechne w czasie pandemii to szczególna sytuacja, z którą nigdy wcześniej nie mieliśmy do czynienia. To także duże wyzwanie z perspektywy cyberbezpieczeństwa.  Musimy mieć świadomość, że pojawi się wiele nieprawdziwych informacji w cyberprzestzrzeni czy ataków phishingowych. Odpowiedzialne za bezpieczeństwo cyberprzestrzeni podmioty: CSIRT NASK, CSIRT ABW i CSIRT MON współpracują w takich okresach w trybie podwyższonej aktywności, ale aby ochronić się przed potencjalnym wzrostem cyberzagrożeń, ważne jest zachowanie zwiększonej czujności, stosowanie odpowiedniej oceny pojawiających się informacji i przestrzeganie podstawowych reguł bezpieczeństwa w internecie – mówi Krzysztof Silicki, zastępca Dyrektora NASK ds. Cyberbezpieczeństwa i Innowacji.

Wraz z tak dynamicznie postępującą w ostatnim czasie – również w związku z pandemią – rewolucją cyfrową, internet stał się narzędziem chętnie wykorzystywanym do dezinformacji. Według badań NASK, przeprowadzonych w ubiegłym roku, ponad połowa polskich internautów styka się z manipulacją lub dezinformacją, a 35% Polaków ze sfałszowanymi informacjami w sieci spotyka się raz w tygodniu lub częściej. I niestety, aż 19% wprost przyznaje, że nie sprawdza wiarygodności internetowych informacji, ani ich źródeł. W trakcie pandemii fałszywe informacje mogą padać na jeszcze podatniejszy grunt, ponieważ sytuacja zmienia się dynamicznie, a nowe komunikaty, obostrzenia, zalecenia i ostrzeżenia mogą pojawiać się z tygodnia na tydzień. To wymaga od Internautów większej niż zwykle czujności i opanowania emocji.

Infodemia

Sytuacja zagrożenia i niepewności sprzyja manipulatorom i oszustom. Wysyp fałszywych informacji, nieuczciwych ofert, ataków phishingowych i innych szkodliwych manipulacji, obserwowany przez specjalistów z CERT Polska od pierwszych dni stanu epidemii w Polsce, przebrał niespotykane rozmiary. Niestety, dezinformację szerzą się szybciej niż koronawirus.

- Trudno się dziwić, że internauci podają dalej informacje, które poruszają temat bezpieczeństwa naszego zdrowia i życia. To pierwszy odruch – przekazać znajomym ważne, często sensacyjne dane lub ostrzeżenia. Ale warto się na chwilę zatrzymać i pomyśleć czy ta informacja jest prawdziwa, sprawdzić w innym, zaufanym źródle. Przekazywanie zmanipulowanych treści na pewno może być bardziej szkodliwe niż ewentualne nieprzekazanie informacji prawdziwej – ostrzega Krzysztof Silicki.

W ramach kampanii informacyjnej #OznaczDezinfo NASK przygotował czytelne wskazówki, jak bronić siebie i innych przed dezinformacją. Przede wszystkim nie należy poddawać się emocjom na widok sensacyjnych nagłówków. Nie warto też udostępniać kolejnym osobom niesprawdzonych treści. Korzystaj z zaufanych źródeł i sam również bądź takim źródłem dla swoich bliskich! – apelują autorzy kampanii.

Przestępcy korzystają z pandemii

Chociaż kolejne dziedziny życia są stopniowo odmrażane, to wiele czynności wciąż wykonujemy zdalnie, ze względu na zalecenie utrzymania tzw. dystansu społecznego. To sprawia, że więcej osób jest narażonych na oszustwa, dokonywane za pośrednictwem internetu. Dane CERT Polska za pierwszy kwartał 2020 roku pokazują, że w okresie pandemii liczba zagrożeń wzrasta. Na koniec marca br. eksperci zespołu zarejestrowali 6 893 zgłoszenia, a liczba przeanalizowanych incydentów wyniosła 2 507. Na liście zagrożeń w dalszym ciągu wysokie miejsce zajmuje phishing. W pierwszym kwartale tego roku odnotowano 1 752 przypadki tego typu ataku. To niemal połowa łącznej liczby ataków phishingowych zarejestrowanych w całym 2019 roku.

Wielu przestępców, chcąc uśpić czujność potencjalnych ofiar, podszywa się pod instytucje państwowe lub znane firmy. W ostatnich tygodniach działający w NASK zespół CERT Polska ostrzegał m.in. przed fałszywymi e-mailami, dotyczącymi rzekomej „akceptacji nowej wersji regulaminu Facebooka, a tak naprawdę mającymi na celu zainfekowanie telefonu odbiorcy złośliwym oprogramowaniem. Inne przykłady to e-maile nakłaniające do otworzenia fałszywej faktury, zaległej ze względu na koronawirusa – też w celu przemycenia wirusa na komputer ofiary lub domena phishingowa portalibrus[.]pl, za pomocą której przestępcy wyłudzali dane do portalu Librus, wykorzystywanego przez szkoły do prowadzenia elektronicznych dzienników. To tylko niektóre przykłady.

CERT Polska w NASK pod koniec marca br. uruchomił specjalną podstronę z listą ostrzeżeń przed fałszywymi i przestępczymi stronami. Każdy może tam zgłosić naruszenia oraz zapoznać się z ostrzeżeniami https://www.cert.pl/news/single/ostrzezenia_phishing/   Lista ostrzeżeń jest efektem porozumienia Ministerstwa Cyfryzacji, NASK i UKE z największymi polskimi operatorami komórkowymi. Z informacji o przestępczych stronach mogą korzystać bezpłatnie również wszyscy inni administratorzy, którzy chcą chronić swoich użytkowników przed atakami poprzez strony podszywające się pod znane podmioty i usługi. Obecnie CERT Polska wydał ostrzeżenia przed ponad 2300 domenami.

Głosowanie korespondencyjne

Pretekstem do prób oszustwa mogą być też wybory korespondencyjne, które w tych wyborach będą przeprowadzane na większą skalę niż to miało miejsce w przeszłości, ponieważ korespondencyjnie będzie mógł zagłosować każdy, kto zgłosił w odpowiednim czasie taki zamiar, w tym wielu Polaków przebywających zagranicą. Dla wyborców jest to sytuacja nowa i poszukują oni dodatkowych informacji związanych ze szczególnymi warunkami głosowania. To, niestety, okazja dla oszustów.

- Pamiętajmy, że proces głosowania (także korespondencyjnego) nie przewiduje rozsyłania wiadomości elektronicznych, SMS-ów i innych wiadomości, klikania w linki czy konieczności logowania się w żadnym serwisie. Wszelkie wiadomości, mające nas do tego nakłonić pod pretekstem wyborów, należy traktować jako podejrzane.” – przypomina Przemysław Jaroszewski, Kierownik CERT Polska w NASK.

Przydatną wiedzę o zjawisku dezinformacji oraz na tematy związane z bezpieczeństwem głosowania w czasie pandemii można znaleźć na portalu Bezpiecznewybory.pl, prowadzonym przez NASK. Partnerami portalu są Państwowa Komisja Wyborcza i Krajowe Biuro Wyborcze.

Informacja prasowa NASK