Armia i Służby
Rosyjskie specsłużby na Ukrainie. SBU rozbiło sieć tajnych agentów Kremla
Ukraińskie służby poinformowały o skutecznym zneutralizowaniu rosyjskich cyberataków wymierzonych we władze państwowe. Cyberprzestępcy próbowali wykorzystać pandemię koronawirusa do realizacji złośliwych celów. Równocześnie udało się zidentyfikować oraz rozbić siatkę agentów Kremla, którzy podburzali ukraińskie społeczeństwo, nawołując do obalenia obecnego porządku konstytucyjnego i zmiany władzy.
Służba Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU) zneutralizowała 103 cyberataki na strony internetowe władz publicznych w pierwszym kwartale 2020 roku – czytamy na oficjalnej stronie SBU. Od marca hakerzy zintensyfikowali swoje działania przeciwko instytucjom zajmującym się pandemią koronawirusa.
Od początku nasilenia się kryzysu zdrowotnego związanego z COVID-19 cyberprzestępcy zwiększyli aktywność, rozsyłając fikcyjne e-maile na temat wirusa na adresy agencji państwowych. W rzeczywistości w treści wiadomości znajdowało się złośliwe oprogramowanie, którego aktywacja następowała po otwarciu korespondencji.
Strona ukraińska o cyberataki oskarża Rosję. „Większość ataków jest kierowana przez rosyjskie służby specjalne, które próbują uzyskać zdalny dostęp do komputerów organów państwowych” – wskazuje SBU. Ma to pozwolić Moskwie na manipulowanie pozyskanymi danymi, aby następnie rozprzestrzeniać fałszywe treści w imieniu ukraińskich organów państwowych, dyskredytując je w ten sposób.
W komunikacie przedstawiono dane za okres styczeń-marzec bieżącego roku. W tym czasie SBU zablokowało prawie 2000 stron internetowych wykorzystywanych do prowadzenia złośliwych kampanii. Pozyskane dane pomogły w wszczęciu 117 postępowań karnych, w tym 42 na podstawie art. 361 („Stworzenie w celu wykorzystania, upowszechniania lub zbytu szkodliwych programów, bądź środków technicznych, a także ich rozpowszechnianie lub zbyt”) i 362 („Nieuprawniony zbyt lub rozpowszechnianie informacji o ograniczonym dostępie przechowywanej w maszynach elektroniczno-liczących >komputerach<, automatyzowanych systemach, sieciach komputerowych lub nośnikach informacji”) kodeksu karnego Ukrainy.
W wyniku wzmożonej działalności hakerów SBU przekazała również zalecenia w zakresie cyberbezpieczeństwa władzom państwowym. Wśród nich znajdują się rekomendacje dotyczące zasady postępowania w przypadku incydentów oraz kampanii informacyjnych.
Równocześnie SBU apeluje, aby użytkownicy nie otwierali wiadomości z załącznikami od nieznanych odbiorców. Konieczne jest wcześniejsze sprawdzenie wiarygodności nadawcy oraz sprawdzenie zawartości za pomocą programów antywirusowych. Podstawowym elementem powinny być zasady przestrzegania cyberhigieny.
Agenci specjalni Kremla
W przedstawionym raporcie nie uwzględniono najnowszych kampanii związanych z operacjami dezinformacyjnymi na temat pandemii koronawirusa. W odrębnym komunikacie SBU poinformowało o zablokowaniu ponad 2,3 tys. użytkowników, których promowane posty były obserwowane przez ponad 980 tys. osób.
„Ponadto SBU odkryło 323 agitatorów internetowych, którzy rozpowszechniają różne fake newsy dotyczące pandemii COVID-19” – czytamy na oficjalnej stronie. – „Ustalono, że 16 z nich działało zgodnie z rosyjskimi instrukcjami”.
Według ukraińskiej strony aktywność rosyjskich służb specjalnych i kontrolowanych przez nich sieci wywiadowczych rośnie. „Próbują wykorzystać wszelkie informacje, by wywołać chaos i panikę” – wskazuje SBU.
Rozpowszechniane w sieci materiały dezinformacyjne odnosiły się między innymi do obchodów Dnia Zwycięstwa, przymusowych ograniczeń związanych z kwarantanną oraz innych środkach bezpieczeństwa odnoszących się do COVID-19.
„SBU odnotowało nasilenie rosyjskich farm trolli i botów, które wzywają do protestów i łamania ograniczeń kwarantanny” – podkreślono w komunikacie. W przypadku fake newsów na temat Dnia Zwycięstwa złośliwa narracja została skierowana na promowanie prorosyjskiej retoryki dotyczącej II wojny światowej. Moskwa wykorzystała okazję do manipulowania ukraińskim społeczeństwem w celu propagowania ideologii „Russkij Mir”.
Ukraińska strona poinformowała o wszczęciu postępowania karnego przeciwko 16 rosyjskim agentom w sprawie naruszenia integralności państwa, jego nienaruszalności oraz działalności mającej na celu wymuszenie zmiany lub obalenie istniejącego porządku konstytucyjnego albo też przejęcie władzy (art. 109 i 110 kodeksu karnego Ukrainy).
W szczególności dwóch agentów mieszkających w miejscowości Iwano-Frankowsk oraz Chmielnicki, na zlecenie rosyjskich służb specjalnych, rozpowszechniało fikcyjne wiadomości dotyczące kwarantanny, a także inicjowało protesty. Podburzali społeczeństwo wskazując na konieczność zmiany granicy państwowej Ukrainy oraz do obalenia obecnego ładu konstytucyjnego.
SBU przekazała ukraińskiej policji informacje o 307 zidentyfikowanych rosyjskich agentach. 134 zostało już pociągniętych do odpowiedzialności za rozpowszechnianie dezinformacji, która może „powodować panikę lub zakłócać porządek publiczny”, zgodnie z art. 173-1 kodeksu wykroczeń administracyjnych.
Równocześnie SBU wzywa wszystkich użytkowników sieci do zachowania szczególnej czujności i zwrócenia wyjątkowej uwagi na kwestie cyberbezpieczeństwa. Konieczne jest posiadanie ograniczonego zaufania do materiałów publikowanych w sieci. Warto pamiętać, że najlepszym źródłem wiarygodnych informacji są oficjalne witryny.
