Rosyjskie specsłużby na Ukrainie. SBU rozbiło sieć tajnych agentów Kremla

Służba Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU) zneutralizowała 103 cyberataki na strony internetowe władz publicznych w pierwszym kwartale 2020 roku – czytamy na oficjalnej stronie SBU. Od marca hakerzy zintensyfikowali swoje działania przeciwko instytucjom zajmującym się pandemią koronawirusa.

Od początku nasilenia się kryzysu zdrowotnego związanego z COVID-19 cyberprzestępcy zwiększyli aktywność, rozsyłając fikcyjne e-maile na temat wirusa na adresy agencji państwowych. W rzeczywistości w treści wiadomości znajdowało się złośliwe oprogramowanie, którego aktywacja następowała po otwarciu korespondencji.

Strona ukraińska o cyberataki oskarża Rosję. „Większość ataków jest kierowana przez rosyjskie służby specjalne, które próbują uzyskać zdalny dostęp do komputerów organów państwowych” – wskazuje SBU. Ma to pozwolić Moskwie na manipulowanie pozyskanymi danymi, aby następnie rozprzestrzeniać fałszywe treści w imieniu ukraińskich organów państwowych, dyskredytując je w ten sposób.

W komunikacie przedstawiono dane za okres styczeń-marzec bieżącego roku. W tym czasie SBU zablokowało prawie 2000 stron internetowych wykorzystywanych do prowadzenia złośliwych kampanii. Pozyskane dane pomogły w wszczęciu 117 postępowań karnych, w tym 42 na podstawie art. 361 („Stworzenie w celu wykorzystania, upowszechniania lub zbytu szkodliwych programów, bądź środków technicznych, a także ich rozpowszechnianie lub zbyt”) i 362 („Nieuprawniony zbyt lub rozpowszechnianie informacji o ograniczonym dostępie przechowywanej w maszynach elektroniczno-liczących >komputerach<, automatyzowanych systemach, sieciach komputerowych lub nośnikach informacji”) kodeksu karnego Ukrainy.

W wyniku wzmożonej działalności hakerów SBU przekazała również zalecenia w zakresie cyberbezpieczeństwa władzom państwowym. Wśród nich znajdują się rekomendacje dotyczące zasady postępowania w przypadku incydentów oraz kampanii informacyjnych.

Równocześnie SBU apeluje, aby użytkownicy nie otwierali wiadomości z załącznikami od nieznanych odbiorców. Konieczne jest wcześniejsze sprawdzenie wiarygodności nadawcy oraz sprawdzenie zawartości za pomocą programów antywirusowych. Podstawowym elementem powinny być zasady przestrzegania cyberhigieny.

Agenci specjalni Kremla

W przedstawionym raporcie nie uwzględniono najnowszych kampanii związanych z operacjami dezinformacyjnymi na temat pandemii koronawirusa. W odrębnym komunikacie SBU poinformowało o zablokowaniu ponad 2,3 tys. użytkowników, których promowane posty były obserwowane przez ponad 980 tys. osób.

„Ponadto SBU odkryło 323 agitatorów internetowych, którzy rozpowszechniają różne fake newsy dotyczące pandemii COVID-19” – czytamy na oficjalnej stronie. – „Ustalono, że 16 z nich działało zgodnie z rosyjskimi instrukcjami”.

Według ukraińskiej strony aktywność rosyjskich służb specjalnych i kontrolowanych przez nich sieci wywiadowczych rośnie. „Próbują wykorzystać wszelkie informacje, by wywołać chaos i panikę” – wskazuje SBU.

Rozpowszechniane w sieci materiały dezinformacyjne odnosiły się między innymi do obchodów Dnia Zwycięstwa, przymusowych ograniczeń związanych z kwarantanną oraz innych środkach bezpieczeństwa odnoszących się do COVID-19.

„SBU odnotowało nasilenie rosyjskich farm trolli i botów, które wzywają do protestów i łamania ograniczeń kwarantanny” – podkreślono w komunikacie. W przypadku fake newsów na temat Dnia Zwycięstwa złośliwa narracja została skierowana na promowanie prorosyjskiej retoryki dotyczącej II wojny światowej. Moskwa wykorzystała okazję do manipulowania ukraińskim społeczeństwem w celu propagowania ideologii „Russkij Mir”.

Ukraińska strona poinformowała o wszczęciu postępowania karnego przeciwko 16 rosyjskim agentom w sprawie naruszenia integralności państwa, jego nienaruszalności oraz działalności mającej na celu wymuszenie zmiany lub obalenie istniejącego porządku konstytucyjnego albo też przejęcie władzy (art. 109 i 110 kodeksu karnego Ukrainy).

W szczególności dwóch agentów mieszkających w miejscowości Iwano-Frankowsk oraz Chmielnicki, na zlecenie rosyjskich służb specjalnych, rozpowszechniało fikcyjne wiadomości dotyczące kwarantanny, a także inicjowało protesty. Podburzali społeczeństwo wskazując na konieczność zmiany granicy państwowej Ukrainy oraz do obalenia obecnego ładu konstytucyjnego.

SBU przekazała ukraińskiej policji informacje o 307 zidentyfikowanych rosyjskich agentach. 134 zostało już pociągniętych do odpowiedzialności za rozpowszechnianie dezinformacji, która może „powodować panikę lub zakłócać porządek publiczny”, zgodnie z art. 173-1 kodeksu wykroczeń administracyjnych.

Równocześnie SBU wzywa wszystkich użytkowników sieci do zachowania szczególnej czujności i zwrócenia wyjątkowej uwagi na kwestie cyberbezpieczeństwa. Konieczne jest posiadanie ograniczonego zaufania do materiałów publikowanych w sieci. Warto pamiętać, że najlepszym źródłem wiarygodnych informacji są oficjalne witryny.