Z informacji opublikowanej na stronie Inspektoratu Uzbrojenia (IU) wynika, że planowany jest dialog techniczny, którego celem ma być pozyskanie informacji potrzebnej do przygotowania opisu przedmiotu zamówienia dla „Polowego Centrum Odbioru i Nasłuchu R/TV/Internet oraz Polowego Studia Nagrań pk. SARNA”. Wszyscy chętni do wzięcia udziału w tym przedsięwzięciu mają przesłać swoje zgłoszenie na adres IU do 19 sierpnia br.

W czasie planowanego na okres od sierpnia do września 2017 r. dialogu technicznego, wojsko chce jak zwykle ocenić możliwość spełnienia przez proponowany sprzęt wstępnie określonych wymagań, oszacować koszty pozyskania, eksploatacji i wycofania sprzętu, sprecyzować wymagania dotyczące systemu zabezpieczenia logistycznego, szkolenia i bezpieczeństwa dostaw oraz określić harmonogram wprowadzania SARNY.

Czym ma być SARNA?

Dzięki wstępnym wymaganiom załączonym do zaproszenia do dialogu technicznego wiadomo, że wojsko chce pozyskać: trzy „Polowe Centra Odbioru i Nasłuchu R/TV/Internet” oraz jedno „Polowe Studio Nagrań”, które mają być zabudowane w standardowych kontenerach dwudziestostopowych, zabudowanych na pojeździe JELCZ 662 z kabiną pięcioosobową.

Zadaniem każdego „Polowego Centra Odbioru i Nasłuchu R/TV/Internet” ma być przede wszystkim:

• Zapewnienie prowadzenia monitoringu informacji z naziemnych oraz satelitarnych stacji telewizyjnych w celu zbierania aktualnych informacji niezbędnych do analizy oraz sporządzanie meldunków i produktów oddziaływania psychologicznego;
• Zapewnienie prowadzenia monitoringu (nasłuchu) informacji przesyłanych w paśmie na częstotliwościach UKF na potrzeby własne;
• Zapewnienie dostępu do internetu celem możliwości zbierania informacji;
• Zapewnienie możliwości montażu oraz edycji produktów telewizyjnych, radiowych oraz internetowych (spoty, reportaże, audycje, komunikaty)

W tym celu zakłada się, że „Polowe Centra Odbioru i Nasłuch R/TV/Internet” mają mieć zdolność do:

• Współpracy z publicznymi systemami telekomunikacyjnymi (np. stacjami radiowymi, nadajnikami radiowymi, stacjonarnymi lub bezprzewodowymi punktami doostępu do Internetu);
• Zapewnienia usługi szerokopasmowego internetu oraz transmisji danych;
• Współpracy z cywilnymi i wojskowymi dostawcami energii elektrycznej (posiadając uniwersalne gniazda dawczo-biorcze);
• Komunikacji i przesyłu danych za pomocą sieci internetowej lub internetowego zestawu satelitarnego ze stacjonarnym centrum nasłuchu CGDP oraz studiem radiowym w celu bieżącej wymiany informacji.

Zadaniem „Polowego Studia Nagrań” ma być tworzenie (nagrywanie) oraz montaż materiałów oddziaływania psychologicznego o charakterze radiowym, a w szczególności do:

• Wytwarzanie, edytowanie, swobodnej modyfikacji oraz zapisu radiowych materiałów cyfrowych;
• Powielania i archiwizacji sygnałów cyfrowych umożliwiających produkcję materiałów radiowych;
• Montażu oraz edytowania produktów radiowych (reportaże, audycje, komunikaty informacyjne, spoty radiowe, itp.);
• Nawiązania/utrzymywania łączności z dowódcą kolumny oraz zapewnienia łączności wewnętrznej załodze.

Wyposażenie „Polowego Centrum Odbioru i Nasłuchu R/TV/Internet”

W kontenerze roboczym „Polowego Centrum Odbioru i Nasłuchu R/TV/Internet” mają się znajdować cztery stanowiska robocze - oddzielnie do monitoringu: stacji telewizyjnych, stacji radiowych, źródeł internetowych oraz mediów społecznościowych. Każde z tych stanowisk ma posiadać: fotel obrotowy, blat roboczy z miejscem na laptop i z zamykanymi na klucz szufladami, oświetlenie stanowiskowe, gniazda wewnętrzne 230 V, oraz gniazda komputerowe RJ 45 i telefoniczne RJ 11 (pozwalające na stworzenie sieci wewnątrz kontenera).

Różnice w wyposażeniu są widoczne w wyposażeniu specjalistycznym stanowisk: monitoringu stacji telewizyjnych i monitoringu stacji radiowych. W przypadku stanowiska operatora monitoringu stacji telewizyjnych ma być to stelaż pozwalający na stabilne zamocowanie dekoderów cyfrowych, miejsce na ustawienie monitora do komputera oraz zawieszone przed operatorem na uchwytach ściennych cztery odbiorniki TV typu LCD. Ma to pozwolić na prowadzenia monitoringu oraz nagrywanie informacji z co najmniej czterech (wartość pożądana dziesięć) naziemnych oraz satelitarnych stacji telewizyjnych.

Stanowisko monitoringu stacji radiowych ma mieć na blacie stelaż umożliwiający stabilne zamontowanie tunerów radiowych oraz szerokopasmowego odbiornika radiowego. Zakłada się, że dzięki temu można będzie prowadzić nasłuch i rejestrację dźwięku z co najmniej dwóch (wartość pożądana cztery) stacji radiowych (naziemnych).

Pozostałe stanowiska mają pozwalać na odbiór sygnału internetowego w warunkach polowych o szybkości co najmniej 10Mb/s (wartość pożądana 50Mb/s).

W skład wyposażenia specjalistycznego „Polowego Centrum Odbioru i Nasłuchu R/TV/Internet” ma wchodzić:

• Zestaw satelitarny (anteny, dekodery cyfrowe, nagrywarki DVD z dyskiem twardym, dzielnik obrazu, Moduł CI, multiswitch twin-tuner, analizator widma SAT/TV, karty do odbioru płatnych serwisów telewizyjnych itd.);
• Tunery DVB-T HD do odbioru telewizyjnych stacji naziemnych;
• Szerokopasmowy odbiornik radiowy (profesjonalny skaner nasłuchowy) z możliwością podłączenia do komputera;
• „System teleinformatyczny do odbioru Internetu szerokopasmowego powyżej 20 m/b oraz podzespoły niezbędne do podziału łącza i gromadzenia danych (switch, router, komputer, macierze dyskowe)”;
• Zestaw do odbiory Internetu satelitarnego;
• Komputery do montażu, nagrywania materiału video i audio oraz do tworzenia produktów internetowych (laptopy) zgodne ze specyfikacją przyjętą w Resorcie Obrony Narodowej;
• Szerokopasmowy odbiornik radiowy (profesjonalny skaner nasłuchowy) z możliwością podłączenia do komputera typu „YAESU VR-5000”;
• Monitor M3 z tunerem DVB-T;
• Telewizory z wbudowanym tunerem DVB-T (o ekranie minimum 24 cale);
• Radiostacja UKF wprowadzona do Sił Zbrojnych RP – np. RRC 9500;
• Urządzenie wielofunkcyne UW  - drukarka, kopiarka, skaner,
• Zasilacz awaryjny i UPS,

Odbiór informacji dla „Polowego Centrum Odbioru i Nasłuchu R/TV/Internet” mają zapewnić anteny: kierunkowe DVB-T, satelitarna (o średnicy minimum 80 cm) z konwerterem Quattro oraz dookólna antena radiowa. Mają być one zawieszone na dwóch masztach teleskopowych o maksymalnej wysokości 12 m, które przymocowane do jednej ze ścian kontenera będą rozstawiane hydraulicznie lub pneumatycznie (z możliwością rozkładania ręcznego w przypadku awarii systemu hydrauliki). Dlatego powinny być one wyposażone w odpowiedni osprzęt (odciągi, kołki mocujące, przewody przyłączeniowe itp.).

Przy czym założono, że jeden z masztów ma mieć „możliwość rozstawiania w momencie jego umocowania przy kontenerze”, a drugi powinien być przystosowany również do rozstawiania oddzielnie, pod odczepieniu go od kontenera.

Wyposażenie „Polowego Studia Nagrań”

W kontenerze roboczym „Polowego Studio Nagrań” mają się znajdować cztery stanowiska robocze: dwa dla produkcji materiałów foto-wideo i dwa dla produkcji materiałów audio. Mają one mieć możliwość: archiwizacji sygnałów cyfrowych pozywających na produkcję materiałów radiowych z minimum czterech stacji (wartość pożądana dziesięć) oraz powielania sygnałów cyfrowych umożliwiających produkcję materiałów radiowych w ilości pięciu kopii na godzinę (wartość pożądana to dwadzieścia kopii na godzinę).

Inspektorat Uzbrojenia wymaga by „Polowe Studio Nagrań” zapewniało:

• „kompatybilność formatów zapisu tworzonych materiałów (audio) z powszechnie stosowanymi formatami zapisów w stacjach radiowo-telewizyjnych tj. WAV, AIFF, MPEG2, MP3 i WMA”;
• Możliwość wpięcia w system łączności i dowodzenia (łączność radiowa i przewodowa);
• Ciągłą prace systemu przez całą dobę przez 365 dni w roku;
• Kontrolę dostępu do studia;
• Maksymalną szybkość transmisji danych;
• Standaryzację na poziomie kompatybilności poprzez protokół FTP w sieci IP, Ethernet T-Base 10/100/1000, USB 3.0.

W skład wyposażenia specjalistycznego kontenera „Polowego Studio Nagrań” mają wchodzić:

• Komputery do montażu audio wraz z dwoma monitorami z licencją na dostęp do banku muzyki i efektów dźwiękowych (Paris Music);
• Komputer przenośny typu laptop (stanowisko powielania);
• Nagrywarka BlueRay, DVD;
• Duplikatory z drukarką nośników CD/DVD/BR;
• Zestawy słuchawek;
• Mikrofony studyjne;
• Mikrofony reporterskie
• Odtwarzacz MP3/CD i kasetowy;
• Odbiornik radiowy AM/FM;
• Mikser dźwiękowy;
• Przenośny rejestrator dźwięku;
• Zestaw głośników;
• Oprogramowanie (systemowe, antywirusowe, edycyjne, archwizacyjne).

„Polowe Studio Nagrań” ma mieć przy tym stały, szybki i nieograniczony dostęp do Internetu o szybkości minimum 10Mb/s.

Budowa kontenera systemu SARNA

Zgodnie z wymaganiami postawionymi przez Inspektorat Uzbrojenia kontenery SARNY mają być podzielony na dwie części: operatorską i techniczną - odseparowane specjalną ścianą wygłuszającą hałasy dobiegające od urządzeń dodatkowych.

Wyposażeniem technicznym kontenera „Polowego Centrum Odbioru i Nasłuchu R/TV/Internet” oraz „Polowego Studio Nagrań” mają być bowiem: „hałaśliwe” urządzenie filtrowentylacyjne, system grzewczy, chłodzący, wentylacyjny i klimatyzacyjny, zespół prądotwórczy oraz zestaw baterii UPS (podtrzymujących zasilanie urządzeń operacyjnych co najmniej przez pół godziny). Część techniczna ma być dodatkowo przystosowana do zamontowania osprzętu dodatkowego: skrzyń transportowych, przetwornic, przewodów połączeniowych, przejściówek, listw zasilających, przedłużaczy, osprzętu masztów oraz siatek maskujących.

Część operatorska ma być wygłuszona w taki sposób, aby stłumić hałas z zewnątrz co najmniej o 40 dB.

Po co wojsku system SARNA?

Z przedstawionego opisu wynika wyraźnie, że polscy wojskowi nie chcą oddziaływać systemem SARNA na przeciwnika znajdującego się daleko za linią styczności wojsk, ale przede wszystkim na własnych żołnierzy i społeczeństwo, lub osoby znajdujące się w dość wąskim pasie strefy przygranicznej czy w rejonie misji stabilizacyjnej - prowadząc kontrolę mediów oraz operacje propagandowe. O ile jest to zrozumiałe w przypadku „Polowego studia nagrań” – potrzebnego żołnierzom w czasie wojny, to już może budzić wątpliwości w przypadku „Polowych Centrów Odbioru i Nasłuchu R/TV/Internet”.

We wstępnych wymaganiach założono bowiem, że mają być one gotowe „do realizacji zadań operacyjnych w strefie działań taktycznych bez konieczności wykonywania dodatkowych czynności przygotowawczych”. Przy dwunastometrowych masztach i zasięgu horyzontalnym (wynoszącym w praktyce do około 20 km) systemów radiowych, telewizyjnych i internetowych (poza łączami satelitarnymi) trudno jest więc mówić o oddziaływaniu na ludność zamieszkującą na terytorium przeciwnika poza żołnierzami wroga znajdującymi się bezpośrednim w pasie styczności wojsk. A ci, jeżeli już korzystają z Internetu i telewizji, to robią to rzadko i w bardzo kontrolowany sposób. 

Dodatkowo należy pamiętać, że operatorzy „Polowych Centrów Odbioru i Nasłuchu R/TV/Internet” mają dodatkowo sporządzać „produkty oddziaływania psychologicznego” oraz „montować oraz edytować produkty telewizyjne, radiowe oraz internetowe (spoty, reportaże,, audycje, komunikaty)”. Nie wskazano jednak konkretnie: na kogo i przede wszystkim w jaki sposób pod względem technicznym (i to z wykorzystaniem systemu polowego) chce się w ten sposób oddziaływać na odbiorców.

We wstępnych wymaganiach opublikowanych przez Inspektorat Uzbrojenia nie ma np. wymagania, by zaproponować sposób wyniesienia nadajników systemu SARNA głęboko nad terytorium wroga, by właśnie tam realizować działania propagandowe i informacyjne.

Tymczasem taki sposób działania jest od kilku lat ćwiczony przez Rosjan, którzy specjalnie w tym celu opracowali m.in. system walki radioelektronicznej „Lieer”. Jest on oparty na niewielkich bezzałogowych samolotach „Orłan-10”, które poza głowicami optoelektronicznymi mogą również wynosić nad terytorium przeciwnika nadajnik zakłóceń oraz systemy nastawiony na działanie przeciwko sieciom telefonii komórkowej.

Według Rosjan takie drony latając nad nieprzyjacielem mogą np. „rozsyłać SMS na telefony komórkowe wyimaginowanego przeciwnika z poleceniem udania się w rejon, gdzie zorganizowano zasadzkę artyleryjską”. Można przypuszczać, że specjaliści rosyjskich pododdziałów propagandowych mogą też przekazywać wiadomości w lokalnych stacjach TV i radiowych, jak również łączyć się z lokalnymi sieciami internetowymi.

Mogą też je zakłócać wykorzystując nadajniki zakłóceń o średniej mocy 10 W. Rosjanie już zapowiadają, że chcą mieć możliwość wyłączenia mediów społecznościowych, które często wykorzystuje się do przekazywania komunikatów ostrzegawczych oraz informacji o ruchach wojsk. Jeżeli jednak mówi się głośno o „wyłączeniu” to „po cichu” myśli się o dezinformacji, która przynosi o wiele lepsze rezultaty.

Informacja Inspektoratu Uzbrojenia wskazuje na chęć pozyskania narzędzi do przeciwdziałania walce informacyjnej, częstej w warunkach zagrożeń hybrydowych. Odpowiednio ukierunkowany przekaz informacyjny może bowiem mieć realny wpływ na przebieg sytuacji kryzysowej czy nawet działań wojennych, kształtując nastawienie ludności. Elementy "wojny informacyjnej" były i są obserwowane na Ukrainie, a dowodem na rozbudowę przez Rosjan możliwości w tym zakresie jest choćby opisywany wyżej system bazujący na dronach. Zdolności przeciwdziałania walce informacyjnej chce więc pozyskać również Wojsko Polskie, natomiast prawidłowość doboru rozwiązań - w tym systemu SARNA - pozostaje na razie kwestią otwartą.