W pełni polskie połączenie kwantowe. Sukces 4-letniego projektu

O technologii kwantowej coraz więcej się mówi w naszym kraju, zwłaszcza biorąc pod uwagę osiągnięcia i inicjatywy realizowane przez polskich naukowców oraz Siły Zbrojne RP. W rozmowie z naszym portalem prof. Konrad Banaszek (CeNT UW) podkreślił, że posiadamy „niezwykle silną fizykę kwantową”.

„Można śmiało powiedzieć, że polscy fizycy współtworzyli podwaliny technologii kwantowych. Wskazanie osiągnąć moich koleżanek i kolegów fizyków zajęłoby całą książkę” – zaznaczył, odnosząc się do dorobku Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Gdańskiego, Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Politechniki Wrocławskiej oraz Instytutu Fizyki PAN.

W styczniu br. Rzeczpospolita informowała, że na końcowym etapie znajduje się projekt budowy prototypu polskiego komputera kwantowego, tworzonego przez polskich ekspertów, przy wykorzystaniu polskich zasobów i z myślą o Wojsku Polskim (mają z niego korzystać Wojska Obrony Cyberprzestrzeni). Więcej pisaliśmy w materiale: Komputer kwantowy wesprze Wojsko Polskie.

Polskie połączenie kwantowe. Sukces 4-letniego projektu

Teraz o technologii kwantowej ponownie zrobiło się głośno za sprawą sukcesu 4-letniego projektu realizowanego przez polskich naukowców, w tym NASK, Wojskowej Akademii Technicznej i ekspertów TELDAT.

Jego owocem było przeprowadzenie połączenia kwantowego między obiektami WAT, gdzie trwała konferencja prasowa z udziałem wicepremierów Gawkowskiego i Kosiniaka-Kamysza, oraz siedzibą Ministerstwa Cyfryzacji.

Połączenia kwantowe w Polsce już były

Warto podkreślić, że w przeszłości przeprowadzono już w Polsce połączenia kwantowe. Miało to miejsce w 2021 r. w ramach Narodowego Laboratorium Fotoniki i Technologii Kwantowych (NLPQT). Wówczas naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego oraz Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego (PCSS) uruchomili dwa systemy przeznaczone do kwantowej dystrybucji klucza (QKD).

W rozmowie z naszym portalem Michał Karpiński, kierownik fotoniki kwantowej (Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego), który był zaangażowany w projekt, wskazuje, że w marcu 2021 r. przeprowadzono łączenie wewnątrz miasta Poznań, a dokładnie między dwoma ośrodkami PCSS oddalonymi od siebie o 7 km. Z kolei kilka miesięcy później, we wrześniu, z powodzeniem odbyło się połączenie międzymiastowe: Warszawa (laboratorium na UW)-Sochaczew (podstacja).

„Według mojej wiedzy, było to pierwsze w Polsce międzymiastowe połączenie kwantowe” – zaznaczył naukowiec.

Jak dodał, na Uniwersytecie Warszawskim powstało też stanowisko testowe kryptografii kwantowych, gdzie prowadzone są badania i jeszcze nie jest, ale będzie wykorzystywane z myślą o podmiotach przemysłowych (mowa o komponentach technologii QKD).

Przełomem jest polska technologia

Oznacza to, że samo połączenie kwantowe z Ministerstwem Cyfryzacji, które zademonstrowano podczas konferencji wicepremierów, nie jest niczym przełomowym. Tego typu wydarzenia miały już miejsce w przeszłości i są dobrze znane polskim naukowcom.

Nowością i to o kluczowym znaczeniu jest jednak wykorzystanie w pełni polskiej technologii do przeprowadzenia wspomnianego połączenia. Za pośrednictwem krajowych rozwiązań udało się przeprowadzić bezpieczną, zdalną rozmowę z wiceministrem cyfryzacji Pawłem Olszewskim, znajdującym się w siedzibie ministerstwa. Mowa o narzędziu: System Modularnych Układów Kwantowej Kryptografii Optycznej.

Cała infrastruktura została stworzona przez polskich naukowców. Wszystko – od hardware’u, przez elektronikę, po oprogramowanie – miało wyjść spod rąk krajowych ekspertów, co powinno gwarantować najwyższą jakość bezpieczeństwa.

„To Polska wymyśliła najlepszy system połączeń kwantowych. Wcześniej były podobne połączenia, ale nie przy użyciu polskich technologii” – podkreślił podczas konferencji prasowej Władysław Kosiniak-Kamysz, wicepremier i minister obrony narodowej.

Z kolei Krzysztof Gawkowski dodał, że mówimy o „przełomie w wymianie strategicznych danych”. „To zmiana zasad szyfrowania, dzięki dystrybucji kluczy” – stwierdził szef resortu cyfryzacji.

W jego ocenie, sukces omawianego projektu oznacza, że „Polska staje się dystrybutorem” rozwiązań. Nasz kraj obecnie dysponuje największą w Europie siecią kwantową do wymiany kluczy Pionier-Q. W skali globalnej znajdujemy się na drugim miejscu, zaraz po Chinach.

Szef MON: celem jak najszybsza implementacja

Szef MON zaznaczył, że celem rządu jest jak najszybsza implementacja innowacyjnych technologii do „codziennego życia”. Obejmuje to również obszar działalności Wojska Polskiego oraz służb cywilnych.

Jak przekazał Władysław Kosiniak-Kamysz, firma zaangażowana w projekt (najpewniej mowa o Teldat) miała wyrazić wolę wdrożenia rozwiązania, przy równoczesnej atrakcyjnej ofercie cenowej. Nie padła jednak żadna data.

 „Bardzo doceniam, że taki krok w naszym kraju został zrobiony” – podkreślił Michał Karpiński, odnosząc się do realizacji omawianego projektu, którego sukces ogłosili wicepremierzy.

Ekspert pozytywnie ocenia połączenie kwantowe między WAT a resortem cyfryzacji. Jak podkreśla, to kolejny ważny krok na rzecz polskiej nauki i rozwoju innowacyjnych technologii w naszym kraju.

Nasz rozmówca przypomniał, że w 2021 r. jego zespół wykorzystał sprzęt zakupiony w Szwajcarii. Teraz bazujemy w pełni na krajowej technologii.

Serwis CyberDefence24.pl otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na:[email protected].